Służby specjalne

W minionym roku funkcjonariusze ABW prowadzili pod nadzorem prokuratury 287 postępowań przygotowawczych, które stały się podstawą do wszczęcia 91 śledztw i dochodzeń. We wszystkich prowadzonych przez ABW postępowaniach przygotowawczych zarzutami objętych było łącznie 1608 podejrzanych, spośród których 265 osobom zarzuty przedstawiono po 1 stycznia 2021 r. Aktem oskarżenia zakończono 48 śledztw przeciwko 237 podejrzanym. Zabezpieczono środki pieniężne o łącznej wartości 5,4 mln zł i 480 tys. euro, udziały w spółkach o wartości 3,7 mln zł, mienie ruchome w postaci samochodów o szacunkowej wartości 2,2 mln zł oraz inne przedmioty o wartości 260 tys. zł. Ustanowiono również hipoteki/zakazy zbywania i obciążania na nieruchomościach do kwoty 116 mln zł.

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego prowadziła działania w sprawach przestępstw o charakterze terrorystycznym, w tym najgłośniejszą - dotyczącą lotu polskiego statku powietrznego linii Ryanair z Aten do Wilna. Jak wykazały materiały śledztwa, operacja sprowadzenia samolotu do Mińska była organizowana i zarządzana przez służby białoruskie. W wyniku podstępu władz białoruskich maszyna została zmuszona do lądowania w Mińsku, działania służb Bialórusi sprowadziły niebezpieczeństwo na pasażerów i załogę. W tej kategorii spraw mieszczą się także liczne incydenty związane z wywoływaniem kaskadowych alarmów bombowych w obiektach użyteczności publicznej na terenie Polski przez zorganizowaną grupę przestępczą.

W kategorii przestępstw, z którymi przyszło się mierzyć ABW, należy wymienić także przypadki szpiegostwa na rzecz rosyjskich i białoruskich służb wywiadowczych czy wykorzystywania środków komunikacji elektronicznej do kierowania karalnych gróźb wobec polityków celem wywarcia wpływu na czynności urzędowe konstytucyjnych organów RP.

W zakresie działalności na rzecz zwalczania zagrożeń globalnych funkcjonariusze Agencji współpracowali z partnerami zagranicznymi m.in. przy rozpracowywaniu osób podejrzewanych o finansowanie terroryzmu.

Priorytetem i swoistą „nowością” minionego roku w działaniach śledczych ABW były aktywności podejmowane w związku z kryzysem na granicy polsko-białoruskiej i udziałem funkcjonariuszy organów Republiki Białorusi w organizacji procederu nielegalnego przekraczania granicy RP przez cudzoziemców, skutkującego wzrostem zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa.

Stałej uwadze służb podlegała także sfera aktywności wymierzonych przeciwko porządkowi publicznemu. Tu w głównej mierze funkcjonariusze prowadzili śledztwa wobec osób i organizacji propagujących faszyzm, totalitaryzm oraz mowę nienawiści.

Działania śledczych ABW koncentrowały się także na przestępstwach z zakresu produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa i utrzymania międzynarodowego pokoju. Ścigano sprawców przestępstw nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją, materiałami wybuchowymi i BMR.

Część spraw prowadzonych przez ABW w roku ubiegłym stanowiły także postępowania dotyczące przestępstw godzących w podstawy ekonomiczne państwa, skutkujące wymiernymi stratami w mieniu Skarbu Państwa. Wśród nich należy wymienić wyłudzenia VAT, wyrządzenia szkód majątkowych w spółkach Skarbu Państwa oraz działalność korupcyjną. ABW zaangażowana była  także w śledztwa mające na celu wyjaśnienie procederu prania brudnych pieniędzy pochodzących z wyłudzeń skarbowych lub nieustalonych przestępstw popełnianych za granicą.

Centralne Biuro Antykorupcyjne, w ramach działań mających na celu zwalczanie korupcji i przestępstw gospodarczych godzących w interesy ekonomiczne, prowadziło w 2021 roku 584 postępowania przygotowawcze, z czego 165 stanowiły nowe sprawy. Zakończono 158 postępowań, z czego 72 skutkowało wniesieniem aktu oskarżenia. Dzięki działaniom śledczych CBA 688 podejrzanym przedstawiono 2020 zarzutów. Wobec osób będących w zainteresowaniu CBA podjęto 1327 środków zapobiegawczych obejmujących: tymczasowe aresztowania, poręczenia majątkowe, dozór Policji, zawieszenie w czynnościach służbowych i zakazy opuszczania kraju.

W 2021 r. w toku czynności procesowych zabezpieczono mienie w wysokości ponad 228,2 mln zł, 149 tys. euro oraz 184,48 tys. USD. Ujawniono szkodę w mieniu Skarbu Państwa w wysokości 4 568,5 mln zł. Natomiast wartość ujawnionych korzyści to 288,2 mln zł. Na poczet kar zabezpieczono ponad 210,5 mln zł.

