Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinku

Grzyby mają wielu zwolenników. Znalazły miejsce w naszej tradycji kulinarnej ze względu na swoje walory  smakowe  i  aromatyczne. Niestety niektóre gatunki zawierają substancje silnie trujące dla człowieka. Co roku wielu amatorów grzybobrania pada ofiarą trujących grzybów.

Jak się przygotować do grzybobrania:

• odpowiednie ubranie: bluza lub kurtka, spodnie z długimi nogawkami, peleryna przeciwdeszczowa, kalosze lub buty z wyższą cholewką, czapka lub kapelusz – zabezpieczy nas przed wilgocią oraz ukąszeniem owadów i żmij;
• koszyk na grzyby najlepiej wiklinowy – w foliowej torebce grzyby zaczynają parować, co sprzyja ich psuciu;
• nożyk do oczyszczania grzybów – zbierając grzyby delikatnie je wykręcamy z podłoża a pozostałości ściółki czyścimy za pomocą noża;
• środek odstraszający owady – stanowi dodatkową ochronę przed komarami
  i kleszczami.

Następnie pamiętaj o kilku zasadach bezpiecznego grzybobrania…

• zbieraj wyłącznie grzyby, co do których nie masz wątpliwości, że są jadalne (warto korzystać z atlasów)
• zbieraj wyłącznie wyrośnięte grzyby. Zbieranie młodych owocników, bez wykształconych cech danego gatunku, to najczęstsza przyczyna tragicznych pomyłek
• jeśli jesteś początkującym grzybiarzem, zbieraj tylko grzyby rurkowe. W tej grupie nie ma grzybów śmiertelnie trujących, więc ryzyko zatrucia jest dużo mniejsze niż
  w przypadku grzybów blaszkowych
• nie stosuj błędnych metod rozpoznawania gatunków trujących, takich jak: zabarwienie cebuli na ciemno podczas gotowania z grzybami, ciemnienie srebrnej łyżeczki, gorzki smak (istnieją gatunki śmiertelnie trujące posiadające przyjemny, słodkawy smak np. Amanita phalloides, Amanita verna)
• zbieraj grzyby do koszyków lub pojemników przepuszczających powietrze. Nie używaj foliowych reklamówek – grzyby szybko się w nich psują, co grozi zatruciem.
• nigdy nie zbieraj grzybów, które rosną w rowach, na skraju lasu oraz w okolicach skupisk odpadów (np. przy zakładach produkcyjnych czy drogach o dużym natężeniu ruchu), ponieważ grzyby wchłaniają ze swego otoczenia metale ciężkie i inne zanieczyszczenia
• nie zbieraj i nie niszcz grzybów trujących. Wiele z tych gatunków jest pod ochroną i stanowi część ekosystemu
• jeśli masz wątpliwości czy grzyb jest trujący czy jadalny, nie ryzykuj! Jeśli wątpliwości pojawią się później, skorzystaj z bezpłatnej porady w stacjach sanitarno-epidemiologicznych.

…oraz o kilku zasadach konsumpcji:

• jedzenie grzybów, szczególne leśnych, jest niewskazane dla małych dzieci, osób starszych oraz osób cierpiących na zaburzenia układu pokarmowego
• nie należy spożywać grzybów w zbyt dużych ilościach, ponieważ są ciężkostrawne. Może to być również niebezpieczne ze względu na stopień skażenia owocników metalami ciężkimi, które mogą kumulować się w naszych organizmach
• nie należy spożywać grzybów na surowo – może to wywoływać dolegliwości trawienne i zatrucia. Pamiętaj, aby odpowiednio przyrządzić grzyby!
• pamiętaj, że niektóre rodzaje grzybów mogą powodować zatrucia w połączeniu
  z alkoholem! (np. borowik ponury, czernidlak pospolity)
• jeżeli po spożyciu grzybów pojawią się u Ciebie nudności, bóle brzucha, biegunka, skurcze mięśni, podwyższona temperatura – niezwłocznie wywołaj wymioty i zgłoś się do lekarza.

Grzyby są produktem, który nie nadaje się do przechowywania w stanie świeżym, ponieważ szybko się psują, a proces ten zaczyna się zaraz po zbiorze. Nieprawidłowe oraz zbyt długie przechowywanie grzybów prowadzi do wytwarzania przez drobnoustroje związków szkodliwych dla zdrowia. Zmiany jakościowe związków zawartych w grzybach są niewielkie, gdy są one przechowywane w temperaturze od 5℃ do 7℃ dni lub w 18℃ przez 2 dni.

Uwaga!

W przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym może nastąpić chwilowa poprawa samopoczucia, po której stan chorego gwałtownie się pogarsza. Lekarz wezwany w porę może uratować Ci życie!

Jeżeli nie jesteś pewien, czy grzyb, który znalazłeś, jest jadalny – nie ryzykuj! Nawet najbardziej doświadczonym grzybiarzom przytrafiają się pomyłki, które mogą być tragiczne w skutkach!

Porady dla grzybiarzy – PRZYPOMNIENIE

• Sprawdź prognozę pogody – grzyby najlepiej rosną po deszczu. Sprawdzaj prognozy, aby wybrać optymalny moment na grzybobranie.
• Zawsze informuj kogoś o swoich planach wyjścia na grzybobranie – Poinformuj najbliższych, gdzie się wybierasz i kiedy planujesz wrócić.
• Wyposażenie – weź ze sobą koszyk. Plastikowa torba będzie nieodpowiednia, ponieważ grzyby mogą się w niej zaparzyć i szybciej ulec zepsuciu.
• Bezpieczeństwo – zabierz ze sobą naładowany telefon, mapę lub GPS, wodę i przekąski. Odpowiedni ubiór (długie spodnie, długie rękawy, kapelusz lub czapka oraz solidne buty) zapewnią ochronę przed kleszczami i innymi owadami.
• Szanuj przyrodę – zbieraj grzyby ostrożnie, nie niszcząc grzybni. Nie niszcz grzybów trujących – są one ważne dla ekosystemu.
• Identyfikacja grzybów – Nie zbieraj grzybów, których nie jesteś pewien. Wiele trujących grzybów wygląda podobnie do jadalnych. Używaj atlasów grzybów lub aplikacji mobilnych
  do identyfikacji.
• Zbieraj grzyby z dala od dróg i miejsc zanieczyszczonych. Grzyby mają zdolność kumulowania metali ciężkich i innych zanieczyszczeń.

W Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Szczecinku jest możliwość skorzystania z porad i  konsultacji klasyfikatora grzybów. 

Ważne, aby do oceny grzybów przynosić całe owocniki (kapelusz oraz trzon) ponieważ istotne cechy diagnostyczne znajdują się również na trzonie owocnika. 

Poradnictwo grzybowe prowadzone jest wyłącznie dla osób prywatnych, zbierających grzyby na własne potrzeby w zakresie gatunków grzybów wymienionych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.

Szczegółowe wymagania dotyczące grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1048).

Sezon na grzyby to doskonały czas na kontakt z naturą i cieszenie się świeżym powietrzem. Zachowując ostrożność i przestrzegając zasad bezpieczeństwa, można spędzić wiele miłych chwil na grzybobraniu.