Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Płocku

Dziś rozpoczyna się Europejski Tydzień Testowania (ETT) w kierunku HIV i HCV.

Tylko ok. 10 – 20% dorosłych Polaków wykonało ten test!

Co sprawia, że osoby, które rozpoczęły życie seksualne, tak rzadko  robią testy w kierunku HIV? Zazwyczaj wstyd, strach i stereotypy.

Przekonania, które pokutują w społeczeństwie, że zakażają się INNI, a mnie problem HIV/AIDS NIE DOTYCZY.

Aby zmienić ten sposób myślenia Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia, rozpoczęło kampanię społeczną pod hasłem  #jedynytakitest. Jej celem ma być zachęcanie – w szczególności ludzi młodych – do wykonania, najczęściej po raz pierwszy w życiu, testu na HIV, jako wyrazu troski o własne zdrowie.

Wiele osób myśli, że problem zakażeń HIV (i innych przenoszonych drogą płciową) dotyczy jedynie wybranych grup społecznych: osób stosujących narkotyki, świadczących usługi seksualne czy osób homoseksualnych. A to nieprawda! Dotyczy on każdego, kto rozpoczął życie seksualne.  Często nie wiemy, jaką przeszłość seksualną  miał nasz partner, czy chociaż raz w życiu nie miał kontaktu seksualnego z osobą, która mogła być zakażona HIV. On mógł o tym nie wiedzieć ponieważ nie da się rozpoznać  HIV po wyglądzie. Wciąż niewiele osób wie, że test w kierunku HIV można zrobić anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania!

Statystycznie każdego dnia 3 osoby w Polsce dowiadują się o zakażeniu. Szacunki mówią o około 30% osób zakażonych, które są nieświadome faktu swojego zakażenia, a więc mogą  zakażać innych.  HIV może rozwijać się bezobjawowo przez wiele lat.

Kampania społeczna #jedynytakitest ma koncentrować się na budowaniu świadomości, że każde zakażenie HIV wykryte na wczesnym etapie, daje możliwość skutecznego leczenia. Podstawą jest jednak profilaktyka i wykonywanie badań diagnostycznych, tak jak w przypadku innych chorób, np. nowotworów piersi, raka płuc czy marskości wątroby.

– Wykonanie testu jest jedyną metodą rozpoznania zakażenia HIV. Jest naturalnym dbaniem o zdrowie swoje i swojego partnera/swojej partnerki. Często odkładamy moment wykonania testu. Wypieramy ze świadomości zachowanie ryzykowne, jakie wcześniej podjęliśmy, albo nie mamy świadomości lub bagatelizujemy fakt, że nasze zachowanie mogło wiązać się z ryzykiem.  Nie robiąc testu, odbieramy sobie szansę na długie życie.

Takie myślenie powoduje, że jedynie ok. 10 – 20% dorosłych Polaków, chociaż raz w życiu wykonało test na HIV. Dzięki wczesnemu wykryciu zakażenia można zastosować skuteczne leczenie, które pozwoli w zasadzie normalnie żyć z wirusem. Dlatego tak ważne jest wykonanie testu.  -  podkreśla Anna Marzec-Bogusławska, spec. epidemiolog, dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS.

W każdym województwie działa przynajmniej jeden punkt konsultacyjno-diagnostyczny (PKD), w którym można wykonać test w kierunku HIV bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo.  W większości tych punktów możliwe jest wykonanie testów w kierunku HCV i kiły.

Ich lista znajduje się na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS: https://aids.gov.pl/pkd/.

W ramach kampanii społecznej #jedynytakitest prowadzone będą szeroko zakrojone działania edukacyjne, których celem jest  nie tylko zachęcenie do testowania w kierunku HIV, lecz także obalenie stereotypów i mitów dotyczących wirusa. Krajowe Centrum ds. AIDS,  w  krótkim filmiku opracowanym na potrzeby kampanii,  pokaże w prosty, graficzny sposób, na czym polega test i wyjaśni, że nie trzeba się do niego specjalnie przygotować, a  wynik testu możliwy jest do odebrania już po 30 minutach.

