Zajadanie emocji
15.02.2024
Emocje pojawiają się zarówno w sytuacjach pozytywnych jak i negatywnych. Na przykład, jeśli właśnie dowiadujesz się, że dostajesz się do wymarzonej pracy, to prawdopodobnie doświadczysz pozytywnych emocji, takich jak podniecenie czy radość. Odwrotna sytuacja, w której tej pracy nie dostaniesz, może prowadzić do doświadczenia negatywnych emocji, takich jak smutek czy rozczarowanie.
Generalnie emocje to skomplikowane zjawisko, które wiąże się ze zmianami na poziomie subiektywnych odczuć i doznań, zachowań oraz fizjologii (np. zmiany częstości akcji serca, ciśnienia krwi, oddychania czy motoryki przewodu pokarmowego). Idąc tym tropem, możemy wnioskować, że emocje mogą sporo namieszać w naszym organizmie i wpływać na ważne funkcje i elementy życia, w tym nawyki żywieniowe. Emocje i jedzenie są nieodłączną i powtarzającą się częścią naszego życia (każdy z nas odczuwa jakieś emocje i konsumuje posiłki codziennie) i mogą wzajemnie na siebie oddziaływać.
W literaturze zajadanie stresu i emocji nazywa się jedzeniem emocjonalnym. Termin ten jest najczęściej używany w odniesieniu do zwiększenia przyjmowanego pokarmu w odpowiedzi na daną sytuację, choć cały proces może działać również w drugą stronę – dla przykładu często w sytuacji napięcia czy strachu znacząco zmniejszamy pobór pokarmu – wtedy często słyszy się zdanie „żołądek mi się skurczył ze stresu”. Przyczyny tego, że niektórzy na daną sytuację reagują zwiększeniem poboru pokarmu, a inni zmniejszeniem nie są do końca poznane.
Zajadanie stresu - przyczyny i potencjalne mechanizmy przedstawiamy poniżej:
- Stres związany z pracą lub nauką
- Problemy i obawy związane z finansami
- Problemy w związku oraz relacjach z bliskimi
- Historia stosowania restrykcyjnych diet
- Problemy zdrowotne własne lub kogoś bliskiego
- Choroby psychiczne
- Rozregulowanie emocjonalne (brak umiejętności radzenia sobie z emocjami)
- Zaburzenia na poziomie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (zaburzone wydzielanie kortyzolu)
- Brak umiejętności rozróżniania głodu fizjologicznego od głodu emocjonalnego
- Neurotyzm (skłonność do zwiększonego przeżywania negatywnych emocji)
- Zaburzony obraz samego/samej siebie, swojego ciała oraz niska samoocena
Jedzenie może czasowo przynosić ulgę i przyjemność, ponieważ aktywuje układ nagrody w mózgu i może zmniejszać poziom stresu. Jednak po chwili może pojawić się poczucie winy, wyrzutów sumienia, czy jeszcze większej frustracji z powodu utraty kontroli nad nawykiem jedzeniem.
Zajadanie emocji może prowadzić do nadwagi, otyłości, problemów zdrowotnych i pogorszenia stanu psychicznego. Osoby zmagające się z tym problemem mogą szukać pomocy psychologicznej, aby nauczyć się bardziej konstruktywnych sposobów radzenia sobie ze swoimi emocjami, jak również technik zarządzania stresem i strategii zdrowego odżywiania.