Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Toruniu

Pracodawca jest obowiązany - zgodnie z art. 227 Kodeksu Pracy - stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, a w szczególności:

1. utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników,
2. przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia,
3. rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

W dniu 3 marca 2011 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 33 z 2011 r. poz. 166), które określa:

1. tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy;
2. przypadki, w których jest konieczne prowadzenie pomiarów ciągłych;
3. wymagania, jakie powinny spełniać laboratoria wykonujące badania i pomiary;
4. sposób rejestrowania i przechowywania wyników badań i pomiarów;
5. wzory dokumentów oraz sposób udostępniania wyników badań i pomiarów pracownikom.

Zgodnie z cyt. rozporządzeniem badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy wykonują laboratoria, które uzyskały akredytację w tym zakresie na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2010 r. nr 138, poz. 935).

Jedynie w przypadku braku laboratoriów akredytowanych do badania lub pomiarów określonego czynnika, badania i pomiary mogą wykonywać:

1. laboratoria szkół wyższych, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutów badawczych, które prowadzą badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i mają wdrożony system zapewnienia jakości;
2. laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – jeżeli mają wdrożony system zapewnienia jakości;
3. laboratoria prowadzone przez jednostki organizacyjne lub osoby fizyczne, które uzyskały certyfikat kompetencji w zakresie wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, dysponujące aparaturą do badań i pomiarów tych czynników, która podlega udokumentowanemu nadzorowi metrologicznemu obejmującemu okresowe wzorcowania lub sprawdzania i konserwację.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracowników bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Przeprowadzenie badań lekarskich jest niezbędne z uwagi na ochronę zdrowia pracowników oraz profilaktykę chorób zawodowych. Osoby przyjmowane do pracy, a także pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe podlegają - zgodnie z art. 229 Kodeksu Pracy - wstępnym badaniom lekarskim. Pracownicy podlegają okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Badania profilaktyczne przeprowadza się - zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz. U. Nr 69 poz. 332 wraz z późn. zm.) - na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca winien stosować wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 2221 Kodeksu Pracy). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. nr 81 z 2005 r. poz. 716) określa m.in.:

1 klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych; 2 wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych 3 szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu informuje, że na stronie internetowej http://osha.europa.eu/pl/ znajdują się materiały edukacyjne dotyczące czynników biologicznych w środowisku pracy.

Strona została utworzona przez partnera niemieckiego w związku z zakończeniem realizacji projektu PHARE "Wdrożenie prawa pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy włączając kwestie czynników biologicznych w pracy".

---

Na podstawie § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81, poz. 716) obowiązkiem pracodawcy jest przekazanie właściwemu inspektorowi sanitarnemu (tj. państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu) informacji dotyczącej użycia szkodliwego czynnika biologicznego w celach naukowo-badawczych lub przemysłowych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu proponuje w celu ułatwienia pracodawcom wypełnienia niniejszego obowiązku zastosowanie poniższego formularza: formularz "Informacji o użyciu czynnika biologicznego w środowisku pracy".