Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli

Rak szyjki macicy jest w skali świata czwartym, po raku piersi, raku jelita grubego i raku płuca najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. We wczesnej postaci choroba nie daje objawów, dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie cytologii. 

Główną przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy jest zakażenie HPV – materiał genetyczny tego wirusa zaobserwowano w blisko 100 proc. badanych guzów nowotworowych szyjki macicy. Wirus HPV, nazywany też wirusem brodawczaka ludzkiego, przenoszony jest drogą płciową, ale też przez kontakt „skóra do skóry” okolic narządów płciowych. 

Czynniki ryzyka raka szyjki macicy, to:

• osłabienie odporności (np. leczenie immunosupresyjne czy zakażenie HIV),
• niektóre infekcje narządów rodnych (chlamydioza, rzeżączka, opryszczka genitalna),
• liczne ciąży i porody (więcej niż 5),
• dieta uboga w witaminę C,
• stwierdzona wcześniej nieprawidłowość w badaniu cytologicznym,
• palenie tytoniu,
• wieloletnie stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
• wczesne rozpoczęcie życia seksualnego,
• duża liczba partnerów seksualnych,
• partnerzy seksualni współżyjący z wieloma osobami lub sami zakażeni HPV.

Objawy raka szyjki macicy

Wczesny rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów, a wykryć go można jedynie dzięki wykonywanym regularnie, co 1-3 lata, badaniom cytologicznym.

Bardziej zaawansowany nowotwór szyjki macicy może się objawiać:

• plamieniami między miesiączkami lub po menopauzie – samoistnymi lub po stosunku,
• obfitymi upławami o charakterystycznym zapachu,
• bólem podbrzusza lub w okolicy lędźwiowej.

Inne objawy zaawansowanego raka szyjki macicy:

• częste oddawanie moczu,
• parcie na mocz
• zaleganie moczu w pęcherzu moczowym,
• zaparcia,
• parcie na stolec lub trudności w jego oddawaniu.

Objawy te świadczą o obecności przerzutów w pęcherzu moczowym lub odbytnicy.

Pojawienie się krwawień między miesiączkami jest zawsze poważnym sygnałem mogącym świadczyć o nieprawidłowościach i tak jak inne niepokojące symptomy wymaga szybkiej kontroli lekarskiej.

Leczenie raka szyjki macicy 

Wybór metody leczenia raka szyjki macicy zależy od stopnia zaawansowania nowotworu, jak również od planów prokreacyjnych kobiety. W terapii tego nowotworu wykorzystywane jest:

• leczenie operacyjne (usunięcie szyjki macicy lub usunięcie całej macicy),
• radioterapia (brachyterapia, czyli naświetlanie guza od wewnątrz i teleterapia, czyli naświetlanie go od zewnątrz),
• chemioterapia,
• radiochemioterapia, czyli połączenie radioterapii z chemioterapią, która ma na celu zwiększyć skuteczność działania obu tych metod.

W procesie leczenia niektórych pacjentek może być konieczne skorzystanie z kilku metod.

Raka szyjki macicy można wyleczyć, jeśli zostanie zdiagnozowany i leczony na wczesnym etapie choroby.

Od wielu lat prowadzone są programy profilaktyczne po to, by jak najwięcej kobiet z grupy ryzyka mogło zrobić cytologię. Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia) adresowany jest do kobiet w wieku 25-64 lat:

Panie powinny robić profilaktyczne badania cytologiczne:

• co trzy lata
• co roku u kobiet obciążanych czynnikami ryzyka (tzn. zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV — typem wysokiego ryzyka).

Profilaktyka raka szyjki macicy obejmuje:

• szczepienia przeciw HPV,
• populacyjne badania cytologiczne kobiet.

Szczepionki przeciw HPV chronią przed zakażeniem wirusem, stąd też szczepienie powinno być przeprowadzone u dziewcząt i chłopców w okresie poprzedzającym inicjację seksualną, jeszcze przed potencjalnym kontaktem z HPV.

Szczepionka chroni przed chorobą nowotworową i ratuje życie.

Komu przysługują bezpłatne szczepionki przeciw HPV:

• Dziewczętom i chłopcom po ukończeniu 9 roku życia do ukończenia 14 roku życia (bezpłatna szczepionka Cervarix lub Gardasil9)
• Dzieciom w wieku powyżej 14 lat i poniżej18 lat (bezpłatna szczepionka Cervarix – 100% refundacji)
• Dorośli (szczepionka Cervarix – 50% refundacji)

https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/99295,rak-szyjki-macicy

https://www.medicover.pl/nowotwory/rak-szyjki-macicy/

https://szczepienia.pzh.gov.pl/

https://planujedlugiezycie.pl/profilaktyka-raka-szyjki-macicy/