Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieliczce

Gorączka Zachodniego Nilu (WNF) jest chorobą wirusową, odzwierzęcą, która dotyka również ludzi. Jest to jednostka zakaźna rozpowszechniona na świecie od kilkunastu lat sezonowo, od maja do listopada w  rajach basenu Morza Śródziemnego. Dotychczas przypadki gorączki Zachodniego Nilu były importowane do naszego kraju przez osoby powracające z podróży do krajów endemicznych dla tego wirusa. Jednak wraz ze zmianami klimatycznymi prognozowane jest dalsze rozszerzanie się strefy występowania zakażeń Wirusa Zachodniego Nilu (WNV) w Europie, w tym w Polsce. Rezerwuarem wirusa WNF są ptaki, a podstawowym wektorem - owady krwiopijne. Główną rolę w przenoszeniu wirusa odgrywają komary ze względu na plagowe występowanie w okresach wzmożonej aktywności (od wczesnego lata do późnej jesieni). Ludzie i konie ulegają infekcji w wyniku ukąszenia przez zakażonego komara. Zachorowania u ptaków i ssaków występują częściej w okresach wysokiej temperatury oraz dużej wilgotności powietrza. Wirus co do zasady nie przenosi się między ludźmi, nie można zakazić się przez kaszel, kichanie, dotyk. Możliwe jest natomiast przeniesienie wirusa poprzez przetoczenie krwi lub jej składników czy przeszczepienie organów. Udokumentowano także przypadki przeniesienia wertykalnego z matki na dziecko (przezłożyskowo) jak i przez mleko matki. Kontakt z zakażonym/padłym ptactwem nie stanowi podstawowej drogi zakażenia człowieka, tak jak w przypadku grypy ptaków. Nie mniej należy zachować ostrożność i stosować odpowiednie środki ochrony osobistej w razie ewentualnego kontaktu z wydalinami/wydzielinami martwego ptaka.

U większości ludzi (80%) zakażenie wirusem Gorączki Zachodniego Nilu ma przebieg bezobjawowy. Objawy występują tylko u ok. 20% zakażonych, w tym, u jednej na ok. 150 osób zakażonych, choroba przebiega pod postacią neuroinfekcji z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego. Okres inkubacji zakażenia wynosi 2–14 dni, średnio ok. 7 dni. Łagodna postać choroby charakteryzuje się nagłym początkiem z gorączką, bólami głowy, pleców, mięśni, czasami nudnościami, wymiotami, bólami brzucha i biegunką. U części pacjentów może wystąpić wysypka odropodobna lub grudkowa. Ostre objawy trwają 3–10 dni, ale dolegliwości bólowe i zmęczenie mogą utrzymywać się kilka tygodni. Gorączka Zachodniego Nilu może również przebiegać pod postacią choroby
neuroinwazyjnej - klinicznie jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu i niekiedy ostre porażenie wiotkie lub kombinacja tych trzech. Czynniki ryzyka obejmują podeszły wiek, nowotwory, nadciśnienie, zaburzenia hematologiczne, cukrzycę, choroby nerek, nadużywanie alkoholu i czynniki genetyczne.

Z uwagi na coraz bardziej dostrzegalne i dotkliwe zmiany klimatyczne, które sprzyjają zwiększonej transmisji WNV w środowisku, należy przygotować się na sytuację, w której przypadki WNF w Polsce przestaną być wyłącznie zakażeniami zawleczonymi z krajów endemicznego występowania WNV. Najlepszym sposobem zapobiegania zakażeniom WNV jest eliminacja owadów krwiopijnych ze środowiska oraz zmniejszenie ekspozycji na ukąszenia owadów krwiopijnych w wyniku stosowania indywidualnych środków ochrony:

• indywidualne środki ochronne zmniejszające ryzyko ukąszeń przez komary to ubrania osłaniające części ciała narażone na ukąszenia, szczególnie w porze wieczornej;
• stosowanie mechanicznych barier przeciwko komarom w oknach i drzwiach mieszkań/domów
  (np. moskitiery);
• stosowanie preparatów odstraszających komary (repelenty, elektrofumigatory, lampy owadobójcze i inne);
• osobom zawodowo mającym kontakt z chorymi lub padłymi ptakami należy zalecać stosowanie: rękawiczek jednorazowych, maseczek ochronnych na usta i nos oraz okularów ochronnych;
• osoby postronne nie powinny dotykać padłych ptaków;
• zgłoszenia o odnalezionych padłych ptakach należy kierować do właściwych w zakresie porządkowym służb gminnych/powiatowych np. straż miejska, straż gminna, miejskie centra kontaktu.

źródlo GIS