Radon – podstawowe informacje
20.03.2023
Radon – podstawowe informacje
Radon jest gazem promieniotwórczym powszechnie występującym naturalnie w środowisku: w podłożu gruntowym, wodzie i powietrzu. Powstaje w wyniku promieniotwórczego rozpadu radu, który z kolei tworzy się w wyniku rozpadu uranu. W otwartej przestrzeni jego stężenie jest bardzo małe, natomiast w zamkniętych, źle wietrzonych pomieszczeniach, do których przedostaje się z podłoża gruntowego, jego poziom rośnie, co może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Ryzyko narażenia na radon może wystąpić m.in. w miejscu zamieszkania, miejscu pracy oraz w budynkach o mieszanym przeznaczeniu.
Wpływ radonu na zdrowie ludzi
Radon jako gaz może łatwo się przemieszczać i wchodzić w kontakt z człowiekiem, w szczególności dostawać się do płuc wraz z wdychanym powietrzem.
Długotrwałe narażenie na radon, a dokładniej na produkty jego rozpadu, jest drugą najczęstszą przyczyną raka płuc (po paleniu) i główną przyczyną rozwoju chorób płuc u osób, które nigdy nie paliły. Szacuje się, że radon powoduje od 3% do 14% wszystkich nowotworów płuc w kraju, w zależności od średniego krajowego poziomu radonu i częstości palenia tytoniu.
Ryzyko rozwinięcia się choroby jest wyższe u osób trwale narażonych na przybywanie w pomieszczeniach, w których może gromadzić się szkodliwa dla zdrowia ilość gazu. Istnieją sprawdzone i trwałe metody zapobiegania przenikania radonu do budynków. W niektórych przypadkach konieczna jest pomoc specjalistycznych laboratoriów, ale każdy z nas może zapobiegać zagrożeniom związanym z radonem. Wystarczy regularnie wietrzyć mieszkania.
Radon istotnie zwiększa ryzyko nowotworu u palaczy
i odwrotnie, palenie sprzyja rozwojowi raka płuc przy narażeniu na radon i jego pochodne. Występuje tu zjawisko synergizmu, czyli wzajemnego wzmacniania się działania dwóch czynników szkodliwych. Niekorzystny wpływ radonu i palenia tytoniu łącznie jest większy niż suma efektów obu czynników. Ryzyko wystąpienia raka płuc u palaczy narażonych na działanie radonu jest ok. 6-10 razy wyższe niż w przypadku osób niepalących .Osoby biernie wdychające dym tytoniowy również są bardziej narażone na szkodliwe działanie radonu.
Zadbaj o zdrowie swoje i domowników! Rzuć palenie!
Pomiar stężenia radonu
Ustawą z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej nałożono na Głównego Inspektora Sanitarnego obowiązek prowadzenia działań mających na celu identyfikację terenów, na których poziom średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekroczyć dopuszczalny poziom odniesienia. Pomiary średniorocznego stężenia radonu będą wykonane w pomieszczeniach znajdujących się na parterze budynku m.in. w budynkach użyteczności publicznej m.in. tj. szkoła, przedszkole, żłobek, oraz budynkach zamieszkania zbiorowego m.in. tj. dom dziecka, dom pomocy społecznej, internat, dom studencki – pozostających pod nadzorem organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Pomiary zostaną przeprowadzone przez spółkę ACTE sp. z o.o.
Więcej informacji na stronie Kampanii Państwowej Agencji Atomistyki "Poznaj Radon" a także na stronie https://www.gov.pl/web/gis/radon2
Materiały informacyjne dotyczące Krajowego planu działania w przypadku długoterminowych zagrożeń wynikających z narażenia na radon w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi oraz w miejscach pracy dostępne są pod adresem: https://www.gov.pl/web/gis/krajowy-plan-dzialania-w-przypadku-narazenia-na-radon
źródło GIS