Syllogomania - patologiczne zbieractwo
18.09.2023
Syllogomania (patologiczne zbieractwo) to zaburzenie psychiczne polegające na trudnościach w pozbywaniu się niepotrzebnych przedmiotów. Chory obsesyjnie gromadzi duże ilości bezwartościowych rzeczy, często śmieci, które stopniowo zagracają jego najbliższe otoczenie i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.
Syllogomania dotyczy głównie osób po 50 roku życia, choć pierwsze jej symptomy mogą pojawiać się już w wieku 11-12 lat. Z każdą kolejną dekadą życia objawy zbieractwa patologicznego się zaostrzają i w coraz większym stopniu upośledzają funkcjonowanie osoby chorej. W skrajnych przypadkach obsesyjne gromadzenie rzeczy może zagrażać bezpieczeństwu chorego oraz jego otoczenia.
Syllogomania (patologiczne zbieractwo) – objawy
- przewlekłe trudności z pozbywaniem się lub dzieleniem się posiadanymi rzeczami, bez względu na ich aktualną wartość. Najczęściej jest ona bardzo niska, a zbierane przedmioty są całkowicie bezużyteczne (np. stare gazety, zużyte ubrania, zepsute sprzęty i narzędzia, reklamówki, śmieci);
- silna potrzeba zatrzymania posiadanych rzeczy, emocjonalne przywiązywanie się do nich. Każda próba odebrania zbieraczowi nagromadzonych przedmiotów powoduje u niego opór i emocjonalną reakcję;
- stopniowe wypełnianie przestrzeni życiowej zbieracza dużymi ilościami niepotrzebnych rzeczy – chory sprowadza tak dużo bezużytecznych przedmiotów do swojego domu lub miejsca pracy, że normalne korzystanie z nich staje się niemożliwe. Pomieszczenia i sprzęty domowe są całkowicie zagracone i zastawione stertami śmieci, przez co przestają służyć do przeznaczonych im celów (na łóżku nie ma miejsca, aby się położyć, nie można uzyskać dostępu do szafek w kuchni, nie ma gdzie usiąść itd.);
- powyższe objawy sprawiają, że osoba chora nie jest w stanie normalnie funkcjonować w społeczeństwie – nie pracuje, często wchodzi w konflikty z otoczeniem, które domaga się usunięcia nagromadzonych przedmiotów, grozi jej eksmisja, odcięcie gazu, elektryczności i innych mediów;
- ponadto osoba chora przestaje dbać o swój wygląd i higienę, stale narażona jest na utratę zdrowia lub życia (w zagraconym mieszkaniu wzrasta ryzyko pożaru, wypadku, zagnieżdża się robactwo będące przyczyną zakażeń itd.).
Syllogomania (patologiczne zbieractwo) – przyczyny
Objawy zbieractwa mogą być pośrednim skutkiem innych chorób psychicznych (np. nerwicy natręctw, otępienia, schizofrenii). 75% osób dotkniętych syllogomanią ma zaburzenia afektywne lub zaburzenia lękowe, a więcej niż połowa cierpi na depresję. Co piąty chory spełnia kryteria diagnostyczne OCD, czyli zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.
Na wystąpienie syllogomanii wpływ mogą mieć też cechy charakteru i typ osobowości. Częściej na tę chorobę zapadają osoby o skłonnościach do stanów lękowych i nadmiernego perfekcjonizmu. Zanim objawy zbieractwa przybiorą u nich rozmiar patologiczny, zwykle poprzedzone są takimi symptomami jak obsesja symetrii i porządku, nadmierna ostrożność, pedanteria, skłonność do inwentaryzowania, segregowania, sortowania, upór, silne przywiązanie do norm i regulaminów.
Syllogomania (patologiczne zbieractwo) – leczenie
Należy mocno podkreślić, że zbieractwo nie jest dziwactwem ani fanaberią, tylko chorobą psychiczną. Osób z objawami syllogomanii nie powinno się piętnować, ale traktować jak pacjentów, którzy wymagają specjalistycznego leczenia.
Chorzy nie są z reguły świadomi szkodliwości swojej choroby i nie zgłaszają się sami na leczenie. W takiej sytuacji pomóc może tylko interwencja z zewnątrz. Osobę dotkniętą zbieractwem patologicznym należy skierować do szpitala, gdzie przeprowadzone zostaną niezbędne badania (na skutek zaniedbania chory może cierpieć na różne choroby somatyczne). W przypadku braku zgody na pozostanie w placówce, może być konieczne umieszczenie pacjenta w szpitalu psychiatrycznym. Pomocy można też szukać w najbliższej poradni zdrowia psychicznego