Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieliczce

24 marca obchodzony jest Światowy Dzień Gruźlicy, to  choroba bakteryjna wywoływana przez prątki gruźlicy (bakterie Mycobacterium tuberculosis). Bakteria ta rozmnaża się bardzo powoli,  może przetrwać w organizmie w stanie „uśpienia” wiele lat. W roku 1882 dr Robert Koch ogłosił, że odkrył bakterie wywołującą gruźlicę co otworzyło drogę do diagnozowania oraz leczenia tej choroby.

 Choroba jest problemem ogólnoświatowym. Według szacunków WHO na świecie 10,0 mln osób choruje rocznie na gruźlicę. Dwie trzecie chorych na gruźlicę na świecie to mieszkańcy 8 krajów (Indie, Chiny, Indonezja, Filipiny, Pakistan, Nigeria, Bangladesz, RPA).

Szacuje się, że od 2000 r. globalne wysiłki na rzecz walki z gruźlicą uratowały życie 66 milionów istnień ludzkich. Jednak pandemia COVID-19 cofnęła lata postępów poczynionych w walce z gruźlicą. Po raz pierwszy od ponad dekady liczba zgonów na gruźlicę wzrosła w 2020 roku.

Gruźlica statystycznie najczęściej atakuje płuca, ale zmiany gruźlicze mogą występować w każdym narządzie ciała (gruźlica pozapłucna).

U większości ludzi zakażonych nie dochodzi na szczęście do rozwoju choroby, a jedynym objawem przebytego zakażenia jest dodatni odczyn tuberkulinowy lub dodatni wynik testu IGRA.

W Polsce chorują głownie osoby dorosłe, które miały styczność z chorobą w młodości, a zachorowanie należy wiązać z obniżoną odpornością. Rzadko występują zachorowania u dzieci oraz młodzieży dzięki szczepieniom.

Przed wprowadzeniem szczepień powszechnych w połowie lat pięćdziesiątych, śmiertelność była bardzo wysoka: w 1950 roku z powodu gruźlicy umarło ponad 3 tysiące dzieci do 14 roku życia.

Gruźlica płuc jest całkowicie i trwale uleczalna jeśli jest wcześnie wykryta i prawidłowo leczona.

W jaki sposób stwierdza się gruźlicę?

• Test skórny
• Prześwietlenie klatki piersiowej
• Badania plwociny (flegmy)
• Badania krwi lub moczu.

Jak objawia się gruźlica?

Do objawów choroby należą:

• Gorączka i nocne poty
• Kaszel (utrzymujący się zwykle dłużej niż 3 tygodnie)
• Utrata wagi
• Krwioplucie (krew w plwocinach) w każdym momencie
• Gruźlica pozapłucna powodować może objawy ogólnoustrojowe i objawy zależne od miejsca choroby.

Jak dochodzi do zakażenia gruźlicą?

Źródłem zakażenia prątkiem gruźlicy jest najczęściej chory na gruźlicę prątkujący, czyli wydalający prątki poprzez drogi oddechowe. Gruźlica jest  przenoszona  drogą kropelkową podczas kaszlu, plucia czy kichania. Do infekcji dochodzi w przypadku długiego i bliskiego kontaktu z zakażoną osobą (rodziną, przyjaciółmi, współpracownikiem czy opiekunką do dzieci). Większość przypadków gruźlicy przestaje być zaraźliwa po około dwóch tygodniach leczenia.

Cel Światowej Organizacji Zdrowia, przedstawiony w “End TB Strategy” to zmniejszenie do 2030 roku liczby zgonów z powodu gruźlicy na świecie o 90% w porównaniu z rokiem 2015 oraz globalne obniżenie w tym czasie o 80% zapadalności na gruźlicę. Do poprawy sytuacji epidemiologicznej gruźlicy mogą przyczynić się nowe leki, które pozwolą skrócić czas leczenia gruźlicy i zwiększą skuteczność terapii. Aktualnie trwają, przy udziale WHO, badania skuteczności przeciwgruźliczej 23 leków oraz różnych schematów lekowych. W opracowaniu znajdują się nowe testy, które maja za zadanie wykrycie utajonego zakażenia prątkiem gruźlicy oraz testy molekularne, umożliwiające szybkie wykrywanie oporności prątków na leki. W ramach planowanych działań priorytetem jest opracowanie bezpiecznej szczepionki, która zmniejszy ryzyko zakażenia się prątkiem gruźlicy.

Więcej informacji:

https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/gruzlica/

źródlo GIS