Dostęp do danych geoprzestrzennych

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi centralny rejestr form ochrony przyrody, dostępny pod adresem crfop.gdos.gov.pl.

Zgodnie z art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody organ, który utworzył lub ustanowił formę ochrony przyrody (…) przesyła Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, w terminie 30 dni od dnia jej utworzenia lub ustanowienia, kopię aktu o utworzeniu lub ustanowieniu danej formy ochrony (…) a także, w tym samym terminie, dokonuje wpisu tych informacji do centralnego rejestru form ochrony przyrody. Aktualność danych wpisanych do rejestru zależy więc, w zasadniczym stopniu, od realizacji ustawowego obowiązku przez właściwe organy:

rady gmin w zakresie pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i użytków ekologicznych;
sejmiki wojewódzkie w zakresie parków krajobrazowych i obszarów ochronionego krajobrazu;
regionalnych dyrektorów ochrony środowiska w zakresie rezerwatów przyrody,
Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w zakresie obszarów Natura 2000,
dyrektorów parków narodowych w zakresie parków narodowych.

Mimo że dane prezentowane na stronach crfop.gdos.gov.pl, geoserwis.gdos.gov.pl i www.gov.pl/web/gdos/dostep-do-danych-geoprzestrzennych pochodzą z aktów prawnych dotyczących form ochrony przyrody oraz są uzyskiwane na ich podstawie, nie stanowią jednak prawnego ustalenia lokalizacji i przebiegu granicy form ochrony przyrody. Dlatego w celu dokonywania czynności prawnych oraz stosowania prawa należy posługiwać się bezpośrednio zapisami aktów prawnych o ustanowieniu formy ochrony przyrody lub innych regulacji jej dotyczących, a w przypadku niejasności należy skontaktować się bezpośrednio z organem, w którego kompetencjach dana forma się znajduje.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi witrynę interaktywnych map Geoserwis, w której prezentowane są dane przestrzenne, dotyczące m.in. form ochrony przyrody w Polsce. Jest ona dostępna pod adresem geoserwis.gdos.gov.pl.

W ramach Geoserwisu zostały utworzone dwie usługi według otwartych standardów Open Geospatial Consortium zgodnych z dyrektywą 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2007 r. o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej oraz zapisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej:

usługa przeglądania WMS: https://sdi.gdos.gov.pl/wms
usługa pobierania WFS: https://sdi.gdos.gov.pl/wfs

Dodatkowo, w ramach projektu POIS.02.04.00-00-0100/16 pn. "Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną" zostały utworzone usługi WMS/WFS dotyczące występowania inwazyjnych gatunków obcych w środowisku przyrodniczym w Polsce. Dane zostały zebrane w latach 2017-2018 i dotyczą 118 gatunków objętych projektem. Więcej informacji o projekcie, w tym karty informacyjne gatunków i analizy stopnia ich inwazyjności, można znaleźć na stronie: http://projekty.gdos.gov.pl/igo-o-projekcie. Poniżej linki do utworzonych usług:

usługa przeglądania WMS: https://inwazyjne.gdos.gov.pl/geoserver/wms
usługa pobierania WFS: https://inwazyjne.gdos.gov.pl/geoserver/wfs

Usługi te są kompatybilne z większością programów z rodziny systemów informacji przestrzennych (GIS), takich jak ESRI ArcGIS czy QGIS, gdzie mogą być dowolnie analizowane i przetwarzane na większość popularnych formatów (m.in. ESRI Shapefile). Dzięki usłudze WFS można również pobrać dane dotyczące poszczególnych form ochrony przyrody bezpośrednio do tego formatu poprzez zamieszczone poniżej odnośniki:

W związku z aktualizacją polskiej sieci obszarów Natura 2000 Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska opracowała w 2021 r. propozycje nowych obszarów oraz zmian granic obszarów istniejących, które przekazano do konsultacji z właściwymi radami gmin. Po zakończeniu konsultacji, propozycje zmian ujęte na liście zmian w sieci obszarów Natura 2000 zostaną przekazane do zatwierdzenia przez Radę Ministrów, a następnie przekazane do Komisji Europejskiej w celu zatwierdzenia przedmiotowych zmian w drodze decyzji wykonawczych. Planowany termin przekazania propozycji do Komisji Europejskiej to grudzień 2021 r. Granice nowych obszarów Natura 2000 oraz obszarów proponowanych obecnie do zmiany zostały udostępnione pod odnośnikiem: zmiany w sieci natura 2000 2021.

Ponadto, pod odnośnikiem: zmiany granic Natura 2000 2020 zostały udostępnione do pobrania granice obszarów, dla których korekta granic została zatwierdzona przez Radę Ministrów w grudniu 2020 r. Należy zaznaczyć, że proponowane obszary są chronione na podstawie art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55, z późn. zm.) i powinny być brane pod uwagę m. in. w trakcie autoryzacji planów i przedsięwzięć.
Dane zamieszczone pod powyższym odnośnikiem obejmują proponowane obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW)/ specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), będące korektą granic obszarów Natura 2000, przekazaną do KE w styczniu 2021 r. (szczegółowe informacje znajdują się dołączonym pliku tekstowym) oraz proponowane obszary specjalnej ochrony ptaków stanowiące korektę granic obszarów zatwierdzona uchwałami Rady Ministrów w 2019 r. (szczegółowe informacje zostały również zamieszczone w dołączonym pliku tekstowym).

W przypadku trudności z obsługą usług sieciowych do pobierania danych przestrzennych można zapoznać się z filmami instruktażowymi:

Metadane do powyższych usług: geoserwis.gdos.gov.pl/metadane

Dodatkową pomoc i wyjaśnienia można uzyskać w Zespole ds. Informacji Przestrzennej Departamentu Zarządzania Zasobami Przyrody: crfop@gdos.gov.pl