Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Sopocie

18 listopada przypada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach, który rozpoczyna Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach. W tym czasie zwracamy uwagę na to, jak stosować antybiotyki, aby skutecznie leczyć choroby i zapobiegać antybiotykooporności.

Antybiotyki to leki stosowane w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych. Mogą działać bakteriobójczo, tzn. zabijać drobnoustroje, lub bakteriostatycznie – wówczas powodują zahamowanie ich procesów życiowych, aby uniemożliwić namnażanie.

Antybiotykooporność: czym jest i dlaczego to zagrożenie

Z biegiem czasu bakterie, grzyby i pasożyty adaptują się i stają oporne na antybiotyki, które wcześniej je skutecznie niszczyły. Oporność ta wynika z niewłaściwego i nadmiernego stosowania antybiotyków u ludzi, zwierząt i w rolnictwie, a także stosowania nieodpowiednich środków zapobiegania infekcjom.

Kiedy antybiotyki i inne środki przeciwdrobnoustrojowe stopniowo tracą skuteczność, typowe infekcje stają się coraz trudniejsze lub niemożliwe do wyleczenia. Nawet u zdrowych osób, które rzadko biorą antybiotyki i są w dobrej formie fizycznej, mogą wystąpić komplikacje, jeśli zarażą się antybiotykooporną bakterią.

Oporność na leczenie antybiotykami to poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, zarówno w Europie, jak i na całym świecie. Każdego roku w Unii Europejskiej, Islandii i Norwegii ponad 35 000 osób umiera z powodu infekcji wywołanej antybiotykoopornymi bakteriami. Niestety w ostatnich latach liczba ta stale rośnie. Poziom zagrożenia antybiotykoopornością dla społeczeństwa można porównać do wpływu jaki łącznie mają wirusy grypy, gruźlicy i HIV.

Antybiotykooporność jest zagrożeniem dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska. Problem ma także wymiar ekonomiczny – infekcje wywołane tymi bakteriami wiążą się ze zwiększonymi kosztami opieki zdrowotnej czy dłuższych zwolnień lekarskich.

Prawidłowe używanie antybiotyków

Każdy z nas jest odpowiedzialny za utrzymanie skuteczności antybiotyków – personel medyczny, pacjenci, rodzice, jak i decydenci, mający wpływ na procedury leczenia. Co możemy zrobić, aby nie dopuścić do rozwoju antybiotykoodporności?

• Stosuj tylko antybiotyki przepisane przez lekarza – nie naciskaj na ich przepisanie. Pamiętaj, antybiotyki nie są skuteczne na infekcje wywołane wirusami – np. grypa, przeziębienie, COVID-19,
• stosuj antybiotyki zgodnie z zaleceniem lekarza – przestrzegaj odpowiedniej dawki, częstotliwości i czasu przyjmowania. Nie przerywaj kuracji przed jej końcem, nawet jeśli czujesz się lepiej,
• nie bierz antybiotyków na własną rękę, nawet jeśli zostały ci z poprzedniej kuracji lub brał je znajomy z podobnymi objawami.

Wielu infekcjom bakteryjnym da się łatwo zapobiec. Myj często ręce wodą i mydłem przez co najmniej 20 sekund lub dezynfekuj preparatami na bazie alkoholu. Właściwa higiena i szczepienia zmniejszają liczbę infekcji i liczbę przepisywanych antybiotyków, a co za tym idzie –  ryzyko antybiotykooporności.

Co jeśli nie ograniczymy rozwoju lekooporności

Konsekwencje antybiotykooporności mogą mieć wymiar zdrowotny, społeczny i gospodarczy:

•  proste infekcje mogą stać się trudne lub niemożliwe do wyleczenia antybiotykami i powodować przewlekłe choroby,
• rutynowe procedury chirurgiczne, przeszczepy narządów, czy leczenie nowotworów mogą wiązać się z większym zagrożeniem, ponieważ przy wykonywaniu takich procedur pacjenci są bardziej narażeni na infekcje i ich konsekwencje,
• wzrost liczby pacjentów z trudnymi do leczenia infekcjami spowoduje obciążenie systemu opieki zdrowotnej i zwiększy zapotrzebowanie na specjalistyczną opiekę,
• dłuższe pobyty w szpitalu, wyższe koszty opieki zdrowotnej i mniejsza produktywność z powodu choroby, a nawet przedwczesnej śmierci, będą miały negatywny wpływ na jednostki, rodziny i społeczeństwo.