Pamiątki z wakacji - ŚWIERZB #SanepidNaLato
28.08.2024
Świerzb ma charakter sezonowy. Najwięcej zachorowań obserwuje się jesienią (od sierpnia do listopada) i zimą. Wzrost zachorowań pod koniec lata i wczesną jesienią koreluje być może ze złymi warunkami higienicznymi podczas wypoczynku letniego ludzi (noclegi w hotelach, hostelach, na kampingach, używanie wspólnych śpiworów, pościeli), ożywionymi kontaktami towarzyskimi i w związku z tym większym prawdopodobieństwem spotkania się z osobami zarażonymi. Po powrocie z wakacji do domu, zarażenia przenoszone są na innych członków rodziny. Chorują przede wszystkich dzieci i młodzież, stanowią oni bowiem prawie 80% pacjentów ze świerzbem.
Objawy kliniczne
Odczyn w postaci świądu, nasilającego się pod wpływem rozgrzania ciała podczas snu oraz inne objawy pojawiają się w przypadku pierwszego zarażenia po upływie 2 – 8 tygodni od inwazji. W skórze maksymalna liczba świerzbowców pojawia się w okresie 80 – 115 dni od momentu zarażenia. Następna inwazja u tej samej osoby wywołuje inną reakcję wskutek powstania stanu nadwrażliwości. W takim przypadku objawy skórne mogą występować już po 24 – 48 godzinach, a populacja świerzbowców nie jest tak duża jak przy pierwszej inwazji . U wielu osób zarażonych świerzbowcem obserwuje się podwyższony poziom przeciwciał z klasy IgE, IgM, IgG a obniżony IgA.
Zarówno te powoli jak i szybko narastające zmiany skórne są zaraźliwe dla otoczenia już w momencie ich pojawienia się . Okres wylęgania świerzbu wynosi od 3 dni do 3 tygodni. Jest to bardzo ważna informacja i należy o niej pamiętać. W tym okresie czasu jeszcze bezobjawowy pacjent już zaraża innych. A osoby z najbliższego otoczenia chorego (nawet te, u których nie występują jeszcze objawy) już wymagają starannego leczenia.
Najczęstsze miejsca występowania.
U dorosłych świerzbowce najchętniej lokalizują się na bocznych powierzchniach palców rąk, w zgięciach i fałdach skórnych, na zgięciowej powierzchni nadgarstków, na tułowiu (przeważnie w okolicy pępka, sutków u kobiet i okolic narządów płciowych u mężczyzn) oraz na pośladkach.
U osób dorosłych zmiany skórne w typowym świerzbie, zwykle „oszczędzają” dłonie, podeszwy, twarz, owłosioną skórę głowy oraz okolicę międzyłopatkową.
Takie umiejscowienie zmian skórnych u osób dorosłych bywa charakterystyczne dla świerzbu norweskiego oraz odmiany świerzbu odzwierzęcego.
U dzieci, zwłaszcza do 2 r. ż. pasożyty umiejscawiają się w skórze całego ciała, w tym również na głowie, dłoniach i podeszwach.
Diagnostyka choroby
Rozpoznanie choroby przeprowadza się w oparciu o:
- Objawy kliniczne – położone w typowych miejscach zmiany skórne w postaci wydrążonych przez pasożyty tuneli (nor świerzbowcowych), wokół których pojawiają się zaczerwienienia oraz obrzęki. Towarzyszący inwazji pasożytów intensywny świąd skóry nasilający się po rozgrzaniu ciała i następowe drapanie powodują zmiany skóry o typie wyprysku (egzema). Długo utrzymujący się świąd może prowadzić do przeczosów oraz wtórnych zakażeń skóry z powstaniem zmian grudkowo – pęcherzykowych, często z wysiękiem surowiczo – ropnym (zliszajowacenie zmian).
- Wywiad epidemiologiczny – wywiad z członkami rodziny dotyczący występowania świądu i podobnych zmian skórnych u innych osób zamieszkujących wspólne mieszkanie, nawyków higienicznych, podróży zwłaszcza do krajów o niskim poziomie higieny.
- Badanie laboratoryjne
Leczenie
Podstawową zasadą leczenia świerzbu jest równoczesna terapia wszystkich osób z kontaktu. W Polsce dostępnych jest kilka środków do leczenia, ale szczególnie wygodna i bezpieczna jest permetryna w kremie w stężeniu 5%. Preparat ten można stosować u dzieci od 2 miesiąca życia i u dorosłych, nakładając na skórę na 8 – 14 godzin jednorazowo i ewentualnie ponownie po 7 lub 14 dniach. Osoby dorosłe powinny stosować leki na całą powierzchnię skóry z wyjątkiem głowy (u dzieci wskazane jest posmarowanie także tej okolicy) Dostępny jest również szampon zawierający permetrynę w stężeniu 2 %.
Źródło: WSSE we Wrocławiu
Materiały
Ulotka informacyjna - świerzbUlotka_informacyjna_świerzb.pdf 4.58MB
