Służby specjalne

Służby specjalne to instytucje państwowe dbające na co dzień o bezpieczeństwo narodowe i interesy RP. Z uwagi na ograniczenia prawne a także dbałość o skuteczność działań społeczeństwo na ogół nie może być informowane o kulisach i efektach pracy służb specjalnych. Pewne jest jednak, że to Polacy są najważniejszym beneficjentem skutecznych działań funkcjonariuszy. Przy okazji zatrzymań dot. mafii lekowej wszyscy mogli się o tym przekonać.

Wspólne działania Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Policji i Krajowej Administracji Skarbowej, prowadzone w październiku 2019 roku pod nadzorem Prokuratury w Gdańsku, doprowadziły do zlikwidowania szalenie szkodliwego społecznie procederu. Wspólna akcja uprawnionych służb pozwoliła na rozbicie dwóch grup przestępczych, które nielegalnie wywoziły leki z Polski. Leki, których brak mógł sprowadzić na wielu polskich pacjentów realne niebezpieczeństwo. W sumie zatrzymanych zostało 16 członków dwóch grup przestępczych z Trójmiasta i Warszawy. Wśród nich osoby kierujące działaniami przestępczymi, właściciele sieci aptek z województw pomorskiego i kujawsko-pomorskiego, dwóch warszawskich adwokatów, lekarz, informatyk oraz księgowi.

Mechanizm działania był prosty. Przestępczy proceder opierał się na fikcyjnych placówkach medycznych, zlokalizowanych w Warszawie i w Łodzi, oraz ściśle powiązanych z nimi hurtowniach farmaceutycznych. Założone przez przestępców przychodnie zamawiały deficytowe leki w kooperujących z nimi aptekach. W rzeczywistości przychodnie nie świadczyły jednak żadnych usług medycznych, ich działalność polegała wyłącznie na fabrykowaniu zapotrzebowań niezbędnych do pozyskania produktów leczniczych, przy udziale współpracujących lekarzy. Po pozyskaniu leków przychodnie przekazywały je do kierowanych przez sprawców hurtowni farmaceutycznych w celu wywozu z kraju. Nielegalny obrót medykamentami był możliwy dzięki ścisłej współpracy kierowników fikcyjnych placówek medycznych, lekarzy wystawiających zapotrzebowania na produkty lecznicze oraz kierowników aptek, którzy ukrywali leki przed pacjentami, przekazując je do fikcyjnych przychodni. W ramach prowadzonej działalności leki były wywożone poza Polskę, gdzie sprzedawano je po znacznie wyższych cenach niż w kraju. W czasie prowadzonych przez służby czynności zabezpieczono kolejne partie leków przygotowywanych do wywozu.

W wyniku działań nieuczciwych osób oraz wytworzonemu systemowi przestępczemu prowadzono nielegalną sprzedaż bardzo ważnych leków za granicę Polski. Działalność ta miała charakter masowy. Obie rozbite grupy przestępcze w okresie od stycznia 2018 r. do lipca 2019 r. wywiozły z Polski deficytowe leki o wartości co najmniej 15 mln złotych. Skutkiem tych działań był długotrwały stan niedostępności leków w kraju. Przestępstwo w tym przypadku było bardzo niebezpieczne. Nielegalna sprzedaż leków poza granicę dotyczyła bowiem preparatów deficytowych, stosowanych w leczeniu najpoważniejszych schorzeń onkologicznych i kardiologicznych czy w terapii poprzeszczepowej. Problemy z dostępnością takich środków dla polskich pacjentów oznaczał realne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia, bowiem utrudniał lub wręcz uniemożliwiał kontynuowanie leczenia.

Skoordynowane działania służb specjalnych pozwoliły ukrócić proceder, który zagrażał Polakom i utrudniał działanie systemu opieki zdrowotnej. Dzięki służbom udało się zatrzymać także inną potencjalnie niebezpieczną sytuację. Przeszukania umożliwiły wskazanie, w jak skandalicznych warunkach są przechowywane leki wywożone później z Polski. Farmaceutyki bardzo często były przechowywane w skrajnie niewłaściwych warunkach sanitarnych. „Leki lodówkowe”, które powinny mieć zapewnione stałą, niską i monitorowaną temperaturę, zamiast w wyspecjalizowanych chłodziarkach, znajdowały się w kartonach na paletach w magazynach. Magazyny były brudne i nie posiadały potrzebnej infrastruktury - lamp owadobójczych, urządzeń monitorujących temperaturę oraz wilgotność itp. W ocenie uprawnionych inspektorów tak przechowywane leki nie nadawały się do dalszego obrotu i powinny zostać zutylizowane. Tymczasem, zgodnie z planem przestępców, leki miały być sprzedawane za granicą, a gdyby nie udało się sprzedać całych partii medykamenty miały wracać do polskich aptek. Tak czy inaczej leki miały trafiać do pacjentów. Działania służb uniemożliwiły więc wprowadzenie do obrotu leków, które mogły stwarzać zagrożenie dla życia i zdrowia tysięcy pacjentów, zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Zidentyfikowany przez służby proceder był bardzo opłacalny. Dzięki swojej działalności członkowie grup przestępczych i współpracujący z nimi podejrzani odnotowali ogromne zyski, które lokowali m.in. w nieruchomościach, papierach wartościowych czy luksusowych samochodach.