Kampania ma na celu przekonać Polaków, że wiedza na temat własnego statusu serologicznego to wiedza ratująca życie.  Autorzy kampanii podkreślają, że ryzyko zakażenia HIV wiąże się z określonymi zachowaniami, a nie przynależnością do danej grupy. Nie ma grup ryzyka, to my podejmujemy ryzykowne zachowania.

Więcej informacji i materiałów dotyczących kampanii „Jedyny taki test” znajduje się także na stronie: https://jedynytakitest.aids.gov.pl/

Szczegółowe informacje dostępne są także pod numerem telefonu Ośrodka Informacji Krajowego Centrum ds. AIDS: (22) 331 77 66.

(źródło: Krajowe Centrum ds. AIDS)

Tegoroczne hasło przyjęte z okazji Światowego Dnia AIDS przez Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS (UNAIDS) brzmi: WYRÓWNUJMY (ang. Equalize) i jest wezwaniem do działania.

Symbolem solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS i ich rodzinami jest kokardka w kolorze czerwonym, zaprojektowana w latach 80-tych XX wieku w USA. Znak ma kształt odwróconego „V” (victory) – co ma podkreślać, że wirus jest wciąż niepokonany. Czerwony kolor symbolizuje krew i miłość. 1 grudnia zachęcamy do włączenia się do obchodów Światowego Dnia AIDS poprzez przypięcie do ubrania lub/i udostępnianie poprzez swoje social media Czerwonej Kokardki – symbolu solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS i ich rodzinami/ bliskimi.

W roku 2019, przed pandemią COVID-19, zagrożenie wirusem HIV zostało wpisane przez Światową Organizację Zdrowia na listę 10 największych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Mimo sukcesów, jakie niewątpliwie odnoszą lekarze we wprowadzaniu nowych form terapii i leczenia, mimo sukcesów w prowadzeniu profilaktyki i edukacji, wirus HIV jest nadal groźny.

HIV od lat dotyka miliony osób na całym świecie. W 2021 roku:

• 38 400 000 osób żyło z HIV;
• 650 000 osób zmarło z przyczyn związanych z HIV;
• wykryto 1 500 000 nowych zakażeń HIV;
• 28 700 000 osób dorosłych żyjących z HIV otrzymywało terapię antyretrowirusową.

 W naszym kraju, według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, od wdrożenia badań w 1985 r., kiedy to wykryto pierwszy przypadek w naszym kraju, do 31 grudnia 2021 r. zostało zgłoszonych i zarejestrowanych:

• 27 552  osób zakażonych HIV
• 3 868 osób chorych na AIDS
• 1 448 chorych zmarło 

W połowie listopada 2022 r. leczeniem ARV w Polsce objętych było ok. 18 tys. pacjentów, w tym 181 dzieci. Leczenie jest prowadzone i finansowane w ramach Rządowego Programu Polityki Zdrowotnej pn. „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2022–2026”.

Dane UNAIDS dotyczące globalnej odpowiedzi na HIV pokazują, że w ciągu ostatnich dwóch lat pandemii COVID-19 i innych światowych kryzysów, postęp w walce z AIDS spowolnił, a zasoby się skurczyły, w rezultacie zagrożone są miliony istnień ludzkich.

Pozostało tylko osiem lat do osiągnięcia wyznaczonego na 2030 rok celu, jakim jest wyeliminowanie AIDS jako globalnego zagrożenia dla zdrowia. Należy pilnie zająć się nierównościami ekonomicznymi, społecznymi, kulturowymi i prawnymi, które dodatkowo pogłębiła pandemia. Koniec AIDS można osiągnąć tylko wtedy, gdy te problemy zostaną rozwiązane. Przywódcy krajów muszą działać odważnie i odpowiedzialnie,  a my wszyscy, musimy włączyć się w działania, aby również pomóc w tej walce.

 Popieramy przesłanie Winnie Byanyimy, dyrektora wykonawczego UNAIDS na 1 grudnia: „Możemy zakończyć AIDS – jeśli zlikwidujemy nierówności, które je utrwalają. W Światowy Dzień AIDS podzielmy się przesłaniem, że wyeliminowanie nierówności będzie miało korzystny wpływ na każdego z nas”.

