Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinie

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie narażone na szkodliwe działanie słońca ze względu na niecałkowicie wykształcone mechanizmy termoregulacji oraz cienką, delikatną skórę, skłonną do przesuszania oraz podrażnień. Do podstawowych zasad ochrony dzieci przed upałem należą: prawidłowe nawadnianie dziecka, stosowanie kremów ochronnych z wysokim filtrem, unikanie długotrwałej ekspozycji na słońce oraz prawidłowy ubiór z ochroną głowy.   

 

Dlaczego ochrona dziecka przed upałem jest tak istotna? 

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie narażone na skutki upałów i nadmiernej ekspozycji na słońce ze względu na niewykształcony mechanizm termoregulacji oraz delikatną skórę, skłonną do przesuszania się oraz oparzeń słonecznych. Przebywanie w miejscach nasłonecznionych lub o wysokiej temperaturze otoczenia może u dzieci wywołać powstawanie potówek, poparzeń słonecznych lub nawet udaru cieplnego, który jest stanem zagrażającym życiu.  

Należy pamiętać, że noworodki i niemowlęta do ukończenia 6. miesiąca życia nie powinny być eksponowane na słońce, gdyż są one szczególnie narażone na szkodliwe działanie promieni UV i przegrzanie.  

 

Ochrona dziecka przed upałem – ubiór  

Podstawą ochrony dziecka przed upałem i nadmiernym nasłonecznieniem jest zakładanie u dzieci nakrycia głowy oraz przewiewnego ubrania. Ochrona głowy jest ważna, gdyż przegrzanie tej okolicy ciała najczęściej prowadzi do powstania udaru słonecznego. Należy pamiętać, aby dziecko miało założoną przewiewną czapkę, kapelusz lub chustę w jasnym kolorze, nawet gdy przebywa w zacienionym miejscu. U starszych dzieci dobrze sprawdzają się kapelusze z rondem, które osłania kark i ochrania go przed poparzeniem słonecznym.  

Warto zwrócić uwagę także na ubiór dziecka, który powinien być wykonany z cienkiego, przewiewnego materiału, najlepiej z bawełny lub lnu. Nie należy zakładać ubrań wykonanych z sztucznych materiałów np. poliestru, gdyż utrudniają one usuwanie nadmiaru ciepła z organizmu i mogą prowadzić do przegrzania.

Dzieciom przebywającym na plażach lub w basenach można założyć specjalne stroje kąpielowe z filtrem UV, które są przeznaczone dla dzieci powyżej 3. miesiąca życia.  

 

 

Dziecko a upał – pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu

W trakcie upałów szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe nawodnienie dziecka, gdyż w warunkach wysokiej temperatury otoczenia szybko dochodzi do odwodnienia u dziecka, zwłaszcza poprzez parowanie wody przez skórę. Najlepszym produktem do nawadniania dziecka w sezonie letnim jest woda mineralna. W przypadku odmawiania picia wody przez starsze dziecko można stosować rozcieńczone herbatki dla dzieci lub rozcieńczone soki owocowe.  

W przypadku upałów należy zwiększyć ilość podawanych dziecku płynów powyżej dobowego zapotrzebowania płynowego, które u dzieci średnio wynosi 100 ml wody na każdy kilogram masy ciała.     

 

Ochrona dziecka przed upałem – jak wybierać kremy z filtrem? 

Skóra maluchów jest delikatniejsza i zdecydowanie cieńsza niż u dorosłych, dlatego dzieci są bardziej narażone na oparzenia słoneczne – promienie ultrafioletowe łatwiej przenikają do głębszych warstw skóry, powodując ich uszkodzenie.  

Wyróżnia się dwa typy promieniowania słonecznego: UVA i UVB. Promieniowanie UVA powoduje przesuszanie powierzchownych warstw skóry, jej oparzenie oraz może prowadzić do powstawania zmian nowotworowych. Natomiast promieniowanie UVB jest bardziej szkodliwe, gdyż penetruje do głębszych warstw skóry i uszkadza włókna kolagenu i elastyny odpowiedzialne za elastyczność skóry oraz wzmaga działanie kancerogenne promieni UVA. 

