Służby specjalne

Swoje działania prowadzą poprzez oficjalnie działające w Rosji stacje radiowe. Ich fale bowiem docierają daleko w głąb ukraińskiego terytorium. Na antenie rosyjskiego radia można usłyszeć atrakcyjną muzykę, która jest przerywana komunikatami zachęcającymi odbiorców do wskazywania pozycji „ukraińskich faszystów”, jak propaganda rosyjska wciąż nazywa Ukraińców, w celu ich zlikwidowania. Na antenie emitowane są również komunikaty kierowane do zachodnich ochotników walczących po stronie Ukrainy z ostrzeżeniem, że jeśli dostaną się do rosyjskiej niewoli, czeka ich śmierć. Radio podaje także instrukcje dotyczące zachowania się podczas ataku przeprowadzonego za pomocą broni atomowej, co ma wywoływać u odbiorcy strach i przeświadczenie o nieuchronności wykorzystania ładunków nuklearnych.

Wykorzystanie radia w operacjach psychologicznych w celu zastraszania i dezorientacji ukraińskich żołnierzy oraz ludności cywilnej potwierdzają również relacje mieszkańców Lisiczańska, opublikowane przez Radio France Internationale w maju 2022 r[1].

Rosyjskie działania propagandowe prowadzone na falach eteru mają charakter systemowy i są dobrze zaplanowane. Do prowadzenia takich działań pododdziały operacji psychologicznych sił zbrojnych FR dysponują m. in. mobilnymi stacjami radio-telewizyjnymi MNITI, które są montowane na samochodach pancernych. Jest to system wsparcia informacyjnego na poziomie taktycznym, przeznaczony do gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji wizualnych różnymi kanałami w formacie HD, a także do reemitowania programów telewizyjnych i rozpowszechniania informacji dźwiękowych. Rosyjski sprzęt umożliwia emitowanie sygnału telewizji cyfrowej na odległość 10 km, natomiast sygnału radiowego na odległość 15 km.

Kolejne doniesienia z Ukrainy wskazują, że rosyjskie działania propagandowe są przez Rosjan nasycane przekazem antypolskim. Ukraińscy jeńcy wojenni wskazywali, że Rosjanie wykorzystują propagandę, w tym kanały radiowe, do indoktrynacji jeńców i nastawiania ich negatywnie do Polski. W rosyjskiej niewoli Ukraińcom puszcza się m.in. zmanipulowane treści, sugerujące, że Polska dokonała ataku na Ukrainę, że wojska RP okupują Lwów i zachodnią Ukrainę. Siła perswazji jest na tyle duża, że część jeńców po powrocie na Ukrainę była przekonana, że Polska zaatakowała i zajęła zachodnie ziemie ukraińskie.

Relacje ukraińskich jeńców dowodzą, że istotnym elementem indoktrynacji prowadzonej wobec schwytanych przez Rosjan żołnierzy i cywilów jest kształtowanie ich antypolskich postaw.

Taktyka indoktrynacji, w tym wykorzystanie fal radiowych do indoktrynacji oraz przesłuchań nie są dla Rosji nowe. Według sowieckich materiałów dotyczących środków i metod przesłuchiwania jeńców wojennych, pozyskanych i opracowanych przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych w okresie II wojny światowej i po jej zakończeniu, wziętych do niewoli żołnierzy i oficerów poddawano permanentnej propagandzie politycznej.

Według amerykańskich materiałów cele indoktrynacji były następujące:

- ustalenie politycznego i moralnego nastawienia przesłuchiwanego personelu.

- ustalenie politycznego i moralnego nastawienia jednostki wojskowej, w której jeniec pełnił służbę,

- wykrycie, zdemaskowanie i odizolowanie „elementu faszystowskiego”.

- podniesienie „świadomości klasowej” i „antyfaszystowska” reedukacja.

- wyselekcjonowanie żołnierzy o „antyfaszystowskich” skłonnościach i poddanie ich intensywnej indoktrynacji politycznej.

- dokonania zmiany przekonań, nastawień, światopoglądu w sposób korzystny dla manipulatora.

- pozyskanie informacji dotyczących efektywności sowieckiej/rosyjskiej propagandy prowadzonej na zapleczu nieprzyjaciela.

- pozyskanie informacji i materiałów szczególnie istotnych dla sowieckiej/rosyjskiej propagandy ukierunkowanej na personel wojskowy i społeczeństwo nieprzyjaciela.

Analiza działań Rosji przeciwko Ukrainie i relacje ukraińskich jeńców dowodzą, że tego rodzaju działania nie uległy zmianie. Kreml kontynuuje praktyki stosowane w czasach sowieckich dostosowując je do realiów walki kinetycznej z Ukrainą oraz hybrydowej przeciwko Polsce.

Pełnomocnik Rządu ds. Bezpieczeństwa Przestrzeni Informacyjnej RP