Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Opolu

Od 8 grudnia 2023 r. etykietowanie i prezentacja produktów sektora wina, o których mowa w załączniku VII część II pkt 1-11, 13, 15 i 16 rozporządzenia 1308/2013, wprowadzanych do obrotu w Unii lub przeznaczonych na wywóz, musi zostać uzupełniona o dodatkowe dane, tj.:

1. informację o wartości odżywczej zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. l) rozporządzenia nr 1169/2011;
2.  wykaz składników zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1169/2011.

Obowiązek ten nie dotyczy napojów wyprodukowanych przed 8 grudnia 2023 r. Mogą one nadal być wprowadzane do obrotu do wyczerpania zapasów.

Poniżej prezentujemy zasady znakowania żywności tymi informacjami w oparciu o obowiązujące przepisy.

Informacja o wartości odżywczej

Pełna i obowiązkowa informacja o wartości odżywczej podawana jest na 100 ml lub na 100 g produktu sektora wina i obejmuje następujące elementy (podane w niżej przedstawionej kolejności):

1. wartość energetyczną oraz
2. ilość tłuszczu, w tym kwasów tłuszczowych nasyconych; węglowodanów, w tym cukrów; białka oraz soli.

Jeżeli pozwala na to miejsce, informację o wartości odżywczej należy podać w formacie tabeli z wyrównanymi liczbami.

Przykład tabeli z informacją o wartości odżywczej:

wartość energetyczna (energia) tłuszcz w tym kwasy tłuszczowe nasycone węglowodany w tym cukry białko sól

355 kJ/81 kcal 0 g   0 g 3,2 g   0,6 g 0 g 0 g

 

Jeżeli dostępna powierzchnia nie pozwala na prezentację tabeli, dopuszczalne jest zastosowanie formatu liniowego.

Przykład formatu liniowego z informacją o wartości odżywczej:

Wartość energetyczna (energia) 355 kJ/81 kcal, tłuszcz 0 g w tym kwasy tłuszczowe nasycone 0 g, węglowodany 3,2 g w tym cukry 0,6 g, białko 0 g, sól 0 g.

W przypadku produktów sektora wina informacja o wartości odżywczej umieszczona na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie może ograniczać się do podania wartości energetycznej, którą można wyrazić za pomocą symbolu »E« oznaczającego energię.

Przykład 1: E w 100 ml: 222kJ /53 kcal

Przykład 2: Energia w 100 ml: 222kJ /53 kcal

Jeżeli oznakowanie na opakowaniu lub załączonej do niego etykiecie ograniczono wyłącznie do informacji o wartości energetycznej, pełną informację o wartości odżywczej podaje się za pomocą środków elektronicznych wskazanych na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie. Można to zrobić np. poprzez wskazanie na etykiecie kodu QR, który odsyłać będzie do witryny internetowej zawierającej wymagane informacje (tabelę z informacją o wartości odżywczej). Wskazanie na etykiecie adresu strony internetowej odsyłającej do informacji o wartości odżywczej nie jest wystarczające.

Należy pamiętać, iż na witrynie internetowej informacji o wartości odżywczej nie prezentuje się wraz z innymi informacjami przeznaczonymi do celów sprzedaży lub marketingu i nie gromadzi się ani nie śledzi żadnych danych użytkownika. Nie dopuszcza się zwrócenia się do użytkownika o zgodę na śledzenie jego danych. Ponadto dostęp konsumentów/użytkowników do obowiązkowych informacji powinien być bezpośredni i nie powinien obejmować żadnych etapów pośrednich, takich jak wypełnianie formularzy lub zapytania lub przechodzenie przez strony pośrednie.

Szczegółowe wytyczne dot. znakowania żywności informacją o wartości odżywczej oraz zasady prezentowania tej informacji określone zostały w art. 29 do 34 rozporządzenia 1169/2011.

Wysokość czcionki przy wskazaniu wartości odżywczej wynosić powinna minimum 1,2 mm:

Wykaz składników

W przypadku produktów sektora wina wykaz składników może zostać wskazany na opakowaniu lub załączonej do niego etykiecie, lub może być podany za pomocą środków elektronicznych wskazanych na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie.

Składnik oznacza każdą substancję lub produkt, w tym środki aromatyzujące, dodatki do żywności, enzymy spożywcze oraz każdy komponent składnika złożonego, użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu danego środka spożywczego i nadal obecne w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie; pozostałości nie uważa się za składniki.

Istnieje kilka reguł jakimi należy kierować się wskazując składniki:

1. Wykaz składników rozpoczyna się lub jest poprzedzony właściwym nagłówkiem, który składa się z wyrazu „składniki” lub zawiera ten wyraz. Obejmuje on wszystkie składniki środka spożywczego, w malejącej kolejności ich masy w momencie użycia składników przy wytwarzaniu tego środka spożywczego. Składniki stanowiące mniej niż 2 % produktu gotowego mogą być wymienione w dowolnej kolejności, po pozostałych składnikach.
2. Jeżeli wino powstało z kupażu różnych win, wykaz składników powinien obejmować składniki wszystkich win składających się na produkt końcowy.
3. W wykazie składników wskazać należy wszystkie użyte w procesie produkcji wina i nadal obecne w produkcie końcowym dodatki do żywności (dozwolone substancje pomocnicze). Dodatki takie wymienia się wykazie składników podając nazwę ich kategorii funkcjonalnej, po której następuje szczegółowa nazwa dodatku lub numer E.

Wszystkie dozwolone w produkcji wina w UE dodatki i substancje pomocnicze w przetwórstwie wymieniono w tabeli 2 w części A załącznika I do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/934. Tabela zawiera nazwy ich kategorii funkcjonalnych, nazwy oraz numery E.