SPF (ang. Sun Protection Factor, współczynnik ochrony słonecznej) jest to stosunek minimalnej dawki promieniowania słonecznego UVB, która powoduje powstanie rumienia na skórze chronionej filtrem do dawki tegoż promieniowania powodującej zmianę rumieniową na skórze bez użycia kremów z filtrem. Innymi słowy, SPF określa ile razy więcej promieniowania słonecznego musi dotrzeć do skóry, aby wywołać oparzenie, które utrzymuje się przez 24 godziny. Natomiast o stopniu ochrony przed promieniowaniem UVA informuje oznaczenie UVA w kółeczku (stosunek UVB/UVA wynosi maksymalnie 3, im mniej tym lepiej). 

Przy wyborze kremu z filtrem dla dzieci należy kierować się stopniem jasności karnacji, długości ekspozycji i stopniem narażenia na promieniowanie słoneczne. Im jaśniejsza i wrażliwsza skóra, tym SPF powinien być większy. U dzieci i u osób z jasną karnacją należy stosować kremy z filtrem 50.  

W kremach ochronnych przed promieniowaniem UVB obecnie stosuje się dwa rodzaje filtrów – mineralne lub chemiczne. Filtry mineralne, inaczej nazywane fizycznymi, zawierają najczęściej tlenek cynku lub dwutlenek tytanu i działają na zasadzie lustra, odbijając i rozpraszając promienie słoneczne. Ze względu na fakt, że filtry mineralne nie powodują uczuleń, mogą być stosowane u dzieci oraz u osób z alergiami. Natomiast filtry chemiczne pochłaniają promieniowanie słoneczne, podobnie jak melanina w skórze. Wnikają one w głąb skóry, mogąc powodować alergie u osób predysponowanych.  

 

Jak aplikować u dzieci kremy z filtrem? Stosując kremy ochronne, należy je nakładać na skórę około 30 minut przed ekspozycją na słońce. U dzieci wskazane jest stosowanie preparatów przeznaczonych dla danej grupy wiekowej. W przypadku długiego narażenia na promieniowanie słoneczne krem z filtrem powinno się nakładać co 2 godziny lub po każdym wyjściu z wody.  

 

Co robić w upalny dzień z dzieckiem? 

Chcąc uniknąć oparzenia skóry promieniami słonecznymi, należy przede wszystkim ograniczyć czas spędzany na słońcu.

W przypadku pierwszego opalania nie powinno się spędzać dłużej niż kilkanaście minut w nasłonecznionym miejscu oraz zastosować krem z wyższym filtrem ochronnym.

Należy także unikać przebywania na słońcu w godzinach 11–15, gdyż wtedy promieniowanie słoneczne jest najbardziej intensywne. Chcąc zapobiegać wysuszaniu skóry malucha, można zastosować kremy nawilżające dla dzieci.

Pomocne może być także używanie parasoli przeciwsłonecznych osłaniających miejsce zabawy dziecka lub wózków z parasolem, gdyż pozwala on na większą cyrkulację powietrza niż zadaszenie wózka. Istotna także jest prawidłowa higiena, należy częściej kąpać dziecko i zmieniać pampersa, aby zapobiec odparzeniom.  

 

Ochrona dziecka przed upałem – jazda samochodem  

W przypadku dłuższego przebywania dziecka w samochodzie podczas podróży pomocne mogą być osłony przeciwsłoneczne na szybę oraz włączenie klimatyzacji (należy pamiętać o jej regularnym czyszczeniu).

Nigdy nie wolno zostawiać dziecka samego w aucie, gdyż grozi to udarem cieplnym, który jest stanem zagrażającym jego życiu.