Służby specjalne

Od początku agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę Polska zaangażowała się w dokumentowanie zbrodni wojennych popełnianych przez rosyjskiego najeźdźcę. Jedną z takich zbrodni jest uprowadzanie i wywożenie na terytorium Federacji Rosyjskiej ukraińskich dzieci i poddawanie ich przymusowej rusyfikacji.

Wysoka intensywność rosyjskich działań wojennych na Ukrainie powoduje, że ustalenie precyzyjnych danych dotyczących tego zjawiska jest znacząco utrudnione. Szacunkowe dane, przekazywane zarówno przez instytucje ukraińskie, jak i międzynarodowe, pochodzące zazwyczaj z początku wojny na Ukrainie, dobrze ukazują jednak zbrodnicze mechanizmy, jakie Federacja Rosyjska stosuje wobec ludności cywilnej na okupowanych przez siebie terytoriach.

Od początku agresji w lutym 2022 r. do maja tego samego roku do Rosji przetransportowano ponad 1 mln Ukraińców, w tym ok. 181 tys. dzieci - wynika z danych zaprezentowanych przez pełnomocniczkę Prezydenta Ukrainy ds. praw dziecka Darię Herasymczuk. W tym samym czasie strona rosyjska podawała informacje o ok. 183 tys. dzieci wywiezionych do FR. W miesiącach letnich 2022 r. Rosjanie informowali już o 307 tys. ukraińskich dzieci przeniesionych do Rosji.

Podczas posiedzenia poświęconego naruszeniom praw człowieka spowodowanym wojną na Ukrainie, które odbyło się 22 lutego br. w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, strona ukraińska przekazała, że w pełni udało się zidentyfikować tylko 16 221 ukraińskich dzieci, które rosyjscy okupanci przymusowo wywieźli do Rosji, i doprowadzić do powrotu jedynie 307 małoletnich Ukraińców. Liczby te zupełnie nie oddają prawdziwej skali zjawiska, które trzeba liczyć – co wynika również z danych rosyjskich – w setkach tysięcy. Mowa o masowym procederze, którego celem jest wynarodowienie Ukrainy i zniszczenie narodu ukraińskiego.

Na podstawie relacji ukraińskich dzieci, które powróciły z Rosji, opisano pięć scenariuszy stosowanych przez Rosjan przy wywożeniu dzieci z Ukrainy do FR:

• wywóz dzieci, których rodzice zginęli w wyniku działań wojennych;
• porywanie dzieci bezpośrednio z ich rodzin;
• rozdzielanie dzieci od rodziców w trakcie procedur filtracyjnych;
• zachęcanie rodziców znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej do wysłania dzieci do Rosji rzekomo na wakacje lub w celach leczniczych;
• wywóz do FR całych domów dziecka.

Po wywiezieniu do Rosji dzieci mają być poddawane rusyfikacji poprzez wydawanie im rosyjskich paszportów i umieszczanie na wychowanie w rosyjskich rodzinach. Rodzinom, które zdecydują się na adopcję ukraińskich dzieci, oferowane jest jednorazowe wsparcie.

W wielu przypadkach nieletni, podobnie jak i dorośli obywatele Ukrainy, są transportowani i lokowani w obszarach Rosji znajdujących się w znacznej odległości od granicy ukraińsko-rosyjskiej. W procedury te włączony jest także proces filtracji. Część nieletnich trafia bowiem do obozów filtracyjnych, a stamtąd jest przewożona do Federacji Rosyjskiej. Wśród wymienianych destynacji można znaleźć regiony: Rostowa, Moskwy, Leningradu, Omska, Saratowa, Czelabińska czy też Sachalin.

Wiele wskazuje na to, że operacja wysyłania dorosłych i małoletnich obywateli Ukrainy w odległe regiony FR była zaplanowana z wyprzedzeniem, a obecnie realizowana jest zgodnie z wcześniej określonym zapotrzebowaniem poszczególnych regionów. Ponadto dekretem prezydenta FR Władimira Putina z maja 2022 r. wprowadzone zostały uproszczone zasady przyznawania rosyjskiego obywatelstwa dzieciom z Ukrainy - osieroconym i pozostającym bez opieki rodzicielskiej. W lipcu podobne regulacje objęły wszystkich obywateli Ukrainy. Te zmiany prawne również świadczą o planowym charakterze podejmowanych przez Rosję działań relokacyjnych.

Proceder wywozu ukraińskich dzieci jest jedną ze składowych popełnianej przez Rosjan zbrodni ludobójstwa na narodzie ukraińskim.

Stanisław Żaryn

Pełnomocnik Rządu ds. Bezpieczeństwa Przestrzeni Informacyjnej RP