Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Warszawie

Do zakażenia może dojść przez:

 

• kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nieumyte po wyjściu z toalety ręce),
• kontakty seksualne z osobą zakażoną lub chorą,
• najczęściej poprzez spożycie skażonego pożywienia (np. nieumytych owoców) i skażonej wody.

 

Czynniki ryzyka zachorowania:

 

• bliski kontakt z chorym (zwłaszcza wspólne mieszkanie),
• kontakt domowy lub zawodowy z dziećmi uczęszczającymi do żłobka lub przedszkola,
• podróż do kraju endemicznego występowania HAV,
• spożywanie owoców morza, zwłaszcza skorupiaków i surowych ostryg
• seksualne kontakty analne (szczególnie mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami)
• usuwanie odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz konserwacja służących do tego urządzeń.

 

Objawy. Przebieg kliniczny wirusowego zapalenia wątroby typu A zależy w dużym stopniu
od wieku chorego.

• Choroba może mieć przebieg bezobjawowy - zwłaszcza u małych dzieci.
•  U dorosłych z reguły charakteryzuje się nagłym początkiem i wyraźnymi objawami takimi jak:

• objawy grypopodobne (w pierwszym okresie),
• objawy ze strony układu pokarmowego: odbijanie, zgaga, nudności, wzdęcia, uczucie wczesnej sytości,
•  ciemny mocz, żółtaczka (zażółcenie skóry, białkówek oczu,
   błon śluzowych).

Okres wylęgania (tj. od zakażenia do wystąpienia objawów) wynosi średnio 30 dni
(zakres od 15-50 dni).

Okres zakaźności. Osoba chora wydala duże ilości wirusa wraz z kałem
nawet przez kilka tygodni, przy czym wydalanie wirusa może zacząć się od 2 do 3 tygodni przed wystąpieniem żółtaczki, tj. w czasie gdy osoba ta wydaje się jeszcze zdrowa.
Wydalanie wirusa z kałem może trwać nawet do 6 tygodni od zakażenia.
Wirus znajduje się także we krwi oraz ślinie chorego.

Leczenie. Nie ma leczenia przyczynowego, a objawowe stosuje się w przypadkach o cięższym przebiegu lub z powikłaniami. W niektórych przypadkach konieczna może być hospitalizacja. 

Profilaktyka

Nawet zachowanie podstawowych zasad higieny nie zagwarantuje pełnej ochrony
przed zachorowaniem. Szczepienie przeciwko WZW A jest najlepszym sposobem zapobiegania zachorowaniu na wirusowe zapalenie wątroby typu A.
Skuteczność szczepień przeciwko WZW A jest wysoka i dotyczy zarówno profilaktyki przed, jak i poekspozycyjnej.

Profilaktykę poekspozycyjną zaleca się osobom nieuodpornionym, które w ciągu ostatnich 2 tygodni miały kontakt z osobą chorą na WZW typu A  (np.  kontakt domowy lub seksualny, spożywały żywność zakażoną wirusem HAV).

SZCZEPIONKA inaktywowana, zabita (nie zawiera żywego wirusa):

2 dawki (szczepionka  przeciwko WZW A),

3 dawki (szczepionka skojarzona  przeciwko WZW B+WZW A)

Szczepienia przeciwko WZW A są zalecane szczególnie:

• osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A;
• osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości czy przy konserwacji urządzeń służących temu celowi;
• dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym oraz młodzieży, które nie chorowały
  na wirusowe zapalenie wątroby typu A;
• w zależności od sytuacji epidemiologicznej, osobom z grup ryzyka, w których obserwuje się zwiększoną liczbę zachorowań w szczególności narażonym w związku
  z ryzykownymi zachowaniami.

Źródło:

1. Baumann-Popczyk A., Sadkowska-Todys M., Zieliński A., w: Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. Wydanie VII; str. 445 – 451
2. Strona internetowa: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wzw-a/?strona=2#co-to-jest-wzw-a
3. Strona internetowa NIZP PZH-PIB: https://epibaza.pzh.gov.pl/story/wirusowe-zapalenie-w%C4%85troby-typu-wzw
4. Medycyna Praktyczna: Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A): przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka (https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/291781,wirusowe-zapalenie-watroby-typu-a-wzw-a-przyczyny-objawy-leczenie-i-profilaktyka)
5. Program szczepień ochronnych na 2025 r.