Prześledźmy jak wskazać w wykazie składników kwas jabłkowy.

Przykład 1: regulator kwasowości kwas jabłkowy 
Przykład 2: regulator kwasowości E 296 

gdzie:

regulator kwasowości – jest nazwą kategorii funkcjonalnej 
kwas jabłkowy – jest nazwą dodatku do żywności 
E 296 – jest numerem E dodatku do żywności 

Oba wskazane oznaczenia są poprawne, od podmiotu ponoszącego odpowiedzialność za jakość produktu sektora wina zależy, który z wariantów przedstawi w opisie (oznakowaniu) produktu sektora wina.

4. Składniki mogące powodować alergie lub reakcje nietolerancji:

1. wskazuje się przy użyciu nazw wskazanych w załączniku II do rozporządzenia nr 1169/2011 i załączniku I część A rozporządzenia nr 2019/33, np.

 

Składnik	Oznaczenie składnika w wykazie składników
dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/litr w przeliczeniu na całkowitą zawartość SO2 dla produktów w postaci gotowej bezpośrednio do spożycia lub w postaci przygotowanej do spożycia zgodnie z instrukcjami wytwórców	siarczyny dwutlenek siarki ditlenek siarki
jaja i produkty na bazie jaj	jaja białko jaja produkty z jaj lizozym z jaj albumina z jaj
mleko i produkty na bazie mleka	mleko produkty mleczne kazeina z mleka białko mleka
ryby i produkty na bazie ryb (karuk)	ryby

 

2. podkreśla się w wykazie składników za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego  od reszty wykazu składników, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła.

Podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze może sam zdecydować o odpowiednim sposobie odróżnienia alergenów od pozostałych składników w wykazie.

Warto zaznaczyć, iż w nazwie składnika składającej się z kilku oddzielnych słów (np. „kazeiny z mleka”), wystarczy podkreślić słowo, które odpowiada substancji lub produktowi wymienionym w załączniku II o rozporządzenia nr 1169/2011 (np. „kazeiny z mleka”).

W przypadku prezentacji wykazu składników za pomocą środków elektronicznych wskazanych na opakowaniu (np. na witrynie internetowej, do której odsyła umieszczony na opakowaniu kod QR) zastosowanie mają następujące wymagania:

1. nie gromadzi się ani nie śledzi żadnych danych użytkownika;
2. wykazu składników nie prezentuje się wraz z innymi informacjami przeznaczonymi do celów sprzedaży lub marketingu; oraz
3. oznaczenie wszelkich składników lub substancji pomocniczych w przetwórstwie wymienionych w załączniku II do rozporządzenia 1169/2011 lub uzyskanych z substancji lub produktów wymienionych w załączniku II do rozporządzenia 1169/2011, powodujących alergie lub reakcje nietolerancji, użytych przy wytworzeniu lub przygotowywaniu produktów sektora wina i nadal obecnych w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie; umieszcza się bezpośrednio na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie.

Jeżeli zdecydowaliśmy się na wskazanie wykazu składników za pomocą środków elektronicznych wskazanych na opakowaniu (np. kod QR odsyłający do witryny internetowej) na opakowaniu wciąż, obowiązkowo, zamieścić musimy informację o obecnych w wyrobie składnikach mogących powodować alergie lub reakcje nietolerancji. Informacja o takich składnikach jest więc podana zarówno za pomocą środków elektronicznych, jak i na opakowaniu produktu lub dołączonej do niego etykiecie. Podyktowane jest to troską o bezpieczeństwo konsumentów. 

Na opakowaniu umieszczamy słowo »zawiera«, po którym następuje nazwa substancji lub produktu wymienionego w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, np. „zawiera jaja” lub „zawiera siarczyny”.

Przykład 1: na opakowaniu umieściliśmy kod QR odsyłający do informacji

Niezależnie od niniejszych oznaczeń (tj. jako oznaczenie dodatkowe), na opakowaniu produktu lub dołączonej do niego etykiecie można zamieścić mający zastosowanie do wyrobu piktogram:

 

 

Przepisy nie określają rozmiaru piktogramu. Zgodnie jednak z ogólnymi zasadami znakowania żywności piktogram musi być umieszczony w taki sposób, aby był dobrze widoczny, wyraźny, czytelny oraz, w stosownych przypadkach, nieusuwalny. Mając na uwadze, iż piktogramy stanowią dobrowolną informację o żywności, nie można prezentować ich ze szkodą dla przestrzeni dostępnej do prezentacji obowiązkowych informacji na temat żywności.

Wysokość czcionki przy wskazaniu wykazu składników wynosić powinna minimum 1,2 mm:

Wytyczne Komisji Europejskiej w zakresie znakowania

Komisja Europejska opublikowała Zawiadomienie Komisji – Pytania i odpowiedzi dotyczące wdrożenia nowych przepisów UE dotyczących etykietowania wina w następstwie zmiany rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/33, które odpowiada na wiele pytań kierowanych do KE związanych z nowymi przepisami.

Zawiadomienie można pobrać tutaj

Dokument ten składa się z czterech części dotyczących odpowiednio: pytań ogólnych (w tym zasad prezentowania nowych obowiązkowych informacji na etykiecie, kiedy produkt można uznać za „wyprodukowany”), wykazu składników (w tym formy, szczegółowych zasad podawania poszczególnych składników), informacji o wartości odżywczej oraz etykietowania elektronicznego.

Sporządził: Tomasz Michalski

Data: 29.03.2024