W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Strona informacyjna - Pomoc dla powodzian
Przejdź do strony

Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna we Włoszczowie

Powrót

Czynniki chemiczne

Podstawowe definicje1:

czynnik chemiczny - każdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie każdej pracy, niezależnie od faktu, czy jest albo nie jest wytwarzany celowo lub jest albo nie jest wprowadzany do obrotu;
czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie:

  • czynnik chemiczny, który spełnia kryteria klasyfikacji
  • czynnik chemiczny, który nie spełnia kryteriów klasyfikacji, który może stwarzać ryzyko dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników; przez pojęcie to należy rozumieć także każdy czynnik chemiczny oraz pył, dla którego ustalono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń zagrożenie czynnikiem chemicznym - swoistą właściwość czynnika chemicznego mogącą potencjalnie spowodować szkodę

ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny - prawdopodobieństwo (możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy;
praca z udziałem czynnika chemicznego - każdą pracę, w której stosuje się lub zamierza się stosować czynnik chemiczny, w jakimkolwiek procesie, łącznie z jego wytwarzaniem, wszelkimi manipulacjami, przechowywaniem, transportem oraz usuwaniem w postaci odpadów i procesami przeróbki odpadów, a także wszelką działalność, która wynika z takiej pracy;
narażenie zawodowe na czynnik chemiczny - proces oddziaływania na organizm pracownika czynnika chemicznego występującego na jego stanowisku pracy

W ocenie ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany uwzględnić:

  1. niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego;
  2. otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagrożenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki, o których mowa w odrębnych przepisach;
  3. rodzaj, poziom i czas trwania narażenia;
  4. wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy, jeżeli zostały ustalone;
  5. wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym, jeżeli zostały ustalone;
  6. efekty działań zapobiegawczych;
  7. wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli została przeprowadzona;
  8. warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości tych czynników.


Pracodawca jest obowiązany do uzyskania dodatkowej informacji od dostawcy czynnika chemicznego lub z innych dostępnych mu źródeł, jeżeli jest to niezbędne w celu dokonania oceny ryzyka zawodowego.

Ocenę ryzyka zawodowego pracodawca udostępnia lekarzowi sprawującemu profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Pracodawca obowiązany jest do ponownej oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny, jeżeli nastąpi:

  1. zmiana w składzie czynnika chemicznego;
  2. zmiana w procesie technologicznym;
  3. postęp wiedzy medycznej dotyczącej oddziaływania tego czynnika na zdrowie ludzi.

Ponowna ocena ryzyka powinna być także przeprowadzona na wniosek lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, w przypadkach uzasadnionych oceną stanu zdrowia pracowników, a w szczególności w razie wystąpienia przekroczenia poziomu dopuszczalnej wartości biologicznej ołowiu we krwi pracownika.

 

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z materiałami znajdującymi się na stronach internetowych z zakresu OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO:

 

Najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy – pomiary2


najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
Pracodawca zapewnia wykonanie badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności
W przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego lub pyłu, badania i pomiary wykonuje się:
1)    co najmniej raz na dwa lata - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS
2)    co najmniej raz w roku - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,5 wartości NDS
jeżeli wyniki dwóch ostatnich badań i pomiarów szkodliwych dla zdrowia czynników chemicznych lub pyłów, wykonanych w odstępie co najmniej dwóch lat, nie przekroczyły 0,1 wartości NDS, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań i pomiarów.
najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) - wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina
najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) - wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie - w przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, dla którego została ustalona wartość NDSP, pracodawca wykonuje we własnym zakresie pomiary ciągłe stężenia tego czynnika za pomocą urządzeń lub z uwzględnieniem procedur spełniających wymagania określone w Polskiej Normie PN-EN 482 lub normie ją zastępującej.
W przypadku gdy pomiary stężeń czynnika chemicznego, wykonywane zgodnie z odrębnymi przepisami, wykażą przekroczenie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń, pracodawca niezwłocznie podejmie działania i środki zmierzające do zlikwidowania przekroczeń.
Badania i pomiary chemicznych i fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, wykonuje się każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji, poziomu narażenia albo wystąpiły okoliczności, które uzasadniają ich ponowne wykonanie.
Rejestry i karty pomiarów
Pracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy, , którego wzór jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Pracodawca wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów, której wzór jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
W przypadku likwidacji zakładu pracy pracodawca niezwłocznie przekazuje rejestr oraz kartę właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu.
Pracodawca przechowują rejestr oraz karty przez okres 40 lat, licząc od daty ostatniego wpisu.

Zachęcamy do zapoznania się z poniższymi materiałami:
CIOP-BIP Książki, broszury Open Access (bezpłatne, w plikach PDF):
•    Zalecenia do oceny i ograniczenia ryzyka zawodowego narażenia na pyły organiczne - Marcin Cyprowski, Anna Ławniczek-Wałczyk, Małgorzata Gołofit-Szymczak, Agata Stobnicka-Kupiec, Rafał L. Górny
•    Frakcja wdychalna, torakalna i respirabilna substancji chemicznych w środowisku pracy – zagrożenia dla zdrowia pracowników - M. Szewczyńska, E. Dobrzyńska, M. Pośniak
•    Program stosowania środków ochrony skóry i środków ochrony indywidualnej rąk przez pracowników przemysłu meblowego. Wytyczne - Joanna Kurpiewska, Paulina Chęsy, Katarzyna Majchrzycka, Emilia Irzmańska, Paulina Wójcik
•    Podstawowe zasady bezpiecznej pracy w magazynach chemikaliów - Wojciech Domański, Joanna Kurpiewska
•    Zagrożenia czynnikami chemicznymi i biologicznymi podczas obróbki powierzchniowej metali - Wojciech Domański, Marcin Cyprowski, Anna Ławniczek-Wałczyk, Rafał L. Górny
https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P6800386261340447287889&html_tresc_root_id=18202&html_tresc_id=300012297&html_klucz=18202&html_klucz_spis=&_prvPage=2030
Badania profilaktyczne: Narażenie na czynniki chemiczne, Narażenie na pył przemysłowy - materiały edukacyjne dla lekarzy smp
https://npz.net.pl/badania-profilaktyczne/ 
Ocena właściwości barierowych materiałów przeznaczonych na odzież i rękawice chroniące przed cytostatykami aplikowanymi w formie roztworów Pod redakcją Sylwii Krzemińskiej, Emilii Irzmańskiej, Pauliny Chęsy
https://newapp.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P26800385591408696399667&html_tresc_root_id=21639&html_tresc_id=10277&html_klucz=21639&html_klucz_spis= 

 

1 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1488).

2 Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 1286 z późn. zm.)

3 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 419)

{"register":{"columns":[]}}