Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Rzeszowie

Substancje reprotoksyczne są to substancje, które mogą wywierać niekorzystny wpływ na funkcje seksualne i płodność u dorosłych mężczyzn i kobiet.

 

14 czerwca 2024 r. opublikowana została nowelizacja Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Nowelizacja kodeksu pracy powiązana jest z możliwością pełnego wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Dyrektywa 2022/431 wprowadziła istotną zmianę merytoryczną rozszerzając ochronę dotyczącą pracowników przed zagrożeniem na czynniki rakotwórcze i mutagenne o działanie substancji reprotoksycznych podczas pracy. 

Zgodnie z definicją zawartą ww. dyrektywie substancja reprotoksyczna oznacza

„substancję lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako czynnik działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B, określony w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008”.

Nowelizacja art. 222 Kodeksu pracy polegała na dodaniu czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagennych.

 

Przykładowe substancje reprotoksyczne:

• metale i/lub ich związki (ołów, kadm, chrom, nikiel, rtęć, metylortęć),
• związki boru (tritlenek diboru, kwas borowy, borany),
• tlenek węgla,
• bis fenol A, ftalany,
• 2-metoksyetanol, 2-etoksyetanol, octan 2-metoksyetanol
• formamid, dimetyloformamid
• n-metylopirolidon, n-etylopirolidon,
• imidazol i jego pochodne
• nitrobenzen
• dimetyloacetamid

 

Pracownicy pracujący w kontakcie z substancjami reprotoksycznymi są zatrudnieni przede wszystkim przy produkcji i stosowaniu:

- pestycydów,

- produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych,

- w przemyśle gumowym,

- farmaceutycznym,

- metalurgicznym,

- w budownictwie,

- w placówkach ochrony zdrowia,

-  warsztatach samochodowych.

 

Zmiana art. 222 Kodeksu pracy wymusza na pracodawcy stosowania takiego samego sposobu postępowania przy zatrudnianiu pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji substancji reprotoksycznych jak przy zatrudnianiu pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym i mutagennym. Oznacza to, że pracodawca zastępuje substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Pracodawca ma obowiązek rejestrować wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, a także prowadzić rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach. 

 

Nowelizacja art. 222 §3 Kodeksu pracy pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.