Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy 2023
W dniach 16-22 stycznia 2023 roku obchodzimy Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. Wykorzystujemy ten czas do szerzenia wiedzy na temat raka szyjki macicy i sposobów jego zapobiegania. Rak szyjki macicy niemal w stu procentach jest związany z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Profilaktyka raka szyjki macicy obejmuje szczepienia przeciw HPV oraz badania cytologiczne kobiet.
Rak szyjki macicy jest ważną przyczyną zachorowalności i umieralności kobiet na świecie. W 2020 roku na świecie odnotowano ponad 600 000 nowych przypadków raka szyjki macicy i ponad 340 000 zgonów. Na świecie rak szyjki macicy zabija jedną kobietę co dwie minuty. W krajach UE/EOG rozpoznaje się 33 000 przypadków raka szyjki macicy i ponad 13 000 zgonów z tego powodu. Polska ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowalności i umieralności z powodu raka szyjki macicy. W 2020 roku odnotowano 3 862 nowych przypadków raka szyjki macicy i 2 137 zgonów. Codziennie 6 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, 4 Polki umierają z powodu tej choroby.
Profilaktyka raka szyjki macicy obejmuje:
- szczepienia przeciw HPV,
- populacyjne badania cytologiczne kobiet.
Rak szyjki macicy niemal w stu procentach jest związany z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Wirus HPV jest odpowiedzialny za rozwój łagodnych zmian o charakterze brodawek na błonach śluzowych i skórze. Naprawdę niebezpieczne są typy onkogenne wirusa, które w wyniku przetrwałego zakażenia prowadzą do onkogenezy i rozwoju raka szyjki macicy i innych nowotworów.
Związek pomiędzy zakażeniem HPV a chorobami nowotworowymi, w tym rakiem szyjki macicy, został potwierdzony przez prof. Haralda zur Hausena, który za to odkrycie otrzymał w 2008 roku nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
Drogą zakażenia HPV są kontakty seksualne. Szczepionki przeciw HPV chronią przed zakażeniem wirusem, stąd też szczepienie powinno być przeprowadzone u dziewcząt i chłopców w okresie poprzedzającym inicjację seksualną, jeszcze przed potencjalnym kontaktem z HPV. W okresie nastoletnim uzyskuje się najlepszą odpowiedź poszczepienną, a tym samym trwałą ochronę przed zakażeniem. Efekty ochrony przed zakażeniem HPV związanym z ryzykiem rozwoju zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy są odległe czasowo od szczepienia (kilkanaście-kilkadziesiąt lat). Wyrażając zgodę na szczepienie dajemy szansę uniknięcia w przyszłości groźnej dla zdrowia, a nawet życia choroby.
Szczepionki przeciw HPV wytworzono metodami inżynierii genetycznej z wykorzystaniem zaawansowanych technologii. Zawierają jedynie fragmenty osłonki białkowej wirusa (bez jego DNA), stąd szczepionką nie można się zakazić HPV. Szczepionka mobilizuje układ odporności do wytworzenia przeciwciał i uruchamia mechanizm służący zapewnieniu długotrwałej ochrony przed zakażeniem HPV.
Szczepienia zapewniają ponad 90% skuteczności w zapobieganiu przetrwałym zakażeniom HPV, stanom przedrakowym szyjki macicy, pochwy i sromu oraz kłykcinom u kobiet oraz stanom przedrakowym prącia, odbytu i kłykcinom u mężczyzn (dotyczy zakażeń szczepionkowymi typami wirusa) i związanych z nimi chorobami.
Szczepionki przeciw zakażeniom HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Na świecie podano już kilkaset milionów dawek szczepionek. Każdy niepokojący sygnał dotyczący bezpieczeństwa jest dokładnie sprawdzany i badany. Dzięki temu wiadomo, że szczepionki są bezpieczne.
Szczepienia nie zwalniają kobiet od wykonywania regularnych badań cytologicznych lub innych badań przesiewowych, zgodnych z aktualną wiedzą medyczną i rekomendacjami właściwych instytucji.
Zapobieganie rakowi szyjki macicy jest lepsze niż jego leczenie. Szczepionka chroni przed chorobą nowotworową i ratuje życie.
