Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinku

Ospa wietrzna to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa VZV (Varicella-zoster virus, wirus ospy wietrznej i półpaśca). Jest ona wysoce zakaźna; wirus przenosi się drogą kropelkową (kropelki płynu zawierające wirusa ospy z dróg oddechowych chorego mogą być przenoszone z ruchem powietrzna na odległość kilku, a nawet kilkudziesięciu metrów – stąd nazwa ospa wietrzna).  

Chory zakaża osoby z otoczenia w okresie dwóch dni przed wystąpieniem wysypki, aż do momentu przyschnięcia ostatniego wykwitu. Zakaźna jest także zawartość pęcherzyków na skórze chorego.  

Ospa wietrzna u dzieci ma zazwyczaj łagodny przebieg, w przeciwieństwie do dorosłych. Najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i trwa około 2 tygodnie. Dzieci zarażają się wirusem drogą kropelkową od osoby chorej na wiatrówkę lub półpasiec.   

 

Do objawów ospy wietrznej zalicza się: 

• Gorączkę, ból głowy, osłabienie, złe samopoczucie;
• wysypkę skórną – pojawia się zazwyczaj w drugiej dobie choroby. Charakterystyczny jest przebieg choroby w kilku rzutach, początkowo powstają plamki, które przekształcają się w grudki i pęcherzyki. Zmiany skórne występują na całym ciele, także na skórze owłosionej głowy i na błonach śluzowych. Wysypce towarzyszy świąd skóry. Zdarza się, że w wyniku braku odpowiedniej higieny skóry oraz rozdrapywaniu pęcherzyków może dojść do nadkażenia bakteryjnego zmian i pozostawania charakterystycznych blizn po ospie.  

Mogą także pojawić się objawy takie jak ból brzucha i dolegliwości ze strony układu pokarmowego, brak apetytu czy ból gardła.

Okres wylęgania ospy wynosi od 10 do 21 dni od kontaktu z chorym, a osoba chora zaraża średnio przez 7-10 dni. Pacjenta można uznać za zdrowego po przyschnięciu ostatnich wykwitów skórnych związanych z infekcją.

Do powikłań po chorobie zalicza się: 

• nadkażenie bakteryjne wykwitów skórnych – jest to najczęstsze powikłanie i może prowadzić do pozostawania blizn skórnych,
• zapalenie płuc, 
• zapalenie ucha środkowego, 
• zapalenie mięśnia sercowego, 
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• zapalenie mózgu,
• zakażenie płodu – u kobiet w ciąży choroba może prowadzić nawet do poronienia oraz rozwoju wad wrodzonych u dziecka. 

Przechorowanie ospy wietrznej pozostawia trwałą odporność. Wirus pozostaje w warunkach utajenia i może się uaktywnić, wywołując półpasiec. Półpasiec występuje głównie u osób starszych lub z obniżoną odpornością i objawia się wykwitami skórnymi wzdłuż obszarów unerwienia danego nerwu, które cechują się dużą bolesnością. Najczęściej występują one na skórze klatki piersiowej lub twarzy i zazwyczaj są jednostronne.  

Ospa wietrzna, ze względu na bardzo dużą zakaźność, szybko rozprzestrzenia się w zbiorowiskach ludzkich takich jak żłobki, szkoły czy przedszkola. Zaleca się ścisłą izolację chorego na wiatrówkę do momentu przyschnięcia wszystkich wykwitów skórnych.  

Do metod profilaktyki zalicza się szczepienie przeciwko ospie wietrznej. Szczepionka przeciwko ospie wietrznej jest szczepionką żywą i cechuje się dużą skutecznością. Szczepienie przeciw ospie wietrznej zaleca się dzieciom w wieku powyżej 9. miesiąca życia, kobietom planującym ciążę oraz osobom po kontakcie z chorym na wiatrówkę.

Immunoglobulinę przeciwko wirusowi ospy wietrznej i półpaśca podaje się kobietom w ciąży, które nie chorowały na wiatrówkę i miały kontakt z osobą chorą, noworodkom, których matki mają objawy ospy wietrznej, pacjentom z chorobami układu odpornościowego i chorobami nowotworowymi krwi.