W 2021 r. CBA kontynuowało śledztwa dotyczące przestępczości gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem działania zorganizowanych grup przestępczych wyłudzających podatek VAT. Prowadzono śledztwa obejmujące m.in. wyłudzenie środków unijnych z wykorzystaniem różnych mechanizmów gospodarczych, korupcję z udziałem funkcjonariuszy publicznych, działanie na szkodę samorządu terytorialnego czy też na szkodę spółek Skarbu Państwa, przyjmowanie i wręczanie korzyści majątkowych w obrocie gospodarczym w obszarze wojska, wejście w porozumienie oferenta z zamawiającym w ramach postępowań przetargowych, powoływanie się na wpływy w różnych instytucjach w celu załatwienia spraw w zamian za udzieloną korzyść majątkową.

W ramach operacji specjalnych CBA zatrzymało m.in. dwie osoby w związku z próbą zalegalizowania 2 mln zł;  biegłego sądowego – w chwilę po przyjęciu drugiej transzy korzyści majątkowej, która miała stanowić ,,wynagrodzenie” w zamian za wydanie pozytywnej opinii w jednej ze spraw cywilnych toczących się w Sądzie Okręgowym w Poznaniu; przedsiębiorcę z Sulejówka na próbie skorumpowania pracownika miejscowego Urzędu Miasta; pracownika bytomskiego oddziału Spółki Restrukturyzacji Kopalń, który przyjął łapówkę w zamian za udzielanie zleceń i dokonywanie odbioru prac budowlanych; trzy osoby, w tym urzędnika Starostwa Powiatowego w Żyrardowie – w zamian za pieniądze urzędnik miał zobowiązać się do pozytywnego rozpatrzenia decyzji administracyjnej.

W 2021 r. funkcjonariusze CBA kontynuowali wielowątkowe śledztwa dotyczące działania zorganizowanych grup przestępczych w obszarach handlu medykamentami bądź działających w obrocie paliwami.

Skomplikowane śledztwo dotyczące tzw. warszawskiej reprywatyzacji zostało w 2021 r. rozszerzone o nowe obszary dotyczące reprywatyzacji i odszkodowań za znacjonalizowane mienie w zakresie dotyczącym nieruchomości położonych poza Warszawą,  a także tzw. mienia zabużańskiego.

CBA realizowało ponadto czynności w postępowaniu dotyczącym emisji obligacji i prowadzenia inwestycji na rynku FOREX m.in. przez spółki z grupy Great Private Equity. Chodziło o inwestycje obejmujące nieruchomości położone w Warszawie, Nigerii  i Ghanie oraz o produkcję filmową. Dotychczasowe ustalenia wskazują, że poszczególni inwestorzy stracili od 1 tys. zł do ponad 3,5 mln zł. Obszerny materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje że co najmniej 252 osoby doprowadzono do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie nie mniejszej niż 22 mln zł.

W 2021 r. funkcjonariusze CBA zatrzymali byłą posłankę, która jest podejrzewana o złożenie nieprawdziwych oświadczeń majątkowych jako poseł na Sejm RP, a także jako osoba zarządzająca gminną osobą prawną. Ustalenia śledczych wskazują, że nie wykazała m.in. zobowiązań finansowych oraz posiadanej ruchomości przekraczającej wartość 10 tys. zł. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje także, że działała na szkodę Kancelarii Sejmu poprzez przywłaszczenia powierzonych jej środków pieniężnych.

W 2021 r. zakończono m.in. śledztwo przeciwko burmistrzowi dzielnicy Włochy m.st. Warszawy, który przyjął korzyść majątkową w wysokości 200 tys. złotych od przedsiębiorcy z branży deweloperskiej.

Aktem oskarżenia zakończono postępowanie dotyczące podejrzenia działań korupcyjnych oraz udziału w zorganizowanej grupie przestępczej byłego ministra transportu Sławomira N. Międzynarodowe śledztwo było prowadzone jednocześnie przez CBA i Prokuraturę Okręgową w Warszawie a także Specjalną Prokuraturę Antykorupcyjną w Kijowie oraz Narodowe Antykorupcyjne Biuro Ukrainy. Łącznie aktem oskarżenia objęto 15 osób w związku z żądaniem oraz przyjęciem korzyści majątkowej o łącznej wysokości ponad 6,1 mln zł. W toku postępowania zabezpieczono mienie o wartości przekraczającej 4,6 mln zł.

W 2021 r. do sądu trafił akt oskarżenia przeciwko 6 oskarżonym w sprawie działania na szkodę Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. oraz powoływania się na wpływy w Ministerstwie Obrony Narodowej.

Przykładem wspólnych działań służb jest realizacja z grudnia 2021 r., kiedy to funkcjonariusze CBA i ABW zatrzymali 6 osób podejrzanych o przestępstwa korupcyjne związane z funkcjonowaniem Zachodniopomorskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Szczecinie. Wśród zatrzymanych osób był m.in. pełniący do 2016 r. funkcję dyrektora Zachodniopomorskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w Szczecinie. Zebrane w sprawie dowody pozwoliły na przedstawienie zatrzymanemu zarzutów – m.in. płatnej protekcji oraz przyjęcia korzyści osobistej w zamian za zachowania stanowiące naruszenie przepisów prawa.

Liczba zagrożeń dla bezpieczeństwa Polski wcale nie maleje. Powyższe zestawienie pokazuje, że dzięki działaniom służb państwo skutecznie się przed nimi broni, a kolejni podejrzani trafiają przed oblicze wymiaru sprawiedliwości.

Rzecznik Prasowy Ministra Koordynatora Służb Specjalnych