Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Ząbkowicach Śląskich

Krztusiec, zwany również kokluszem, to ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana przez pałeczkę krztuśca (Bortedella pertussis). Rozprzestrzenia się drogą powietrzno-kropelkową. Typowym objawem choroby u niemowląt jest napadowy, szczekający kaszel z wydzielaniem lepkiej wydzieliny, natomiast u dorosłych przewlekły kaszel. Napady kaszlu mogą utrzymać się nawet 2-3 miesiące. Krztusiec może prowadzić do uszkodzenia płuc, uszkodzenia mózgu, niedowładów, uszkodzenia nerwów czaszkowych i prowadzić do trwałego kalectwa. Na wystąpienie powikłań szczególnie narażone są niemowlęta i małe dzieci.

Chory jest najbardziej zakaźny w okresie nieżytowym i przez 2-3 tygodnie od początku pojawienia się okresu kaszlu napadowego, później zakaźność stopniowo spada.

Zapobiegać krztuścowi można poprzez przecięcie dróg szerzenia, wietrzenie pomieszczeń, prowadzenie dezynfekcji w środowisku chorego, izolację niemowląt od osób, u których występuje podejrzenie krztuśca, a przede wszystkim - uzupełnienie szczepień ochronnych. W przypadku styczności z krztuścem dzieci w wieku poniżej 3 roku życia, które nie były szczepione lub nie otrzymały pełnego cyklu szczepień, ważne jest jak najszybsze ich doszczepienie.

Według kalendarza szczepień ochronnych szczepienia szczepionką skojarzoną przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi powinny zostać podane dzieciom: w 2, 3-4, 5-6 miesiącu życia, między 16 a 18 miesiącem życia, następnie szczepienia przypominające w 6 i 14  roku życia. Dodatkowo ostatnie szczepienie już jedynie przeciwko błonicy i tężcowi powinno być przeprowadzone w 19 roku życia.

Czas ochrony po zaszczepieniu dzieci szczepionką pełnokomórkową wynosi ok. 10-12 lat, a szczepionką bezkomórkową ok. 5 lat. Badania wykazały, że odporność poszczepienna zmniejsza się z upływem czasu, dlatego konieczne są dawki przypominające szczepionki. Z tego powodu Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 27 października w sprawie Programu szczepień ochronnych na rok 2024 roku zawiera zalecenie przeprowadzania szczepień przypominających u osób dorosłych co 10 lat.

Źródła:

1. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2023/12/2.-Kalendarz-szczepien-2024-HPV-PZH_b.pdf
2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/krztusiec/
3. Gao H. i wsp., Waning immunity after receipt of pertussis, diphtheria, tetanus, and polio-related vaccines: a systematic review and meta-analysis, J. Infect. Dis., 2022; 225 (4): 557–566
4. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 27 października w sprawie Programu szczepień ochronnych na rok 2024
5. Bauman-Popczyk A., Sadkowska-Todys M., Zieliński A. Choroby zakaźne i pasożytnicze-epidemiologia i profilaktyka, wydanie VII, 2014
6. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A., Choroby zakaźne i pasożytnicze-epidemiologia i profilaktyka- Wydanie VII, alfa-medica press, Bielsko-Biała, 2014. s.231-236.