Co trzeba wiedzieć o czerniaku? #latozsanepidem
11.07.2023
Czerniak skóry jest nowotworem coraz częściej występującym w naszym społeczeństwie. Co roku odnotowuje się około 50 000 przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry. W tym około 2500-3000 stanowią zachorowania na czerniaki.
Czerniak jest to nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną, dzięki któremu nasza skóra po dłuższym kontakcie z promieniami słonecznymi ulega opaleniu. Najczęstszym jego punktem wyjścia są znamiona barwnikowe. Czerniak może pojawić się nie tylko na skórze, ale także w obrębie ust, nosa, gałek ocznych.
Czynniki ryzyka
Do najbardziej charakterystycznych czynników powstawania czerniaka zalicza się:
- Ekspozycję na promienie słoneczne- czynnik dominujący
- Wiek- częstość występowania nowotworów najczęściej wzrasta z wiekiem
- Rogowacenie słoneczne – najczęstszy stan przedrakowy rozwijający się na skórze narażonej na nadmierną ekspozycję na promienie słoneczne
- Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
- Blizny po oparzeniach lub przewlekłych stanach zapalnych
Profilaktyka – Jak rozpoznać czerniaka?
Jak samodzielnie rozpoznać czerniaka? Stosuje się do tego kryteria ABCDE:
A- Asymetria (np. znamię „wylewające” się na jedną stronę)
B- Brzegi poszarpane/ nierównomierne
C- Czerwony lub Czarny
D- Duży rozmiar (wielkość zmiany powyżej 6 mm)
E- Ewolucja (czyli zmiany zachodzące w znamieniu)
Czy jestem w grupie podwyższonego ryzyka?
Ryzyko zachorowania na czerniaka i inne nowotwory złośliwe skóry wzrasta jeżeli:
- posiadasz jasną karnację, rude lub blond włosy, niebieskie oczy, liczne piegi,
- masz dużą liczbę znamion barwnikowych, znamion w miejscach po drażnieniu skóry,
- doznałeś oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie,
- słabo tolerujesz słońce, opalasz się z dużym trudem lub w ogóle,
- przebywasz w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie,
- w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub inne nowotwory skóry,
- korzystasz z solarium.
Jak mogę uchronić się przed nowotworami złośliwymi skóry?
- Raz w miesiącu oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe.
- Jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, udaj się do chirurga-onkologa.
- Pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych.
- Unikaj słońca w godzinach 10.00-14.00.
- Nie opalaj się w solarium.
- Przynajmniej raz na rok odwiedzaj dermatologa lub chirurga-onkologa.
W związku z ciągłym wzrostem zachorowalności niezwykle ważna jest świadomość ludzi na temat tego nowotworu Zachęcamy do zapoznania się z zasadami się na poniższych grafikach, które radzą jak chronić swoją skórę przed nowotworem skóry – czerniakiem.
Zapraszamy również na stronę internetową Kampanii Akademia Czerniaka.
Materiał przygotowany przez WSSE we Wrocławiu #latozsanepidem
Materiały
Poradnik – Co warto wiedzieć. Rak skóry, czerniak i znamiona skóry, National Cancer Institute of United States Klinika Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie oraz Fundacja Tam i z Powrotem2016PEOCWWrakskory.pdf 1.25MB