Służby specjalne

Recenzowana przez dr. hab. Roberta Borkowskiego książka autorstwa Petera Warrena Singera i Emersona T. Brookinga, zatytułowana Nowy rodzaj wojny: media społecznościowe jako broń, jest próbą refleksji nad naturą współczesnych konfliktów, podjętą przez dwóch specjalistów, którzy od dawna pełnią funkcje doradcze w wielu amerykańskich instytucjach, w tym w służbach wywiadowczych. Ich zdaniem współczesna polityka i wojna w znacznej mierze rozgrywają się na smartfonach i w ten sposób wszyscy stają się częścią walki informacyjnej, która toczy się w sieci.

Autorzy podejmują rozważania o tym, czym w ogóle jest Internet i w jaki sposób zmienił on świat społeczny. Interesuje ich zwłaszcza to, jak pierwsze wyobrażenia społeczne o roli Internetu rozminęły się z rzeczywistością. Formułują też kilka tez na temat jego przyszłości. Singer i Brooking wyjaśniają nie tylko to, w jaki sposób rozwijało się i rozwija nowe środowisko informacyjne, lecz także to, dlaczego ludzie są tak podatni na manipulacje. Tłumaczą, na czym polega skuteczność w polityce oraz siła propagandowego oddziaływania. Warunkiem sukcesu jest – według nich – stworzenie i narzucenie własnej narracji, którą muszą cechować prostota, rezonans i nowość. Prostota to zrozumiałość przekazu dla szerokich mas odbiorców. Rezonans to nośność haseł i pozytywna reakcja na treści, które trafiają do przekonania dużej liczbie odbiorców. Walor nowości oznacza, że narrator tak dobrał werbalne instrumenty komunikacyjne oraz środki wyrazu, że udaje mu się wywołać wrażenie przedstawiania całkowicie nowych idei.

Jednym z aspektów rozwoju mediów społecznościowych, na który zwracają uwagę obaj analitycy, jest również możliwość penetrowania zasobów Internetu i analizy ogromnej ilości danych przez użytkowników sieci. Tym samym wiele zagadnień, które kiedyś były objęte klauzulą tajności, współcześnie staje się de facto publiczną informacją. Mamy więc do czynienia z zupełnie nową formułą OSINT.

Autorzy, pisząc o różnych aspektach współczesnej cyberwojny, posługują się konkretnymi przykładami, zarówno tymi aktualnymi, jak i zaczerpniętymi z historii. Opisują m.in. wyniki śledztwa brytyjskiego dziennikarza Eliota Higginsa i witryny dziennikarstwa śledczego Bellingcat dotyczącego zestrzelenia w 2014 r. samolotu MH17 nad Ukrainą, ofensywę medialną ISIS w Iraku, działania rosyjskiej Agencji Badań Internetowych, wykorzystanie mediów społecznościowych przez strony walczące w Donbasie, ale również analizują rolę, jaką odegrało radio w dojściu Hitlera do władzy oraz podczas niemieckiej ofensywy we Francji w 1940 r. 

Konkludując swoje rozważania, Singer i Brooking proponują nową perspektywę poznawczą, która umożliwia lepsze zrozumienie zagrożeń w sieciocentrycznym porządku świata oraz podjęcie skutecznej obrony przed nimi. Ich zdaniem wzorem powinny być kraje, które odeszły od reorganizacji militarnej na rzecz edukacji swojego społeczeństwa na temat zagrożeń informacyjnych.

W opinii recenzenta omawianą publikację można polecić każdemu, kogo interesuje kondycja współczesnego świata i rosnący wpływ mediów społecznościowych na różne sfery życia. Jej lektura pozwala na przypomnienie i uporządkowanie wiedzy na temat zjawisk tworzących nowy ład w społeczeństwie informacyjnym, który jest w istocie bezustanną walką o panowanie nad umysłami.

Tytuł: Peter Warren Singer, Emerson T. Brooking, Nowy rodzaj wojny: media społecznościowe jako broń

Recenzja autorstwa dr. hab. Roberta Borkowskiego jest dostępna na stronie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.