Służby specjalne

Autorzy monografii – głównie historycy reprezentujący środowisko akademickie – podjęli się pokazania, w jak niesprzyjających uwarunkowaniach zewnętrznych i wewnętrznych musiały działać w tym okresie zarówno nowo powstałe polskie służby wywiadowcze i kontrwywiadowcze operujące na kierunku wschodnim, jak i formacje graniczne. Źródłami największych trudności były poważne problemy organizacyjno-kadrowe oraz mocno niestabilna sytuacja polityczna, kształtowana w dużej mierze przez wydarzenia wojny polsko-bolszewickiej.

W ramach poszczególnych części monografii, będących niejednokrotnie owocem pracochłonnych kwerend źródłowych, został omówiony szeroki wachlarz zagadnień i tematów. Autorzy zaprezentowali m.in.: rozwój struktur terenowych polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego, początki funkcjonowania służby kontrwywiadowczej i informacyjnej pierwszych formacji granicznych II RP, wywiadowcze przygotowanie operacji zaczepnej WP przeprowadzonej wiosną 1920 r. w Ukrainie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zasługi polskiego radiowywiadu, zależność między likwidacją Komendy Naczelnej nr III Polskiej Organizacji Wojskowej a utratą inicjatywy strategicznej na wschodzie, jak również działania Wywiadu Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce na kierunku wschodnim. Część opracowań skoncentrowano na wątkach biograficznych – przedstawione zostały m.in. sylwetki Ignacego Matuszewskiego, Józefa Serugi, Leona Urbaniaka i Tadeusza Teslara.

Na krajowym rynku wydawniczym ukazało się niewiele książek na temat wkładu polskich służb wywiadowczych i kontrwywiadowczych w odbudowę państwowości po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zwłaszcza prezentujących ich działania w zakresie ochrony granic. Dla wielu osób jest to zupełnie nieznana część naszej historii. Zainicjowana przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego w 2013 r. seria wydawnicza poświęcona służbom specjalnym II RP (omawiana pozycja stanowi jej ósmą część) ma tę historię odkrywać.

Wywiad i kontrwywiad II Rzeczpospolitej w walce o granicę wschodnią w latach 1918–1922 – monografia naukowa z zakresu historii polskich służb specjalnych

Całość publikacji do pobrania na stronie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.