Służby specjalne

Silny kontrwywiad, silne gwarancje bezpieczeństwa

W ciągu ostatnich kilku lat Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego zidentyfikowała i zneutralizowała dziesiątki osób podejrzanych o działalność szpiegowską, terroryzm czy propagowanie nazizmu. Wiele z nich czeka na proces, innym nakazano opuszczenie terytorium Polski. Sprawy, o których dowiaduje się opinia publiczna, stanowią niewielki ułamek pracy wykonywanej każdego dnia przez ABW.

Od 2015 roku na skutek działań ABW zarzut szpiegostwa (art. 130 kk) postawiono siedmiu osobom. Obecnie toczy się kilka takich postępowań. W większości chodzi o podejrzenie działalności szpiegowskiej na rzecz Rosji, ale są też przypadki współpracy z chińskim wywiadem. Sprawy o szpiegostwo należą do trudnych, ponieważ nie jest łatwo zebrać mocny materiał dowodowy przeciwko podejrzanym. Równie trudne do uchwycenia są działania agentów wpływu, którzy szkodzą interesom Polski, unikając łamania prawa w sposób jednoznaczny, czy osób prowadzących działania o charakterze hybrydowym. Kilka głośnych przypadków tego typu pochodzi z ostatnich lat, żeby wspomnieć tylko o rosyjskim korespondencie prasowym czy o Dmitriju Karnauchowie pracowniku naukowym prywatnej uczelni w Pułtusku - również Rosjaninie. Choć wciąż największym zagrożeniem pozostaje Rosja, to numerem dwa wśród priorytetów ABW jest neutralizacja działań chińskiego wywiadu. Głośnym echem odbiło się aresztowanie jednego z dyrektorów polskiego oddziału koncernu telekomunikacyjnego Huawei oraz zatrzymanie pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Chin Piotra D., byłego pracownika służb specjalnych.

Kontrwywiadowcza aktywność państwa polskiego to również administracyjne kroki prewencyjne - zakazy wjazdu, brak lub cofnięcie zgody na pobyt, a także odrzucenie wniosku o przyznanie polskiego obywatelstwa. Od 2015 r. narzędzia tego użyto - na wniosek ABW - wobec 28 osób, których obecność w Polsce zagrażała interesom RP. Osoby te to głównie przybysze ze Wschodu - obywatele państw postsowieckich, z czego ponad połowa posiadała paszporty Federacji Rosyjskiej. Oprócz tego w ciągu ostatnich czterech lat Polska uznała za persona non grata pięciu rosyjskich dyplomatów.

Ważną częścią aktywności polskiego kontrwywiadu jest współpraca ze służbami państw sojuszniczych. Szczególnie w ostatnich latach Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego rozwija współpracę i intensyfikuje wspólne działania ze służbami specjalnymi państw w regionie Trójmorza oraz służbami Stanów Zjednoczonych, co wynika z podobnej oceny identyfikowanych zagrożeń. ABW jest jedną z czołowych służb modelujących i inspirujących działania obliczone na neutralizowanie i zapobieganie wrogiej aktywności obcych wywiadów w Europie Środkowo-Wschodniej, ukierunkowanej na rozbicie UE i sparaliżowanie NATO. Agencja jest również gospodarzem wielu forów wymiany informacji wywiadowczych, o czym można było dowiedzieć się przy okazji upublicznienia przemówienia szefa niemieckiego kontrwywiadu, wygłoszonego w październiku 2018 r. w Warszawie podczas spotkania Klubu Berneńskiego. W Warszawie pojawili się wtedy szefowie służb wywiadowczych państw Unii Europejskiej, Norwegii i Szwajcarii. O wiarygodności Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego świadczy także fakt, że służby partnerskie regionu liczą się z jej opiniami i propozycjami wspólnych działań, co stabilizuje pozycję ABW w zwalczaniu działalności wywiadowczej i terrorystycznej w Europie Środkowej. Również w oczach służb zza oceanu Agencja postrzegana jest jako instytucja o szczególnym znaczeniu, czego dowodem jest m.in. codzienna współpraca z oficerami amerykańskich służb. W polskim kontrwywiadzie inne służby widzą wartościowego sojusznika. Na taką markę Agencja pracuje od lat. To właśnie ABW pomogła zidentyfikować jednego z kluczowych agentów rosyjskiego wywiadu wojskowego, którzy kierowali operacją mającą na celu obalenie legalnych władz w Czarnogórze. To również dzięki pracy polskiej Agencji w Szwecji udało się skazać chińskiego agenta pracującego dla wywiadu cywilnego.

