Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieliczce

W dniach 8-14 marca trwa Światowy Tydzień Walki z Nadmiernym Spożyciem Soli.
Hasłem tegorocznej kampanii jest “Mniej soli, więcej smaku”.
Wg informacji WASSH w czasie pandemii COVID-19 zmianie uległ styl życia ludzi na całym świecie, w tym ich sposób żywienia. Więcej czasu spędzaliśmy w domu, w kuchni, co przyczyniło się do częstszego samodzielnego przygotowywania posiłków i próbowania nowych smaków. Z korzyścią dla nas, bo domowe obiady zawierają kontrolowane ilości soli dodanej, w porównaniu do posiłków gotowych, kupionych na mieście.

Czym jest sól?

Sól to zwyczajowa nazwa chlorku sodowego. Jest stosowana do nadawania smaku pokarmom oraz jako dodatek funkcjonalny i czynnik bakteriostatyczny w technologii żywności. Wchodzące w skład soli sód i chlor pełnią w organizmie wiele funkcji m.in. regulują gospodarkę wodną i równowagę kwasowo-zasadową, a sód bierze udział w procesach wchłaniania składników odżywczych i przewodzeniu bodźców nerwowych.

Maksymalne dzienne spożycie

World Health Organization (WHO) zaleca, aby spożycie soli wynosiło poniżej 5 g/dzień. Jest to ilość odpowiadająca jednej łyżeczce do herbaty. Trzeba jednak pamiętać, że ta ilość dotyczy przede wszystkim spożycia z żywnością przetworzoną, a nie tylko użycia podczas przygotowywania posiłków, np gotowania. Obecnie, średnie spożycie soli na świecie szacuje się między 8 a 15 g/dzień. W ograniczeniu ilości spożywanej soli nie pomaga jednak nasze upodobanie  do smaku bardziej słonego.

Co się dzieje, gdy regularnie przekraczamy tę ilość soli?

Nadmierne spożycie soli może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, m.in. nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, niewydolności oraz zawału serca, raka żołądka i prawdopodobnie raka przełyku, może też sprzyjać rozwojowi osteoporozy i kamicy nerkowej, a najnowsze badania wskazują, że także otyłości.

Produkty dostarczające organizmowi dużo soli

Istotnym źródłem soli w diecie jest pieczywo, płatki kukurydziane, wędliny, konserwy mięsne, sery żółte, topione, pleśniowe, warzywa konserwowe, słone przekąski (chipsy, solone orzeszki). Sporo soli znajduje się również w daniach gotowych, daniach fast food, różnych sosach (np. keczupie) czy też niektórych mieszankach przyprawowych.

Co możemy zrobić, aby ograniczyć spożycie soli?

„Choć spożycie soli w Polsce nadal przekracza rekomendowane wartości (średnio wynosi ok. 10 g/dzień), to jednak w ciągu ostatnich 20 lat obniżyło się o ok. 5 g. Ta pozytywna zmiana jest wynikiem licznych działań edukacyjnych… ”

Całkowite wyeliminowanie soli z przetwórstwa żywności nie jest możliwe, ponieważ ma ona istotne znaczenie dla bezpieczeństwa mikrobiologicznego np. przetworów mięsnych. Możemy jednak sami decydować, ile soli spożyjemy ze swoją dietą, wprowadzając kilka prostych zmian:

1. Stopniowo zmniejszaj ilość soli dodawanej podczas gotowania (przyzwyczajaj do tego kubki smakowe).
2. Do wzmacniania smaku potraw używaj zamiast soli: świeżych i suszonych ziół, przypraw, soku z cytryny, czosnku oraz świeżych papryczek chilli.
3. Warzywa konserwowe odcedź i przepłucz pod bieżącą wodą (zalewa często zawiera znaczne ilości soli).
4. Czytaj etykiety w celu wybrania produktu o jak najniższej zawartości soli.
5. Nie stawiaj solniczki na stole, aby nie dosalać gotowych potraw.
6. Ogranicz spożycie gotowych mieszanek przypraw i sosów (sojowy, ketchup, dipy itp.). Produkty te często zawierają duże ilość soli ukrytej. Sól jest najtańszym składnikiem mieszanki przypraw, więc często stanowi jej bazę – nawet ponad połowę składu produktu!
7. W sklepie czytaj etykiety i zwracaj uwagę na zawartość soli. Wybieraj gotowe mieszanki przypraw bez dodatku soli.
    

Zobacz:

• Zamienniki soli -  https://5krokowdozdrowia.pl/zamienniki-soli/
• Zawartość soli w produktach spożywczych - https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/zawartosc-soli-w-produktach-spozywczych- 
• Nadciśnienie: mniej soli! - https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-krazenia/nadcisnienie--mniej-soli-1
• Nadmierne spożycie soli, cukru i tłuszczu zagraża zdrowiu - https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/nadmierne-spozycie-soli--cukru-i-tluszczu-zagraza-zdrowiu

Więcej na temat kampanii: http://www.worldactiononsalt.com/awarenessweek/world-salt-awareness-week-2021/resources/