Archiwalne dokumenty dotyczące Traktatu ryskiego
18.03.2021
Traktat Pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą podpisany w Rydze 18 marca 1921 r. kończył wojnę polsko-bolszewicką, toczoną w latach 1919–1920.Zawarcie układu (zwanego najczęściej traktatem ryskim) poprzedziły wielomiesięczne negocjacje oraz podpisanie preliminariów pokojowych 12 października 1920 r.
Bez względu na formułowane dzisiaj oceny traktat ryski był bez wątpienia jedną z najważniejszych umów międzynarodowych zawartych przez Polskę w okresie międzywojennym. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych miała miejsce 30 kwietnia 1921 r. w Mińsku.
W galerii znaleźć można najważniejsze informacje o Traktacie, jego sygnatariuszach oraz zdjęcia samego dokumentu:
- Pieczęć lakowa delegacji pokojowej Rzeczypospolitej Polskiej odciśnięta pod kopią traktatu ryskiego (AMSZ).
- Jan Dąbski (1880-1931) w marcu 1920 r. został wiceministrem spraw zagranicznych. Przewodniczył delegacji polskiej na rokowania pokojowe w Mińsku i Rydze. W marcu 1921 r. podpisał w imieniu RP traktat pokojowy w Rydze. Od 24 maja do 11 czerwca 1921 r. pełnił obowiązki kierownika MSZ, później odszedł z dyplomacji (NAC).
- Leon Wasilewski (1870-1936) od 17 listopada 1918 r. do 16 stycznia 1919 r. był pierwszym ministrem spraw zagranicznych Polski niepodległej, a od lutego 1920 r. mężem zaufania i pełnomocnikiem Naczelnika Państwa ds. Bałtyckich. Bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego. W 1920 r. objął kierownictwo misji dyplomatycznej w Estonii. Był członkiem delegacji pokojowej w Rydze i przewodniczącym polsko-radzieckiej komisji granicznej (NAC).
- Adolf Joffe – przewodniczący delegacji rosyjskiej oraz Jan Dąbski – przewodniczący polskiej delegacji tuż po podpisaniu traktatu ryskiego w Domu Pod Czarnymi Głowami, Ryga, 18 marca 1921 r. (Instytut Polski i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie).
- Delegacja polska w trakcie rokowań pokojowych. Po prawej stronie stołu zasiadają m.in: Leon Wasilewski, Aleksander Ładoś oraz Karol Poznański, (Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Archiwum Rodziny Poznańskich).
- Pierwsze plenarne posiedzenie Konferencji Pokojowej w Rydze, 22 września 1920 r. (Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Archiwum Rodziny Poznańskich).
- Ostatnia strona polskiej wersji językowej. Traktat doznał poważnych uszkodzeń podczas ewakuacji we wrześniu 1939 r. Obecny wygląd zawdzięcza gruntownym zabiegom konserwatorskim (AMSZ).
- Zwrot arrasów wawelskich, Moskwa, maj 1922 r. Stoi czwarty od lewej Edward Chwalewik (rzeczoznawca Komisji Specjalnej i Reewakuacyjnej); siedzi, trzyma arras Marian Morelowski (założyciel Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Polskimi w Rosji, ekspert Komisji Rewindykacyjnej), (Biblioteka Narodowa).
