Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Płocku

Problem szczególnie uciążliwy staje się wiosną, kiedy spod śniegu ukazują się pozostałości z ostatnich miesięcy. Zabawa w brudnym piasku lub na skażonym psimi odchodami trawniku może być przyczyną wielu schorzeń układu pokarmowego, szczególnie u dzieci, które często całują i przytulają zwierzęta, nie mają jeszcze wyrobionego nawyku mycia rąk, biorą palce do ust, oblizują zbierane z ziemi i podłóg zanieczyszczone pasożytami przedmioty.  

Do najczęstszych i niebezpiecznych należy:  

Toksokaroza - choroba pasożytnicza, której nosicielami są zwierzęta domowe, przede wszystkim psy. Zmiany chorobotwórcze powstałe na skutek przemieszczających się po organizmie człowieka larw zależą od ilości pasożytów, ich umiejscowienia, żywotności, a także wrodzonej odporności człowieka.

Wyróżnia się trzy główne postacie choroby:

- uogólniona - występuje przy silnej inwazji i dotyczy głównie lokalizacji larw w wątrobie. Oprócz powiększenia wątroby może wystąpić gorączka, osłabienie, senność, nudności, spadek apetytu, utrata masy ciała, bóle brzucha, kaszel. Mogą pojawić się objawy przypominające alergie.  

- oczna - dochodzi do pogorszenie widzenia. W badaniu okulistycznym stwierdza się patologiczne zmiany w gałce ocznej.  
 
- mózgowa - często przebiega pod postacią zapalenia mózgu. Może powodować napady drgawek.
 
Tasiemczyca, spowodowana psim tasiemcem, może doprowadzić do zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego, takich jak niestrawności, utrata apetytu, bóle brzucha i wymioty. Może także dojść do zaburzeń nerwowych spowodowanych neurotoksynami wydzielanymi przez tasiemca.

Pasożyty te zachowują żywotność i zdolność do zarażenia w sprzyjających warunkach nawet do kilku lat.  

W kale występują także inne chorobotwórcze czynniki bakteryjne, m.in. Campylobacter i Yersinia, które mogą prowadzić do licznych schorzeń i niedyspozycji układu pokarmowego.

Skuteczną i tanią profilaktyką zakażeń tymi drobnoustrojami jest

- zachowanie podstawowych zasad higieny osobistej, takich jak mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami,

- sprzątanie po swoich pupilach, by nie narażać innych ludzi na styczność z odchodami psów,

- nie wpuszczanie zwierząt na place zabaw dzieci i do piaskownic,

- regularne odrobaczanie zwierząt.

Właściciel psa jest zobowiązany do sprzątania psich odchodów, zaś gminy do zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie oraz stworzenia warunków niezbędnych do ich utrzymania, m.in. zapobiegając zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych. Każda Gmina określa wymagania wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005r. Nr 236 poz. 2008 ze zm.) - art.3 ust.2:

Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności:

1) tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych; (…)

3) zapobiegają zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie
i pozbywanie się, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4, błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych
w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku;

4) określają wymagania wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa
i czystości w miejscach publicznych; (…)  

Każda gmina posiada swój własny regulamin, który jest aktem prawa miejscowego i nakłada na właścicieli psów obowiązek usuwania zwierzęcych odchodów lub innych zanieczyszczeń spowodowanych przez zwierzęta z obiektów a także innych terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, a w szczególności z ulic, chodników, placów, terenów zieleni, klatek schodowych, itp.  

Ponadto art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 05 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570) zobowiązuje również właścicieli lub zarządzających nieruchomościami do utrzymywania nieruchomości w należytym stanie higieniczno-sanitarnym w celu zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym, w szczególności do usuwania odchodów zwierząt z nieruchomości.  
 
Niesprzątanie po swoim psie jest wykroczeniem.  

Należy pamiętać, że każdy kto nie wykonuje obowiązków określonych w regulaminie utrzymania czystości i porządku podlega karze grzywny, natomiast nadzór nad realizacją postanowień i obowiązków wynikających z regulaminu pełnią władze gminy.  

Strażnik Miejski lub Policjant na podstawie obowiązującego taryfikatora, uprawniony jest do wystawienia mandatu w wysokości do 500 zł lub złożenia do sądu wniosku o ukaranie - art.145 ustawy z dnia 20 maja 1971r. Kodeksu Wykroczeń (Dz. U. z 2007r. Nr 109, poz. 756 ze zm.):  

„Kto zanieczyszcza lub zaśmieca miejsca dostępne dla publiczności, a w szczególności drogę, ulicę, plac, ogród, trawnik lub zieleniec, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.”  

Podkreślić trzeba również, że ww. obowiązki dotyczą nie tylko właścicieli psów lecz również właścicieli innych zwierząt domowych niezależnie od gatunku, rasy czy wielkości posiadanego zwierzęcia.  

Informacje opracował Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia we współpracy z Oddziałem Nadzoru Higieny Komunalnej oraz Oddziałem Nadzoru Epidemiologii WSSE w Warszawie.