Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Staszowie

  W okresie letnim chętnie odpoczywamy w lesie oraz korzystamy z darów lasu, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia jak to się dzieje w przypadku bąblowicy. Aby ustrzec się zagrożeniu należy pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad higienicznio-sanitarnych podczas zbierania i spożywania owoców i grzybów leśnych. Bąblowica to groźna pasożytnicza choroba wywoływana przez pęcherzowe postacie tasiemców. Wyróżniamy dwie postacie choroby:

¨  bąblowicę jednojamową (echinokokozę), wywołaną przez tasiemca Echinococcus granulosus,
¨ bąblowicę wielojamową (alweokokozę), której czynnikiem etiologicznym jest Echinococcus multilocularis (rocznie odnotowuje się w Polsce kilkadziesiąt nowych zachorowań na bąblowicę wielojamową).

Cykl rozwojowy obu tasiemców jest podobny. Dorosłe formy pasożytów, mające maksymalnie 6 mm długości, żyją w jelicie cienkim tzw. żywiciela ostatecznego. W przypadku echinokokozy jest to najczęściej pies, alweokokozy – lis lub, rzadziej, wilk. Bytujące w jelicie tasiemce wytwarzają jaja, które wraz z kałem wydalane są do środowiska. W celu dalszego rozwoju muszą dostać się do organizmu żywiciela pośredniego. W przypadku tasiemca E. granulosus najczęściej są to owce lub świnie, E. multilocularis wybiera leśne gryzonie. Z uwagi na mikroskopijną wielkość jaj – 0,04 mm – przypadkowe ich spożycie wraz z zanieczyszczonym pokarmem lub wodą nie jest trudne. Jeżeli to się uda, tasiemce wytwarzają pojedyncze torbiele lub struktury wielotorbielowate w tkankach swojego gospodarza i w tej formie czekają na spożycie przez drapieżnika – żywiciela ostatecznego. Jak widać, w normalnych warunkach człowiek nie występuje w cyklu rozwojowym tasiemca. Może się jednak w nim znaleźć poprzez przypadkowe spożycie jaj, stając się w ten sposób żywicielem pośrednim. W jelicie cienkim człowieka z jaj wylęgają się onkosfery, które przenikają przez ścianę jelita, przedostają się do krwiobiegu i wraz z nim wędrują po organizmie człowieka, docierając najczęściej do wątroby. Bąblowiec przez wiele lat nie daje żadnych objawów. Objawy zależą od zaatakowanego narządu, liczby pęcherzy, ich wielkości oraz ewentualnych powikłań. Rozwijające się stopniowo objawy kliniczne są głównie wynikiem ucisku rosnącej larwy na tkanki i podobne są do wolno rosnącego guza. Gdy bąblowiec umiejscowi się w wątrobie pojawia się żółtaczka i pobolewania w prawym podżebrzu, gdy zmiany umiejscowią się w płucach występują: krwioplucie, kaszel, duszność, bóle w klatce piersiowej, świąd. Gdy bąblowiec osiądzie w mózgu pojawiają się bóle głowy, zaburzenia psychiczne wynikające  z uszkodzenia mózgu (zespół psychoorganiczny), a lokalizacja w nerkach wiąże się z nawracającymi bólami, krwiomoczem, zaburzeniami czynności nerek.

 

Zapobieganie:

- owoce leśne (podobnie jak inne owoce) trzeba przed zjedzeniem umyć strumieniem ciepłej, bieżącej wody. Najskuteczniejszą  metodą uniknięcia zagrożenia jest podanie ich obróbce termicznej, gdyż jaja  tasiemca giną w temperaturze powyżej 60^oC,

- po powrocie z lasu należy dokładnie umyć ręce,

- regularnie odrobaczać psy i koty

- myć ręce po kontakcie z psem i kotem  

- zawsze myć ręce przed jedzeniem

- w pracy wymagającej kontaktu ze zwierzętami, żywicielami   ostatecznymi i ich odchodami należy używać rękawic ochronnych
Zagrożenie zarażeniem bąblowcem występuje w całym kraju, ale najwięcej przypadków zachorowań ma miejsce na Warmii i Mazurach oraz w województwie podkarpackim.

Źródła:

„Wakacje Zdrowe i Bezpieczne”-Projekt opracowany przez OPZiOZ pod kierunkiem ŚWIS

https://www.facebook.com/GISgovpl/photos/pb.280461