Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Żyrardowie

Występowanie

Krztusiec jest jedną z najbardziej zakaźnych chorób, po bezpośrednim kontakcie z chorym ryzyko zakażenia wynosi ok. 80%. Małe dzieci zakażają się zwykle od dorosłych domowników z nierozpoznaną lub późno rozpoznaną chorobą.

Jest jedną z 10 chorób zakaźnych najczęściej powodujących zgon u dzieci. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) każdego roku odnotowuje do 40 milionów przypadków krztuśca, z czego 400 tysięcy kończy się śmiercią.

Drogi zakażenia:

• kropelkowa, czyli w czasie kaszlu, kichania, mówienia
• bezpośredni kontakt z chorym.

Najbardziej zakaża człowiek w pierwszych 2 tygodniach choroby. Zakaźność utrzymuje się do 5 tygodni.

Objawy

Objawy są najbardziej niebezpieczne u nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci. Łagodniejsze u młodzieży i dorosłych.

W pierwszych tygodniach choroby krztusiec objawia się podobnie do przeziębienia. Występuje wtedy:

• suchy kaszel
• katar
• stany podgorączkowe
• zapalenie gardła.

Objawy typowe dla tej choroby następują później:

przedłużające się napady uciążliwego długotrwałego kaszlu, który często kończy się:

• głośnym wdechem (zwanym pianiem)
• wymiotami
• bezdechem.

Dlaczego krztusiec jest niebezpieczny

Krztusiec jest najbardziej niebezpieczny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci. Może u nich wywołać powikłania jak:

• zapalenie płuc
• drgawki
• encefalopatię – krztuścowe uszkodzenie mózgu, które prowadzi do trwałego kalectwa
• zgon.

Powikłania u nastolatków i dorosłych to:

• omdlenia
• zaburzenia snu
• nietrzymanie moczu i stolca
• złamania żeber.

Jak można zapobiegać krztuścowi?

Podstawową metodą zapobiegania zachorowaniom na krztusiec jest szczepienie ochronne.  W ramach obowiązkowego kalendarza szczepień dla dzieci, który obowiązuje w Polsce, ochronę przed ciężkim przebiegiem kokluszu zapewnia skoniugowana szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP).

Odporność poszczepienna zmniejsza się z upływem czasu. Dlatego konieczne są dawki przypominające u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych.

Schemat uodparniania obejmuje podawanie dawek szczepionki dzieciom w 2., 3. lub 4., 5., lub 6. i 16., lub w 18. miesiącu życia, a następnie w 6. roku życia. W 14. roku życia nastolatek powinien przyjąć dawkę przypominającą, która zawiera obniżoną zawartość antygenów krztuśca. Aby utrzymać odporność, należy powtórzyć szczepienie także w 19. roku życia. W przypadku osób dorosłych warto pamiętać o podawaniu dawki przypominającej co 10 lat. Co ważne, ani szczepienie, ani przechorowanie krztuśca nie daje trwałej odporności. Ponowne zakażenie przebiega jednak zwykle dużo łagodniej niż pierwotna infekcja. Należy pamiętać, że ewentualne efekty poszczepienne są łagodne i znacznie mniejsze niż ryzyko związane z przechorowaniem krztuśca i jego powikłaniami.

Krztusiec może być szczególnie niebezpieczny dla niemowląt i kobiet w III trymestrze ciąży. Z tego powodu, jeżeli mają oni bliski kontakt z osobą chorą na koklusz, powinni przyjąć dawkę antybiotyku w ramach profilaktyki poekspozycyjnej. W ich przypadku ryzyko wystąpienia powikłań jest tak duże, że należy rozpocząć działania ochronne niezależnie od stanu uodpornienia.

Chorzy na koklusz muszą  pozostać w domu, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się bakterii. Izolacja może zakończyć się najwcześniej po 5 dniach od włączenia antybiotykoterapii. Jeżeli nie zastosowano leczenia, należy przedłużyć izolację do 3 tygodni od pojawienia się ataków kaszlu. W każdym przypadku o postępowaniu chorego decyduje lekarz.

 Żródło: PZH, Pacjent.gov, szczepienia.info