Służby specjalne

W zamieszczonym na stronach ABW fragmencie pracy autorstwa Izabeli Dąbrowskiej, laureatki X edycji konkursu Szefa ABW na najlepszą pracę dotyczącą bezpieczeństwa państwa, szczególną uwagę poświęcono wykorzystaniu maskowania we współczesnych wojnach i konfliktach zbrojnych – przede wszystkim w konflikcie na Ukrainie oraz w wojnie pięciodniowej w Gruzji.

Autorka opisała pięć głównych zasad stosowania maskowania, aby było ono skuteczne. Są to: aktywność (stałe narzucanie przeciwnikowi fałszywych wizji dotyczących zamiarów dowódców, stanu, lokalizacji oraz działalności wojsk oraz obiektów), realistyczność (działania powinny sprawiać wrażenie wiarygodnych, być dopasowane do warunków otoczenia oraz uwzględniać możliwości oddziałów rozpoznawczych przeciwnika), ciągłość (maskowanie powinno być prowadzone stale, w każdej sytuacji, tj. w czasie ćwiczeń wojskowych, działań bojowych, zmiany dyslokacji wojsk czy obsługi obiektów), różnorodność (należy unikać trzymania się wzorców, stosować nowoczesne środki i techniki kamuflażu), kompleksowość (należy jednocześnie wykorzystywać różnorodne środki maskowania, które będą w stanie zmylić środki rozpoznawcze przeciwnika).

Dodatkowo można wyróżnić cztery główne sposoby prowadzenia maskirowki: ukrycie (upodabnianie maskowanego obiektu do otaczającego go tła i warunków terenowych zgodnie z zasadami i sztuką maskowania), imitacja (tworzenie fałszywych obszarów dyslokacji i ruchu wojsk oraz makiet uzbrojenia i sprzętu wojskowego w celu zwrócenia uwagi przeciwnika na obiekty pozorne), działania demonstracyjne (wykonywanie pozornych ruchów wojsk w celu zmylenia przeciwnika co do dyslokacji i rzeczywistych działań wojsk i ich zamiarów), dezinformacja (celowe opracowywanie i przekazywanie przeciwnikowi fałszywych lub częściowo fałszywych informacji).

W rosyjskiej armii istnieje też podział na maskowanie naturalne (ukrywanie przedmiotów i obiektów dzięki dostosowywaniu ich do otaczającego je terenu) i sztuczne (wykorzystywanie środków technicznych, tworzenie sztucznych obiektów i makiet, malowanie maskujące upodobniające przedmioty i obiekty do otaczającego je tła, ustawianie zasłon dymnych, tworzenie systemów maskowania radiolokacyjnego i obrazowego).

Współcześnie maskirowka jest coraz szerzej wykorzystywana, zwłaszcza na poziomie strategicznym, w sferze politycznej, gospodarczej i dyplomatycznej, w tym do kształtowania opinii międzynarodowej.

Jednym z najważniejszych obszarów jej stosowania stanie się cyberprzestrzeń, umożliwiająca skuteczniejsze prowadzenie działań dezinformacyjnych i propagandowych, w tym wojny informacyjnej. Aktywność w cyberprzestrzeni będzie ukierunkowana na kreowanie opinii publicznej, wzbudzanie niepokojów i wykorzystywanie społecznych obaw czy mitów. Dużego znaczenia nabierze zarządzanie refleksyjne, które – co potwierdziła wojna w Gruzji – pozwala na szybkie i skuteczne osiągnięcie celów.

W przypadku braku możliwości zamaskowania udziału sił zbrojnych w konflikcie, działania są uzasadniane koniecznością obrony praw człowieka czy zapewnienia bezpieczeństwa własnym obywatelom. Ze względu na szeroki dostęp do informacji, jakim dziś dysponuje opinia publiczna, maskowanie oznacza także konieczność posługiwania się dezinformacją. Obejmuje ono manipulowanie informacjami w telewizji publicznej oraz podsycanie niepokojów społecznych, zarówno bezpośrednio na miejscu działań, jak i w sieci internetowej, np. przy pomocy internetowych trolli.

Prognozuje się, że maskirowka będzie coraz częściej wykorzystywana w wojnach, konfliktach zbrojnych oraz działaniach innych niż wojenne do osiągania celów militarnych oraz politycznych i gospodarczych. Coraz więcej celów będzie realizowanych za pomocą nowych typów wojen, takich jak wojna pełzająca czy wojna hybrydowa, których cechą charakterystyczną jest stosowanie maskirowki na ogromną skalę. W tego typu wojnach dużą rolę odgrywa przestrzeń wirtualna, która jest wykorzystywana do zdobywania informacji i manipulowania ludnością zamieszkującą terytoria, na których toczą się działania.

Izabela Dąbrowska „Maskowanie operacyjne (maskirowka) jako rosyjska zdolność zaskakiwania przeciwnika" – Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego nr 25

Cały tekst jest dostępny na stronach Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.