Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieliczce

Sierpień, wrzesień oraz kolejne miesiące jesieni to najlepszy czas na grzybobranie. Dlatego Państwowa Inspekcja Sanitarna każdego roku przypomina hasło „Poznaj grzyby – unikniesz zatrucia”, które ma na celu zwrócenie uwagi na najważniejsze aspekty związane z bezpiecznym zbieraniem grzybów.

Grzybobranie w naszym kraju jest bardzo popularne. Grzyby są chętnie spożywane przez ludzi ze względu na ich walory smakowe. Pobyt w lesie jest także bardzo dobrą formą aktywnego wypoczynku. W naszych lasach rośnie wiele gatunków grzybów, wśród których występują grzyby trujące, jadalne i niejadalne. Szczególnie niebezpieczne są grzyby trujące, które mogą stać się przyczyną śmiertelnych zatruć pokarmowych. Aby uniknąć tak poważnych zagrożeń dla życia i zdrowia, należy zbierać tylko te grzyby, które dobrze znamy. Jest to jedyny sposób uniknięcia tragicznych konsekwencji spożycia grzybów trujących. 

Podstawowe zasady bezpiecznego grzybobrania:

• Należy zbierać wyłącznie te grzyby, co do których nie mamy jakichkolwiek wątpliwości, że są jadalne (warto korzystać z atlasów).
• Należy zbierać wyłącznie grzyby wyrośnięte i dobrze wykształcone, gdyż młode owocniki, bez wykształconych cech danego gatunku są najczęściej przyczyną tragicznych pomyłek.
• Początkujący grzybiarze powinni zbierać wyłącznie grzyby rurkowe, ponieważ w tej grupie nie ma grzybów śmiertelnie trujących i jest dużo mniejsze ryzyko zatrucia.
• Należy unikać błędnych metod rozpoznawania gatunków trujących (zabarwienie cebuli podczas gotowania, ciemnienie srebrnej łyżeczki, gorzki smak – gatunki śmiertelnie trujące, jak np. muchomor zielonawy – sromotnikowy, mają przyjemny, słodkawy smak).
• Należy zbierać grzyby do przewiewnych koszyków, w żadnym przypadku do foliowych reklamówek, ponieważ powodują one zaparzanie i przyspieszają psucie grzybów.
• Nie należy przechowywać świeżych grzybów ani potraw z grzybów zbyt długo. 
• Nie należy zbierać grzybów w okolicach skupiska odpadów, tj. przy zakładach produkcyjnych, jak również rosnących w rowach lub na skraju lasu oraz przy drogach o dużym natężeniu ruchu – grzyby wchłaniają ze swego otoczenia metale ciężkie i inne zanieczyszczenia.
• Nie należy zbierać i niszczyć grzybów niejadalnych i trujących, gdyż wiele z tych gatunków jest pod ochroną i stanowią one część ekosystemu.

Jeżeli nie mamy pewności, czy grzyb jest jadalny – nie ryzykujmy! Nawet najbardziej doświadczonym grzybiarzom przytrafiają się pomyłki, które mogą być tragiczne w skutkach!

Kilka informacji dotyczących konsumpcji grzybów

• Jedzenie grzybów, szczególne leśnych, jest niewskazane dla małych dzieci oraz osób cierpiących na zaburzenia układu pokarmowego.
• Nie należy spożywać grzybów w zbyt dużych ilościach, ponieważ są ciężkostrawne. Może to być również niebezpieczne ze względu na stopień skażenia owocników metalami ciężkimi, które mogą kumulować się w naszych organizmach.
• Nie należy spożywać grzybów na surowo – może to wywoływać dolegliwości trawienne i zatrucia. Należy spożywać wyłącznie grzyby jadalne poddane obróbce termicznej, takiej jak smażenie lub gotowanie.
• Niektóre rodzaje grzybów mogą powodować zatrucia w połączeniu z alkoholem! (np. borowik ponury, czernidlak pospolity)
• Jeżeli po spożyciu grzybów pojawią się nudności, bóle brzucha, biegunka, skurcze mięśni, podwyższona temperatura – należy niezwłocznie wywołać wymioty i zgłosić się do lekarza.

W przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym może nastąpić chwilowa poprawa samopoczucia, po której stan chorego gwałtownie się pogarsza. Lekarz wezwany w porę może uratować życie!

Uwagi dotyczące handlu grzybami

Grzyby świeże rosnące w warunkach naturalnych wolno sprzedawać w placówkach handlowych lub na targowisku pod warunkiem uzyskania atestu na grzyby wydanego przez klasyfikatora lub grzyboznawcę.

Atest powinien zawierać: wielkość partii, przynależność gatunkową grzybów i cechy organoleptyczne. Atest obejmuje partię badaną, której maksymalny okres przechowywania wynosi 48 godzin w temperaturze do 10° Celsjusza.

Przed zakupem warto poprosić o okazanie atestu wydanego przez klasyfikatora lub grzyboznawcę i nie opierać się jedynie na bezgranicznym zaufaniu do sprzedawcy.

Źródło opracowania: https://www.gov.pl/web/zdrowie/bezpieczne-grzybobranie