Hałas

23.08.2023

Hałas wpływa na nasz organizm bardziej, niż dotychczas przewidywano. Skutki zdrowotne hałasu dotyczą nie tylko narządu słuchu, ale całego układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Hałasu nie da się całkowicie uniknąć, ale warto chronić się przed jego nadmiarem. Życie w otoczeniu hałasu niesie za sobą wiele konsekwencji zdrowotnych.

Hałas – czym jest?

Hałas to zbiór głośnych dźwięków, wywołujących nieprzyjemne wrażenie i przeszkadzających w wykonywaniu codziennych czynności. Ludzkie ucho jest zdolne do odbierania dźwięków o natężeniu 0-120 dB. Szept to przykład odgłosu na poziomie 20 dB, normalna rozmowa – 60 dB, a startujący samolot – 140 dB.

Za próg hałasu szkodliwego WHO uznaje dźwięk o natężeniu 80 dB. Długotrwałe narażenie na taki hałas może mieć niekorzystne skutki zdrowotne. Hałas powyżej 130 dB uszkadza mechanicznie ucho i wywołuje ból.

Warto pamiętać, że hałas to nie tylko nagłe, bardzo głośne dźwięki. Długotrwałe narażenie na odgłosy o niższym natężeniu (60-90 dB) utrudnia koncentrację i wpływa negatywnie na samopoczucie. Podobny efekt wywołują dźwięki o zmiennej amplitudzie, które irytują znacznie bardziej, niż hałas o stałym natężeniu.

Oprócz hałasu słyszalnego, na co dzień jesteśmy również narażeni tzw. hałas niesłyszalny. Jest to szczególny rodzaj hałasu, którego ludzkie ucho nie jest w stanie usłyszeć – dźwięki znajdują się poza zakresem częstotliwości, które możemy świadomie odbierać.

Taki hałas pozostaje niesłyszalny, ale może wywierać wpływ na nasz organizm. Przykładem hałasu niesłyszalnego są infradźwięki – drgania mechaniczne o niskiej częstotliwości, które silnie oddziałują na narządy wewnętrzne.

Źródła hałasu

Niezależnie od miejsca pracy i trybu życia, wszyscy żyjemy w narażeniu na hałas. Według Światowej Organizacji Zdrowia, hałas zajmuje drugie miejsce na liście czynników środowiskowych, stanowiących największe zagrożenie dla zdrowia publicznego (na pierwszym miejscu znajduje się zanieczyszczenie powietrza).

Skąd bierze się hałas w naszym otoczeniu? Oto jego główne źródła:

hałas komunikacyjny – pochodzi z transportu drogowego, kolejowego i lotniczego. W Polsce szczególnym problemem jest pierwszy z nich. Ruchliwa ulica generuje stały hałas o natężeniu 70-80 dB. Stały rozwój sieci drogowej oraz wzrost liczby pojazdów niosą ryzyko dalszego nasilenia problemu hałasu komunikacyjnego. Podczas pomiarów drogowego w 2019 roku, na 92% skontrolowanych polskich dróg otrzymano wyniki przekraczające dopuszczalne normy (60 dB w porze dziennej). Jeszcze bardziej dokuczliwe może być mieszkanie w terenach przylotniskowych, gdzie dobowa średnia natężenia hałasu osiąga nawet 100 dB. Wraz z rozwojem sieci komunikacyjnej podejmowane są próby ograniczenia emisji dźwięków. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą ekrany dźwiękoszczelne oraz ograniczenie ruchu w godzinach nocnych.
hałas przemysłowy – obejmuje dźwięki pochodzące z zakładów przemysłowych. Głównym źródłem hałasu przemysłowego są przedsiębiorstwa budowlane, produkcyjne, rolnicze oraz usługowe. Wszystkie obiekty przemysłowe są objęte przepisami prawnymi, regulującymi dopuszczalny poziom emitowanego hałasu (Prawo ochrony środowiska). Przeprowadzone w roku 2019 pomiary monitoringowe hałasu przemysłowego w Polsce wykazały, że dopuszczalny poziom hałasu został przekroczony w 23% skontrolowanych zakładów.
hałas komunalny – to wszystkie dźwięki docierające do naszego mieszkania, pochodzące z jego najbliższego otoczenia (budynek mieszkalny, osiedle). Źródłem hałasu komunalnego mogą być instalacje techniczne w budynku, skrzypiące drzwi na klatce schodowej czy uciążliwi sąsiedzi. Dopuszczalny poziom dźwięku w pomieszczeniach mieszkalnych to 40 dB w dzień i 30 dB w nocy. W przypadku narażenia na hałas komunalny przekraczający normy, należy zwrócić się do powiatowego oddziału Państwowej Inspekcji Sanitarnej – organu nadzorującego natężenie czynników szkodliwych (w tym akustycznych) w miejscu naszego zamieszkania.
hałas w środowisku pracy – jego poziom jest uzależniony od miejsca naszego zatrudnienia. „Zwykły” szum biurowy to natężenie dźwięków w wysokości 60-70 dB. Największe zagrożenie hałasem niesie praca w budownictwie, przemyśle chemicznym, górnictwie oraz przemyśle ciężkim (nawet 130 dB). Praca w hałasie jest czynnikiem ryzyka zawodowego uszkodzenia słuchu. Zgodnie z przepisami BHP, najwyższe dopuszczalne natężenie hałasu w ciągu 8-godzinnego dnia pracy wynosi 85 dB.
hałas domowy – to ogół dźwięków pochodzących z naszego mieszkania. Włączony telewizor i radio, pracujące urządzenia elektryczne czy głośna muzyka to dźwięki, na które jesteśmy narażeni nawet w trakcie wypoczynku. W przeciwieństwie do pozostałych rodzajów hałasu, hałas domowy w dużej mierze zależy od nas samych. Chcąc zadbać o swój zmysł słuchu, warto maksymalnie go ograniczyć i polubić odpoczynek w ciszy.

