Napoje energetyczne

16.05.2023

Od kilku lat na świecie i w Polsce, obserwowany jest stały wzrost asortymentu napojów energetyzujących, które cieszą się coraz większą popularnością we wszystkich grupach wiekowych, a zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

napoje energetyczne

Napoje energetyczne, energetyzujące, energetyzery – to najbardziej popularne nazwy napojów energetyzujących. Z nazwy wynika, że ich zadaniem jest dostarczenie organizmowi łatwo i szybko przyswajalnej energii, która jednocześnie ma zapewnić błyskawiczną poprawę psychicznej i fizycznej kondycji człowieka.

W skład napojów energetyzujących najczęściej wchodzą następujące składniki:

kofeina,
guarana,
tauryna,
inozytol,
cukry proste,
witaminy z grupy B,
substancje aromatyzujące,
dwutlenek węgla,
substancje konserwujące,
regulatory kwasowości.

Jak podaje Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej:

„Składniki zawarte w napojach energetycznych mogą mieć bardzo szkodliwy wpływ na zdrowie dzieci. Kofeina – główny składnik napojów energetyzujących nie jest składnikiem odżywczym, ale substancją psychoaktywną, stosowaną w żywności najczęściej ze względu na takie właśnie działanie fizjologiczne. Spożywanie jej w niewielkich ilościach korzystnie stymuluje aktywność centralnego układu nerwowego, natomiast w przypadku większych dawek mogą pojawiać się objawy rozdrażnienia, niepokoju, napady lęku, bezsenność lub zaburzenia koordynacji ruchowej. Uważa się, że spożycie kofeiny przez zdrowe osoby dorosłe nie powinno być wyższe niż 400 mg na dobę, a według innych autorów, m.in. Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), 400-450 mg/dzień, natomiast u dzieci – nie wyższe niż 2,5 mg na kilogram masy ciała dziennie. Wzrost jej spożycia przez dzieci może powodować zmiany nastroju, rozdrażnienie, niepokój, a spożycie dużych ilości (5 mg/kg masy ciała/dobę) powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto kofeina negatywnie wpływa na gospodarkę wapniową, co może powodować zaburzenia w procesie tworzenia kości. Duże spożycie kofeiny może również wpływać na długość i jakość snu dzieci. Grupą szczególnego ryzyka są dzieci z cukrzycą, chorobami sercowo-naczyniowymi, chorobami nerek, wątroby, nadczynnością tarczycy oraz niestabilne emocjonalnie”.

Eksperci ds. żywienia człowieka są zgodni, że napoje o wysokiej zawartości kofeiny nie powinny być spożywane przez dzieci i młodzież, gdyż mogą powodować zaburzenia w rozwoju układu nerwowego.

Według opublikowanych danych, 19-29% młodych ludzi po spożyciu tych napojów odczuwa niekorzystne objawy, głównie kołatanie serca, ból głowy, poczucie silnego rozbicia. Wśród działań niepożądanych wymienia się także podenerwowanie, silny stres, trudności ze skupieniem. Według niektórych badań nadmierne spożycie napojów energetyzujących zwiększa ryzyko arytmii serca, w tym także u dzieci.

Tymczasem, jak wynika z badań przeprowadzonych w 16 krajach europejskich, napoje energetyzujące, zawierające w swoim składzie m.in. kofeinę, są chętnie i często spożywane przez dzieci, a rodzice i opiekunowie nie zawsze zdają sobie sprawę ze szkodliwości kofeiny.

WAŻNE! Spożywając napoje energetyzujące, pamiętaj:

o możliwości wystąpienia działania synergistycznego między składnikami aktywnymi napoju, co w efekcie może prowadzić do potęgowania właściwości (efektu działania) produktu;
maksymalna ilość kofeiny w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety, określona w Uchwale nr 16/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety z dnia 25 października 2019 r., wynosi do 400 mg na dobę, w porcjach podzielonych, pod warunkiem, iż produkt nie zawiera innych składników o synergistycznym działaniu, a porcja kofeiny spożywana jednorazowo nie może przekraczać 200 mg;
duże ilości kofeiny mogą powodować poważne problemy z sercem i naczyniami krwionośnymi;
guarana, powszechnie stosowana w napojach energetycznych, zawiera kofeinę, dlatego jej dodatek zwiększa całkowitą zawartość kofeiny w napoju;
kofeina może szkodzić wciąż rozwijającemu się układowi sercowo-naczyniowemu i nerwowemu dzieci;

spożywanie kofeiny może wiązać się z lękiem, problemami ze snem, problemami trawiennymi i odwodnieniem.