Ocena obciążenia uczniów plecakami szkolnymi
Ocena obciążenia uczniów ciężarem tornistrów
W 2022 r. pracownik Sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Zwoleniu przeprowadził ocenę obciążenia uczniów plecakami szkolnymi w jednej ze szkół podstawowych. Ocenę przeprowadzono wg. wytycznych i na polecenie Głównego Inspektora Sanitarnego. Badaniu poddano 114 uczniów klas I - VIII. Dla każdego ucznia wykonano dwa pomiary: ciężaru ciała ucznia oraz jego spakowanego tornistra lub plecaka szkolnego. Następnie obliczono normy obciążenia ciała ciężarem tornistra, przyjmując za normę niską 10% masy ciała ucznia oraz normę wysoką 15% masy ciała ucznia.
Z uzyskanych wyników wynika, że:
- wartość do 10% uzyskało 56% uczniów
- wartość 10% - 15% uzyskało 30% uczniów
- przekroczenie normy wysokiej, tj. powyżej 15% uzyskało 14% uczniów.
Najwięcej przekroczeń stwierdzono wśród uczniów kl. IV, natomiast najlżejsze plecaki (w porównaniu do masy ciała) mieli uczniowie kl. VIII.
Zbyt ciężki plecak może powodować bóle pleców, stawów kolanowych, barków, a pochylenie sylwetki do przodu może powodować zmniejszenie pojemności płuc. Wszystkie te czynniki mogą prowadzić do powstania wad postawy i wpływają niekorzystnie na rozwój dzieci i młodzieży.
Na ciężar tornistrów i plecaków szkolnych wpływa wiele czynników, od samej konstrukcji i materiału plecaka, poprzez noszenie dużej ilości podręczników i przyborów szkolnych, nierównomierne ich pakowanie czy noszenie zbędnych przedmiotów.
Z obserwacji wynika, że szafki szkolne załatwiają problem w dość niewielkim stopniu, bo uczniowie często muszą zabierać książki do domu, by się z nich uczyć i odrabiać prace domowe. Dyrektor jako organizator życia szkoły, sprawując nad nią ogólny nadzór, powinien włączać jak najszersze grono osób – przede wszystkim nauczycieli, rodziców i opiekunów – do działań kierowanej przez siebie placówki w zakresie promowania zdrowego stylu życia: przekazywać zalecenia, ustalać jednolity, wspólny schemat postępowania, mając na uwadze cel naczelny dla wszystkich, jakim jest kształtowanie już w szkole prawidłowych nawyków zdrowotnych.
Polskie prawo nie określa norm dla ciężaru plecaków szkolnych. Na podstawie badań Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Główny Inspektor Sanitarny opracował zalecenia dotyczące tornistrów szkolnych, wg których ciężar tornistra lub plecaka szkolnego nie powinien przekraczać 10%-15% masy ciała dziecka.
Zalecenia dotyczące tornistrów szkolnych dostępne pod linkiem: https://www.gov.pl/web/gis/zalecenia-dotyczace-tornistrow-szkolnych
