Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby (WZW)
28.07.2023
Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby (WZW) jest obchodzony co roku 28 lipca w celu zwiększenia świadomości na temat choroby zakaźnej, której może towarzyszyć wiele problemów zdrowotnych, w tym nowotwór wątroby.
Wątroba bierze udział w procesie trawienia pokarmów, produkuje żółć, ogrzewa krew, syntetyzuje czynniki odpowiedzialne za krzepnięcie, hamuje również nadmierną aktywność układu odpornościowego. Oznacza to, że jest wielofunkcyjnym i fascynującym narządem układu pokarmowego, który można porównać do zaawansowanego laboratorium chemicznego. W sumie pełni równocześnie około 200 różnych funkcji! Niestety wątroba jest narządem podatnym na zakażenia wirusowe, które mogą znacząco upośledzić jej funkcjonowanie.
Jakie wirusy mogą atakować wątrobę i które są dla niej najniebezpieczniejsze?
Wyróżnia się 7 typów wirusów zapalenia wątroby A (HAV), B (HBV), C (HCV), D (HDV), E (HEV), G (HGV) oraz TTV – wirus przenoszony drogą transfuzji.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A i E
Wirusy typu A i E wywołują głównie objawy zatrucia pokarmowego (biegunki, bóle brzucha, ogólne osłabienie, żółtaczka) a do zakażenia dochodzi drogą pokarmową (brudne ręce, niskie standardy higieniczne). W Polsce nie diagnozuje się wirusowego zapalenia wątroby typu E, zachorowania dotyczą mieszkańców krajów Azji. W przypadku WZW A i E przebieg choroby ma wyłącznie charakter ostry i nie pojawia się przewlekła faza zapalenia.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C
W przypadku zarażenia wirusami zapalenia wątroby typu B i C przebieg choroby może mieć zarówno charakter ostry i przewlekły. W ostrej fazie WZW B i C charakterystyczne są objawy ogólnoustrojowego osłabienia, bóle mięśni i stawów, ale także żółtaczka. W niektórych przypadkach ostra faza zakażenia może przebiegać bezobjawowo lub z niewielkim stopniem nasilenia objawów, stąd może być niezauważona, lub zlekceważona przez pacjenta. Zapalenie ostre może zostać całkowicie wygaszone przez organizm lub też przejść w fazę przewlekłą, która obciążona jest wysokim ryzykiem rozwinięcia powikłań. Faza przewlekła zakażenia bardzo często jest fazą bezobjawową, w której dochodzi do nieustannej przebudowy miąższu wątroby, jej włóknienia i stopniowego rozwoju niewydolności narządu. Odległą konsekwencją przewlekłej fazy choroby jest marskość wątroby oraz rak wątrobowokomórkowy. Ze względu na bezobjawowość przebiegu choroby, przewlekłe WZW nazywane jest często mianem „cichego zabójcy”.
Epidemiologia
Wirusowe zapalenie wątroby jest czwartą chorobą uznaną przez WHO (obok malarii, gruźlicy i HIV/AIDS), jako ta, która wymaga najwięcej uwagi i podejmowania działań edukacyjnych, mających na celu jak najszybsze podniesienia świadomości zdrowotnej społeczeństwa. Według danych WHO wirusowe zapalenie wątroby nadal zabija ponad milion ludzi każdego roku. Łącznie wirusowe zapalenie wątroby typu B i zapalenie wątroby typu C powodują 1,1 miliona zgonów i 3 miliony nowych zakażeń każdego roku. 350 milionów ludzi żyje z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby. Jeśli obecny trend się utrzyma, wirusowe zapalenie wątroby będzie zabijać więcej ludzi rocznie niż malaria, gruźlica i HIV/AIDS razem wzięte do 2040 r.
Według danych NIZP-PZH PIB liczba zakażeń w 2022 roku przedstawia się następująco:
- WZW A – 232
- WZW B (przewlekłe) – 2 457
- WZW C (przewlekłe) – 2 492
Jak uniknąć wirusowego zapalenia wątroby?
Doskonałą metodą na uniknięcie wirusowego zapalenia wątroby jest szczepienie. Oszacowano, że obowiązkowe szczepienia przeciwko WZW B zmniejszyły zachorowalność z 43 do 4 przypadków na 100 000 osób. Niestety szczepienie jest dostępne tylko w przypadku WZW B. Ze względu na drogi zakażenia wirusami B i C – przerwania ciągłości tkanek (zabiegi medyczne i medycyny estetycznej), kontakt z krwią lub zanieczyszczonymi nią płynami ustrojowymi osoby zakażonej – sposobem na uniknięcie zakażenia jest sterylizacja narzędzi medycznych i przestrzeganie procedur zapobiegających zakażeniu przez personel medyczny, oraz świadome korzystanie z salonów kosmetycznych, gabinetów przestrzegających zasad bezpieczeństwa.
Obchody Światowego Dnia Wirusowego Zapalenia Wątroby mają na celu zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat często bezobjawowej choroby, która powoli i destrukcyjnie prowadzi do wyniszczenia wątroby i całego organizmu. Akcje profilaktyczne uwzględniające wykonywanie badań, w szczególności w kierunku WZW C, mają na celu zidentyfikowanie osób, które są nieświadome swojej choroby oraz zwiększają ryzyko potencjalnego zakażenia innych