Aby wszyscy byli bezpieczni, aby chronić zdrowie wszystkich, wyrównujmy. Equelize”.

 ***

DROGI ZAKAŻENIA HIV

 Wirus może przenieść się tylko na 3 sposoby:

• Podczas stosunków seksualnych z osobą zakażoną z penetracją (analnych lub dopochwowych) bez zastosowania zabezpieczenia (prezerwatywy) oraz przy kontakcie oralnym, gdy jest się strona aktywną, czyli ma się kontakt z wydzielinami narządów płciowych partnera.
• Przez kontakt z zakażoną krwią innej osoby, gdy widoczna ilość świeżej krwi dostanie się do otwartej rany bądź też błon śluzowych, np. poprzez wielokrotne wykorzystywanie igieł i strzykawek (narkomani).
• W czasie ciąży, podczas porodu lub karmienia dziecka piersią przez matkę zakażoną HIV.

JAK NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ HIV?

• HIV nie można zakazić się w taki sam sposób jak przeziębieniem lub grypą. HIV nie przenosi się poprzez kaszel lub kichanie.
• Nie można zakazić się HIV od psów, kotów lub innych zwierząt. Jak sama nazwa HIV mówi, jest to LUDZKI (human) wirus upośledzenia odporności, czyli zakazić się nim można tylko od innego człowieka.
• Komary nie przenoszą HIV!!! Udowodniono to badając same komary, a także wykonując badania wśród osób mieszkających w miejscach, gdzie komary występują przez cały rok.
• Mieszkanie pod jednym dachem z osobą zakażoną HIV nie stwarza ryzyka przeniesienia zakażenia, pod warunkiem przestrzegania podstawowych zasad higieny: każdy z domowników powinien mieć własną szczoteczkę do zębów i maszynkę do golenia.
• Nie można zakazić się HIV poprzez dotykanie skóry osoby zakażonej, nawet, jeśli jest spocona (pot nie zawiera wirusa HIV, co wykazano w badaniach doświadczalnych). Łzy także nie zawierają HIV.
• Nie można zakazić się HIV poprzez korzystanie ze wspólnych sztućców, talerzy i innych naczyń, poprzez korzystanie ze wspólnej łazienki czy ubikacji, podczas pływania w basenie, w teatrze, w kinie, w autobusie i tym podobnych miejscach.

 GDZIE WYKONAĆ TEST?

Testy wykonywane są w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, gdzie można je zrobić bezpłatnie i anonimowo; a także w wybranych przychodniach, szpitalach, laboratoriach. Czas oczekiwania na wynik testu trwa od jednego do kilku dni, w zależności od miejsca wykonywania badania. Wynik testu odbiera się wyłącznie osobiście.

Aktualizowana na bieżąco lista Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych na terenie województwa mazowieckiego i całej Polski jest dostępna na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS https://aids.gov.pl/pkd/

Nadzór nad realizowanymi w Polsce działaniami profilaktycznymi i informacyjnymi oraz finansowanie leczenia pacjentów sprawuje Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia. Dzięki Programowi polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia, polski system opieki nad osobami zakażonymi uważany jest za wzorcowy. Korzystając ze skutecznej, bezpłatnej dla pacjenta terapii, z HIV można żyć wiele lat. Co więcej, według wyników ostatnich badań, osiągnięcie niewykrywalnego poziomu wirusa we krwi, poprzez regularne przyjmowanie leków przepisanych przez specjalistę, może powodować, że dana osoba nie zakazi swojej partnerki czy partnera.

Jeśli ktoś ma wątpliwości lub pytania, związane z HIV czy innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, może zadzwonić pod bezpłatny numer Telefonu Zaufania HIV/AIDS: 800 888 448.

(więcej: Krajowe Centrum ds. AIDS)

 Źródła rzetelnej wiedzy o HIV/AIDS:

https://aids.gov.pl/

www.pzh.gov.pl

https://fes.edu.pl/

https://aids.gov.pl/hiv_aids/450-2-2

https://aids.gov.pl/hiv_aids/jakniemoznazakzic

https://www.unaids.org/en/2022-world-aids-day

(mm, jn)