Rozbite przez służby specjalne grupy przestępcze udało się zneutralizować dzięki skutecznemu śledztwu. Zatrzymane osoby odpowiedzą m.in. za nielegalny obrót środkami farmaceutycznymi, sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia wielu osób, posługiwanie się fałszywymi fakturami VAT, a także pranie pieniędzy pochodzących z przestępstw. Zatrzymanym grozi kara nawet 20 lat pozbawienia wolności. Śledczy zadbali również o to, by zabezpieczyć na poczet przyszłych kar majątek podejrzanych. Na wniosek prokuratury Generalny Inspektor Informacji Finansowej zablokował rachunki bankowe członków grup przestępczych i kontrolowanych przez nich podmiotów, na których ujawniono 10,5 mln PLN, 60 tys. USD oraz 1,3 tys. EURO. W wyniku przeprowadzonych przeszukań ujawniono i zabezpieczono luksusowe pojazdy marki BMW, Audi i Mercedes o wartości ponad 2 mln zł., markowe zegarki, złoto a także około 1 mln PLN w gotówce.

Ostatnie uderzenie w mafię lekową to już kolejny sukces służb specjalnych w walce z tym szalenie niebezpiecznym procederem. W zwalczaniu nielegalnego handlu produktami medycznymi aktywnie uczestniczy Centralne Biuro Antykorupcyjne. W kwietniu 2019 r. funkcjonariusze CBA zatrzymali na terenie województw podlaskiego, małopolskiego, pomorskiego i łódzkiego 5 osób, które współpracowały z rozbitą wcześniej grupą przestępczą w ramach tzw. odwróconego łańcucha dystrybucji leków. Tu mechanizm był podobny do opisanego wcześniej. Z aptek, współpracujących z grupami wywożącymi leki, w niemal hurtowych ilościach zbywane były na rzecz wskazanej grupy przestępczej produkty lecznicze. W dalszym etapie leki te trafiały do hurtowni, a następnie były wywożone za granicę. W ten sposób zatrzymani przez CBA oszuści zbyli w latach 2017-2018 leki o łącznej wartości ponad 16 mln złotych. Zatrzymania były kolejną odsłoną śledztwa prowadzonego przez Delegaturę CBA w Białymstoku, dotyczącego procederu wywozu za granicę leków trudnodostępnych.

Postępowanie CBA miało swój początek w maju 2018 r. Materiały śledztwa wskazują, że rozbita przez Biuro grupa mogła przez lata współpracować z ponad 6500 aptekami i punktami aptecznymi z całej Polski. W ramach przestępczego procederu skupowano z polskich aptek na eksport leki znajdujące się w wykazie Ministerstwa Zdrowia jako zagrożone brakiem dostępności na terenie Polski. Były to m.in. leki przeciwnowotworowe, przeciwzakrzepowe, przeciwpsychotyczne oraz przeciwzapalne. Zatrzymani przez CBA członkowie grupy przestępczej wytransferowali poza granice Polski lekarstwa warte blisko 140 milionów złotych.

Opisane powyżej śledztwa służb pokazują z jak niebezpiecznym procederem mamy do czynienia. ABW i CBA trafiły na ślad ludzi, którzy nie tylko łamali prawo, ale również narażali pacjentów w Polsce na ryzyko utraty życia. Leki zamiast trafiać do potrzebujących, chorych pacjentów w naszym kraju były wywożone za granicę. A wszystko po to, by zarobić więcej. Mafie lekowe działając z premedytacją igrały z ludzkim życiem, skazując pacjentów na chorobę, strach i stres związany z brakiem możliwości leczenia. Służby specjalne rozbijając działalność grup przestępczych wywożących leki poza Polskę nie tylko wypełniły swoje ustawowe obowiązki, ale również zadbały o interes społeczny, likwidując proceder, który mógł zagrozić każdemu z obywateli. Polacy mogli liczyć na skuteczne działania służb specjalnych, uprawnionych i zobowiązanych do dbałości o nasze wspólne interesy.

Stanisław Żaryn

Autor jest rzecznikiem Ministra Koordynatora Służb Specjalnych