Alko-lody - Komunikat Głównego Inspektora IJHARS
16.10.2024
Głośna w ostatnich tygodniach sprawa alko-tubek spowodowała, iż Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych otrzymuje sygnały zaniepokojonych konsumentów o obecności w obrocie lodów z alkoholem. Poniżej przedstawiamy informacje, na które należy zwracać uwagę, aby zapewnić zgodny z prawem i bezpieczny obrót tego rodzaju produktami.
Obrót produktami zawierającymi alkohol – zasady prawa żywnościowego
Organy Inspekcji kontrolują wyroby alkoholowe pod względem ich zgodności z obowiązującymi przepisami, w tym oceniają, czy oznakowanie tych produktów nie wprowadza konsumentów w błąd, np. poprzez sugerowanie, że są produkty o innym niż w rzeczywistości charakterze, co narusza przepisy rozporządzenia (UE) nr 1169/2011[1].
Art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, stanowi, iż informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania i produkcji.
Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 2 ww. rozporządzenia informacje na temat żywności muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta, a stosownie do art. 4 ww. rozporządzenia ust. 1, 2 i 3 mają również zastosowanie do reklamy i prezentacji środków spożywczych, w szczególności kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu ustawienia oraz otoczenia, w jakim są pokazywane.
W praktyce:
- wyroby alkoholowe nie mogą być prezentowane w sposób wprowadzający w błąd co do ich tożsamości,
- opakowania artykułów muszą być wyraźnie oznakowane i zawierać czytelne ostrzeżenia o charakterze produktu, jego przeznaczeniu dla osób dorosłych itp.
Warunki obrotu wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Jeżeli zawartość alkoholu w produktach przekracza 0,5%, sprzedaż tych produktów podlega regulacjom w/w ustawy. Produkty zawierające alkohol niezależnie od jego zawartości mogą być sprzedawane wyłącznie osobom pełnoletnim (18 lat i więcej). Sprzedaż produktów alkoholowych osobom poniżej 18. roku życia jest zabroniona.
Alkohol jako składnik produktów spożywczych
Alkohol wchodzi w skład wielu produktów. Najbardziej znany jest jako podstawowy składnik napojów alkoholowych ze względu na swoje działanie psychoaktywne, które może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych i społecznych.
Zastosowanie alkoholu jest jednak znacznie szersze. W małych ilościach może działać konserwująco, przedłużając trwałość żywności. Używa się go w niewielkich ilościach jako rozpuszczalnika dla aromatów i związków smakowych. W cukiernictwie pomaga w uzyskaniu gładkiej konsystencji mas i kremów. Alkohol wspomaga także proces fermentacji, jest kluczowy w produkcji pieczywa czy fermentowanych produktów mlecznych. W przemyśle farmaceutycznym alkohol służy do ekstrakcji substancji leczniczych, do konserwowania leków, lub jako nośnik substancji czynnej. Jeżeli zawartość alkoholu w produktach przekracza 0,5%, sprzedaż tych produktów podlega takim samym regulacjom jak sprzedaż napojów alkoholowych.
Sankcje związane z nieprawidłowościami w obrocie alkoholem
Niewłaściwe oznakowanie i prezentacja alkoholi i wyrobów z dodatkiem alkoholu - stwarza zagrożenie, zwłaszcza dla najsłabszych grup społecznych, takich jak dzieci. Tego rodzaju praktyki mogą prowadzić do nieświadomego spożycia szkodliwych substancji, co jest absolutnie nieakceptowalne.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wprowadzający do obrotu może być ukarany sankcją wynikającą z art. 40a ust. 1 pkt 3-4 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w wysokości odpowiednio do 5-krotnej wartości partii (niewłaściwa jakość) i do 10 % przychodu uzyskanego przez przedsiębiorcę za rok poprzedzający rok wydania decyzji – z tytułu zafałszowania.
Niezależnie od sankcji, które nałożyć mogą organy IJHARS właściwe organy samorządu terytorialnego wydające zezwolenia na handel detaliczny napojami alkoholowymi będą informowane o stwierdzanych nieprawidłowościach.
Podkreślić należy, że stopień szkodliwości czynów godzących w najsłabszych konsumentów – dzieci, jest wystarczającą przesłanką do zastosowania surowych kar pieniężnych[2].
[1] rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2011, str. 18, z późn. zm.)
[2] art. 40 a ust. 1 pkt 3 i pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia. 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. (t.j. Dz. U. 2022 poz. 1688)