Obok zwalczania działalności szpiegowskiej, tak groźnej z punktu widzenia interesów państwa, kolejnym priorytetem ABW jest ochrona obywateli przed zagrożeniem terrorystycznym. W Polsce nie dochodzi do zamachów terrorystycznych, ale zagrożenie terroryzmem jest obecne. Dzięki skutecznym działaniom służb Polacy mogą czuć się bezpiecznie. Działania ABW pozwoliły również zabezpieczyć odbywające się w Polsce duże wydarzenia o charakterze międzynarodowym: szczyt NATO w Warszawie, Światowe Dni Młodzieży w Krakowie, Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP) w Katowicach czy wreszcie Konferencja Bliskowschodnia w Warszawie. Także przy zabezpieczeniu tak ważnych wydarzeń kluczowe jest zaufanie, jakim ABW darzą międzynarodowi partnerzy. Do ABW trafiają ważne informacje pozwalające identyfikować zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski. We współpracy z zagranicznymi służbami, szczególnie z zachodniej Europy, łatwiej jest także identyfikować i eliminować zagrożenie ze strony islamskich terrorystów. ABW działa skutecznie, wykorzystując różne mechanizmy neutralizowania zagrożeń. Na wniosek Agencji 39 osób, których obecność w Polsce wiązało się z zagrożeniem terroryzmem, zostało uznanych za niepożądane na terytorium Polski, a 14 wydalono lub zobowiązano do powrotu. Ostatnio środek w postaci natychmiastowego wydalenia z Polski, decyzją ministra spraw wewnętrznych i administracji, został zastosowany wobec obywatela Szwecji Antona T., członka organizacji neonazistowskiej, który przyjechał do naszego kraju na szkolenie paramilitarne. Według ABW mężczyzna stwarzał poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego. Z kolei zakazem wjazdu do Polski objęto innego działacza środowisk neonazistowskich, Rosjanina - Konstantina B. Mężczyzna w ostatnim czasie prowadził ożywioną współpracę z polskimi środowiskami neonazistowskimi.

W ciągu ostatnich czterech lat sąd skazał sześć osób za działalność związaną z terroryzmem. Najgłośniejsza sprawa zakończyła się pod koniec września br., kiedy to zapadł wyrok dla 27-letniego Dawida Ł. z Radomia. Mężczyzna w precedensowym procesie usłyszał - na razie nieprawomocny - wyrok czterech lat więzienia za udział w organizacji terrorystycznej działającej na terenie Syrii. W 2018 r. na 8 lat więzienia został skazany obywatel Maroka Abdeljalil A.E.K. Dzięki informacjom zgromadzonym przy tej okazji przez polski kontrwywiad udało się udaremnić zamachy terrorystyczne na terytorium dwóch państw europejskich. Warto również przypomnieć ujęcie przez ABW w 2016 r. współpracownika zamachowców z Paryża - Mourada T. Jego przypadek to pierwszy w Polsce proces, który dotyczył bezpośredniego współpracownika jednej z najważniejszych osób w strukturze tzw. Państwa Islamskiego. W marcu 2019 r. Mourad T. usłyszał wyrok 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności. Dzięki skuteczności ABW udało się również uniknąć tragedii, do jakiej mogłoby dojść, gdyby swoje plany zrealizował zatrzymany w maju tego roku na terenie Warszawy Mikołaj B. Jest on podejrzany o to, że przygotowywał się do przeprowadzenia zamachu terrorystycznego w miejscu publicznym w ramach zemsty na przeciwnikach religii islamskiej. Z kolei na początku grudnia ABW zatrzymała radykalnego islamistę planującego zamach w Puławach. Na mocy decyzji sądu Maksym S. przebywa obecnie w areszcie. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego podejmuje szereg działań służących przeciwdziałaniu niekontrolowanym powrotom zagranicznych bojowników - zarówno obywateli RP, jak i cudzoziemców wykorzystujących obszar Polski jako miejsce tranzytu. Nic nie wskazuje na to, aby potencjalne zagrożenie ze strony radykałów, w tym islamskich fanatyków miało się zmniejszyć.

Wśród priorytetów ABW należy również wymienić przeciwdziałanie terrorystycznej propagandzie. Propaganda stanowi kluczową rolę w działalności terrorystycznej, ponieważ jej celem jest zastraszanie społeczeństw poprzez nagłaśnianie bestialskich aktów przemocy wobec niewinnych ludzi i werbowanie kolejnych dżihadystów. W 2017 r., na podstawie zgromadzonych przez ABW dowodów, za aktywność propagandową na rzecz organizacji terrorystycznej skazano Dawida D. W 2018 r. ABW dwukrotnie zablokowała funkcjonowanie w polskiej domenie internetowej oficjalnych kanałów medialnych tzw. Państwa Islamskiego.

Wszystko to pokazuje skalę wyzwań, z jakimi na co dzień mierzy się Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Z jednej strony walka z coraz bardziej agresywnymi przejawami wojny hybrydowej prowadzonej przez Rosję, a z drugiej przeciwdziałanie agresywnemu szpiegostwu ekonomicznemu Chin. Do tego dochodzi działalność antyterrorystyczna, współpraca ze służbami państw sojuszniczych i wiele innych ustawowych zadań. Nagłaśniane przez media sprawy są sygnałem, że służby specjalne skutecznie chronią bezpieczeństwo państwa i jego obywateli. Jednak o większości działań polskiego kontrwywiadu, na które składa się ciężka i żmudna praca Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nie dowiemy się z mediów. Najważniejszy dla ABW jest bowiem efekt, a nie efektowność przekazu.

Stanisław Żaryn

Autor jest rzecznikiem Ministra Koordynatora Służb Specjalnych

Tekst opublikowany został na portalu TVP.info