Hałas to każdy uciążliwy, długotrwały, szkodliwy bądź niebezpieczny dla zdrowia dźwięk. Człowiek reaguje na dźwięki o częstotliwości od 20 do 20 000 Hz. Negatywny wpływ na zdrowie mogą mieć także niesłyszalne dla nas infradźwięki (dźwięki poniżej 20 Hz) i ultradźwięki (dźwięki powyżej 20 kHz). Krótkotrwały hałas (o ile nie jest to dźwięk o natężeniu uszkadzającym słuch) nie jest problemem i wszyscy przywykli do takich sytuacji, inaczej jest, gdy hałas jest długotrwały. Wówczas nawet jego niewielkie natężenie po pewnym czasie może mieć wpływ na komfort życia.
O poziomie głośności słyszanego dźwięku decyduje ciśnienie akustyczne. Rozpiętość ciśnień dźwięków, na które reaguje człowiek, jest ogromna. Dlatego do określenia ich poziomów używa się wartości wyrażonych w decybelach [dB]. I tak dźwięki najcichsze mają poziom ciśnienia akustycznego równy 0 dB. Hałas na poziomie 130-140 dB powoduje ból uszu. Z danych Ministerstwa Środowiska wynika, że hałas drogowy w

Hałas może prowadzić do wielu szkodliwych skutków dla zdrowia człowieka. Skutki hałasu to między innymi:

Hałas – jak możemy go ograniczyć?

Kiedy już wiesz, jak hałas i głośne dźwięki wpływają na Twoje ciało, warto dowiedzieć się, jak zapobiegać tym negatywnym konsekwencjom. Oto kilka czynności, które możesz wykonać, aby ochronić się przed zgubnym wpływem hałasu na Twoje ciało i umysł:

Po pierwsze pamiętaj, że nie ważne, jak bardzo podoba Ci się dana piosenka, nie puszczaj jej na cały regulator. Nigdy nie nastawiaj głośności na więcej niż dB podczas słuchania muzyki czy oglądania telewizji. Twoje uszy będą Ci bardzo wdzięczne.
Kiedy udajesz się na koncert, wydarzenia lub przyjęcia, nie stój zbyt blisko głośników. Szukaj miejsca z dala od źródła dźwięku.
Ponadto, jeżeli w pracy lub w domu jesteś stale narażony na hałas, to zmień ją albo się przeprowadź. Jeżeli jest to niemożliwe, chroń uszy nosząc zatyczki lub inne akcesoria ochronne.
Unikaj przebywania w pobliżu hałaśliwych urządzeń.
Bardzo ważne: nie słuchaj muzyki przez słuchawki do uszu przez okres dłuższy niż 60 minut dziennie.

Zapamiętaj!

Stosuj się do naszych porad, a ochronisz swój słuch. Jest to bardzo ważny zmysł. Dlatego, jeżeli zauważysz, że dzieje się z nim coś niedobrego, udaj się do laryngologa. Każdy, nawet najmniejszy problem zdrowotny powinien być przebadany przez specjalistę, który rozważy Twój konkretny przypadek i udzieli odpowiedniej do sytuacji porady.