Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Rzeszowie

AKTUALIZACJA

Państwowa Inspekcja Sanitarna województwa podkarpackiego prowadzi intensywne działania kontrolno-zapobiegawcze dotyczące ograniczenia możliwości powstawania warunków, gdzie mogłoby dojść do zakażenia się bakteriami Legionella. Równolegle prowadzone jest również dochodzenie epidemiologiczne dotyczące wskazania prawdopodobnego źródła zakażenia
w ognisku na terenie miasta Rzeszowa i okolic. Bieżące dane epidemiologiczne od 21 dni nie wskazują nowych przypadków, zakażeń związanych z ogniskiem, czyli mamy do czynienia z wygaszaniem ogniska choroby legionistów.

 Prowadzone kontrole i  badania środowiskowe

W okresie  od 18 sierpnia  do 27 września 2023 r.  przeprowadzono  523 kontrole obiektów, pobrano 266 próbek wody ciepłej i zimnej, wydano 20 decyzji nakazujących podjąć działania zmierzające do redukcji liczby bakterii z rodzaju Legionella  w ciepłej wodzie użytkowej. W decyzjach nakazano m.in.: dokonywanie przeglądu technicznego instalacji, sprawdzanie temperatury wody, przeprowadzenie  czyszczenia i dezynfekcji instalacji.

Badania wody  zimnej   w miejscach podawania do sieci  nie potwierdziły obecności bakterii z rodzaju Legionella. Woda w sieci  miejskiej wodociągu Rzeszów spełnia wymogi  wody do spożycia dla ludzi zgodnie z rozporządzeniem Ministra zdrowia  z dnia 7 grudnia 2017r.

 Dochodzenie epidemiologiczne

W ramach dochodzenia epidemiologicznego przeprowadzane są badania środowiskowe, które dotyczą  ciepłej i zimnej wody, brane są również pod uwagę warunki atmosferyczne, istniejące  instalacje chłodnicze, te ostatnie  głównie na terenie miasta Rzeszowa, a także  awaryjność   i realizowane modernizacje sieci wodociągowych.  Dochodzenie epidemiologiczne obejmuje również badania genetyczne próbek pobranych od osób chorych i przebywających  szpitalach. Dodatkowym elementem, o które rozszerzono dochodzenie epidemiologiczne, jest zużycie wody z poszczególnych odcinków sieci wodociągowej na terenie miasta Rzeszowa i okolic w czasie występowania choroby legionistów w porównaniu z latami ubiegłymi.

Jak informowaliśmy w poprzednim komunikacie, wyniki przeprowadzonych badań środowiskowych i dochodzenie epidemiologiczne  wykluczyły jako potencjalne źródło zakażenia:

• instalacje chłodnicze na terenie miasta Rzeszowa.
• wodę zimną podawaną przez Stację Uzdatniania Wody
• instalacje wody  ciepłej w obiektach użyteczności publicznej ( w dochodzeniu epidemiologicznym  nie wykazano narażenia na bioareozol w tych obiektach)

Na podstawie dotychczasowych wyników badań środowiskowych (wody ciepłej) tj. próbek pobranych z mieszkań osób zakażonych, węzłów cieplnych i obiektów użyteczności publicznej i ustaleń z prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego, można wstępnie określić, że prawdopodobnym potencjalnym źródłem zakażenia choroby legionistów  mogły być instalacje wewnętrze budynków mieszkalnych i mieszkań z ciepłą wodą. Woda wodociągowa podczas przepływu przez instalację uzyskiwała sprzyjające warunki do rozwoju bakterii (tj,  ograniczona cyrkulacja wody, temperatura wody  24 °C w instalacji wody zimnej i   45 °C w instalacji wody ciepłej) w połączeniu z zużytą instalacją sanitarną (tj. m.in. obecność osadów kamiennych). Narażeniu na patogen sprzyjały panujące w okresie lipiec – sierpień warunki klimatyczne, które mogły wpływać na  powstawanie bioareozoli  w mieszkaniach (duża wilgotność i wysoka  temperatury powietrza).

Należy podkreślić, że bakterie Legionella pneumophila są powszechnie obecne w środowisku. W Europie szczyt zachorowania na chorobę legionistów występuje w okresie letnim. Sprzyjają temu warunki pogodowe – duża wilgotność i wysoka temperatura co miało miejsca w Polsce, a szczególnie w naszym województwie w okresie lipiec/ sierpień. Bakteria do rozwoju potrzebuje wody i temperatury 20-50 °C.

Innym źródłem zakażenia są najczęściej niżej wymienione urządzenia, które nie są odpowiednio dezynfekowane. Stają się one siedliskiem Legionella, w których dochodzi do rozproszenia kropli wody o średnicy mniejszej niż 5 um. Do urządzeń tych należą:

• systemy klimatyzacyjne (w pomieszczeniu, środkach transportu) i nawilżające (nawilżacze powietrza),
•  wieże chłodnicze, chłodnie kominowe, komory zraszania, skraplacze pary,
• fontanny, kurtyny wodne, spryskiwacze ogrodowe,
• instalacja wodna zakończona  kurkami, sitkach prysznicowymi, perlatorami, w zbiornikach magazynujących wodę (bojlery, zasobniki),
• w urządzeniach medycznych (nawilżacze, respiratory, inhalatory, itp.) płukane w niesterylnej wodzie,
• w basenach z hydromasażem, basenach termalnych, basenach spa,
• myjnie samochodowe.

Najprostszym sposobem ograniczenia szerzenia się zakażeń Legionella jest likwidacja rezerwuaru bakterii poprzez regularne odkażanie instalacji wodociągowych budynku, np. poprzez podgrzewanie wody do temperatury powyżej 70°C.

Na koniec należy przypomnieć, że do zakażenia dochodzi drogą kropelkowo – inhalacyjną. Do zakażenia nie dochodzi drogą pokarmową poprzez picie wody, w której występują bakterie, ani nie przenosi się z człowieka na człowieka.