Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Węgrowie

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Węgrowie informuje, że w ostatnim roku  
w Polsce i woj. mazowieckim obserwowany jest znaczący wzrost liczby raportowanych przypadków krztuśca.    
* w 2023 r. -  927 przypadków,
*  w 2024 r. do 15.07.2024 r. - 6844 przypadki krztuśca.
Jeśli chodzi o sytuację w województwie mazowieckim, to zarejestrowano odpowiednio:
* w 2003 r. – 82 przypadki,
*  w 2024 r. do 15.07.2024 r. – 1175 przypadków.
Dane pochodzące z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego (NIZP PZH- PIB) 
i Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie przedstawia wykres:

Od maja 2024 r. w powiecie węgrowskim zarejestrowano 5 przypadków krztuśca (w 2023 r.   nie zgłoszono zachorowań).

Krztusiec (wywoływany przez bakterie Bordetella pertussis) jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego o charakterze nawracającym, która łatwo przenosi się z osoby na osobę drogą powietrzno-kropelkową,  podczas kaszlu, kichania, mówienia itp. Pierwsze objawy pojawiają się ok. 7-10 dni po zakażeniu i są to - gorączka, katar i łagodny kaszel stopniowo przekształcający się w kaszel napadowy, nasilający się w nocy. Ta faza choroby trwa 2- 4 tygodni a jej początkowy obraz zwykle nie różni się od innych infekcji górnych dróg oddechowych. W tym okresie krztusiec jest najbardziej zakaźny, a jego leczenie – najskuteczniejsze. Kolejne 4-8 tygodni choroby to utrzymujące się ciężkie napady kaszlu,  które stopniowo ustępują w fazie zdrowienia.

U niemowląt napad kaszlu może zakończyć się całkowitym bezdechem lub drgawkami, złamaniami żeber. U młodzieży i osób dorosłych przebieg zachorowania jest zwykle łagodniejszy, co utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy.

• Z powodu przewlekłego charakteru kaszlu krztuścowego, chorobę nazywa się czasem ,, kaszlem studniowym”.
• Kaszel może utrzymywać się kilka miesięcy.
• Ocenia się, że nawet 25% przypadkowego napadowego kaszlu utrzymującego się powyżej 2 tyg. to krztusiec.

W aktualnej sytuacji bardzo ważne jest diagnozowanie w kierunku krztuśca w przypadku  występowania długotrwałego, napadowego kaszlu w oparciu o  badania serologiczne, molekularne i  izolację bakterii Bordetella pertussis w materiale klinicznym.

Schemat szczepienia p/krztuścowi zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych obejmuje podawanie kolejnych dawek szczepionki DTP (zawierającej pełnokomórkowy składnik krztuśca) lub DTaP (zawierającej bezkomórkowy składnik krztuśca) dzieciom w 2, 3-4, 5, 16 -18 miesiącu życia oraz kolejne szczepienia w 6  i 14 roku życia. W celu utrzymania odporności przeciw krztuścowi zalecane jest również szczepienie przypominające w 19 roku życia oraz dla osób dorosłych co 10 lat.

• Należy pamiętać, że krztusiec jest najbardziej niebezpieczny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci.
• Odporność poszczepienna zmniejsza się z upływem czasu, dlatego konieczne są dawki przypominające szczepionki (czas ochrony po zaszczepieniu dzieci szczepionką pełnokomórkową wynosi ok. 10 lat, a szczepionką bezkomórkową ok. 5 lat).
• Szczepienia kobiet w ciąży, osób z ich otoczenia oraz pracowników oddziałów pediatrycznych zmniejszają ryzyko zachorowania niemowląt.

Wśród przyczyn pogorszenia sytuacji epidemiologicznej dot. zachorowań na krztusiec należy wskazać takie czynniki jak:

>   obniżenie odporności populacji w związku z pandemią COVID-19,

>   ewolucję czynnika etiologicznego sprzyjającą obniżaniu skuteczności odpowiedzi poszczepiennej,

>   spadek akceptacji społecznej dla szczepień i podążanie za szerzącymi niesprawdzone treści   ruchami antyszczepionkowymi, przez co zmniejsza się stan zaszczepienia przeciw krztuścowi zarówno w Polsce, jak i innych krajach europejskich. Zjawisko to jest niepokojące, ponieważ czynne uodpornienie poprzez stosowanie szczepień i utrzymanie jak najwyższego stanu zaszczepienia populacji jest nadal najlepszym sposobem zapobiegającym szerzeniu się zachorowań.

>  niedostateczną rozpoznawalność nowych zachorowań na krztusiec, m.in. ze względu na niską świadomość choroby, niecharakterystyczny przebieg u osób dorosłych, objawy kliniczne trudne do odróżnienia od infekcji wirusowych.

Zaleca się, żeby pacjent z rozpoznanym zachorowaniem na krztusiec ograniczył kontakty z domownikami, w środowisku pracy, nauki (wystawienie zwolnienia lekarskiego)
w okresie:

• do 5 dni od rozpoczęcia leczenia antybiotykiem z grupy makrolidów,
• przez 21 dni od pojawienia się kaszlu napadowego jeśli nie był leczony antybiotykiem z ww. grupy.

Osoby z bliskiego otoczenia chorego z podejrzeniem lub rozpoznaniem krztuśca powinny być objęte nadzorem lekarskim. Wskazane jest skierowanie takich osób na badania serologiczne w kierunku krztuśca, wdrożenie postępowania poekspozycyjnego  tj. podanie szczepionki p/krztuścowi (uzupełnienie brakujących szczepień lub podanie dawek przypominających) i/lub ewentualne zastosowanie chemioprofilaktyki.

Nierozpoznane i nieleczone zachorowania są potencjalnym źródłem zakażenia dla innych osób.

Więcej informacji  na stronie: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/krztusiec/