Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach

W ciągu ostatnich dni na terenie całego kraju obserwowane były intensywne opady burzowe, w wyniku których dochodziło do gwałtownych wzrostów stanów wody na rzekach oraz do lokalnych podtopień. Ponadnormatywne opady obserwowane były w szczególności na południu, wschodzie i w centrum Polski, gdzie miejscami dobowe sumy opadów przekraczały 50 mm, a lokalnie rekordy opadowe przekraczały nawet 100 mm.

Gwałtowne wzrosty stanów wód są zjawiskiem, podczas którego przepływ i/lub stan wody utrzymują się powyżej przyjętej wartości granicznej, co spowodowane jest zwiększonym zasilaniem lub podpiętrzeniem wody w korycie wskutek utrudnionego przepływu (definicja ze słownika IMGW).

Zaobserwowane wzrosty stanów wody były gwałtowne, ale krótkotrwałe i punktowe. Na większości obszaru dorzeczy Wisły i Odry sytuacja jest stabilna, a punktowe wzrosty nie spowodowały utworzenia się fal wezbraniowych. Największe wzrosty stanów wody zaobserwowane zostały w zlewni Górnej i Środkowej Odry. Lokalnie, w szczególności na Dolnym Śląsku, Wielkopolsce, Mazowszu oraz Podlasiu doszło do podtopień. Pracownicy Wód Polskich w Gliwicach nadzorują sytuację w terenie oraz pozostają w kontakcie ze służbami zarządzania kryzysowego i Strażą Pożarną.

Aktualna sytuacja w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Odry

Stany wody w Regionie Wodnym Małej Wisły kształtują się w strefie stanów niskich i średnich. Przekroczony jest jeden stan ostrzegawczy na wodowskazie Bojszowy – rzeka Gostynia. Ten posterunek wodowskazowy wskazuje zarazem trend malejący.

Również stany wody w Regionie Wodnym Górnej Odry kształtują się w strefie stanów niskich i średnich. Żaden z wodowskazów nie wskazuje obecnie przekroczeń.

Minionej doby odnotowano opady deszczu powyżej 20 mm: w zlewni Pszczynki – 57,7 mm; w zlewni Wisły (Goczałkowice-Zdrój) – 44,2 mm; w zlewni Mlecznej – 23,9 mm; w zlewni Gostyni – 22,7 mm; w zlewni Iłownicy – 21,6 mm oraz w zlewni Bierawki – 23,5 mm.

Na całym obszarze PGW WP RZGW w Gliwicach nie obowiązuje pogotowie ani alarm przeciwpowodziowy.

Sytuacja na zbiornikach wodnych zarządzanych przez Wody Polskie w Gliwicach

Wszystkie wielofunkcyjne zbiorniki wodne, będące w administracji PGW WP RZGW w Gliwicach pracują zgodnie z instrukcjami gospodarowania wodą. Gospodarka prowadzona na zbiornikach dostosowywana jest do aktualnej sytuacji hydrologicznej i uwzględnia bieżące prognozy pogody. Na wszystkie zbiornikach zachowana jest rezerwa powodziowa. Jako rezerwę powodziową należy rozumieć część pojemności powodziowej, która aktualnie pozostaje do dyspozycji. Pojemność powodziowa to pojemność zbiornika przeznaczona do wykorzystywania przy przejściu fali powodziowej, zawartą pomiędzy normalnym poziomem piętrzenia (NPP), a maksymalnym poziomem piętrzenia (Max PP). W gotowości do pracy pozostają Polder Buków na rzece Odrze, o pojemności powodziowej 57 mln m3, oraz zbiornik Racibórz Dolny również na rzece Odrze, o pojemności 185 mln m3.

Na obszarze województwa śląskiego i małopolskiego obowiązuje ostrzeżenie hydrologiczne 1 stopnia dla suszy hydrologicznej ze szczególnym uwzględnieniem zlewni rzeki Przemszy i przyczecza Wisły.

Szczegółowe informacje o sytuacji hydrologicznej oraz pracy i pojemności zbiorników wodnych dostępne są na stronie: https://www.gov.pl/web/wody-polskie/sytuacja-hydrologiczna.

Poradnik dla miast – Identyfikacja obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych

Obserwowany w ostatnich latach wzrost częstotliwości występowania intensywnych opadów deszczu oraz postępujące procesy urbanizacyjne wpływające na zwiększenie powierzchni uszczelnionej powodują wzrost zagrożenia od strony wód opadowych. Są to najczęściej zjawiska lokalne, nie związane bezpośrednio z ciekami wodnymi, występujące na małych obszarach, na których spływ powierzchniowy przeważa nad infiltracją i retencją. Ważnym krokiem w kierunku ograniczenia negatywnych konsekwencji tych zjawisk jest identyfikacja obszarów zagrożonych wodami opadowymi. Wiedza w tym zakresie przybliżona przez PGW Wody Polskie pozwoli samorządom na planowanie i wdrażanie kompleksowych działań mających na celu zabezpieczenie miast przed negatywnymi skutkami gwałtownych i intensywnych opadów.  PGW WP w ramach prowadzonego projektu przygotowało „Poradnik dla miast – Identyfikacja obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych”

Celem opracowania poradnika w zakresie wyznaczenia obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych, było przygotowanie kompendium służącego władzom samorządowym identyfikacji obszarów we własnym zakresie. Przygotowanie poradnika opierało się o:

• przegląd literatury dotychczas wydanej w przedmiotowym zakresie
• pilotażowe opracowanie wyznaczenia obszarów zagrożonych wodami opadowymi dla dwóch miast Puławy i Nowy Sącz w oparciu o modelowanie hydrodynamiczne. 

Na tej podstawie został przygotowany i opublikowany w marcu 2024 r. pod linkiem  https://stoppowodzi.pl/materialy-wspierajace/  Poradnik w zakresie identyfikacji obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych.

W ramach realizacji prac dotyczących charakterystyki miast pilotażowych (Nowy Sącz i Puławy), budowy sieci kanalizacyjnej, informacji o ukształtowaniu terenu i stopniu zainwestowania zostały pozyskane najbardziej aktualne zasoby danych oraz informacje o zdarzeniach, zagrożeniach i negatywnych skutkach związanych z wystąpieniem intensywnych opadów deszczu. W ramach projektu opracowano modele hydrodynamiczne 2D dla każdego z miast pilotażowych oraz przeprowadzono obliczenia w oparciu o dwa scenariusze obliczeniowe:

• opad o prawdopodobieństwie wystąpienia p = 1% (raz na 100 lat) i czasie trwania t = 120 min;
• opad o prawdopodobieństwie wystąpienia p = 10% (raz na 10 lat) i czasie trwania t = 120 min.

Na podstawie wyników modelowania powstały bazy danych oraz prezentacje kartograficzne obszarów zagrożonych wodami opadowymi.  Dodatkowo wyznaczone zostały obszary potencjalnej retencji, które stanowią uzupełniającą informację w zakresie możliwości zagospodarowania terenu w świetle istniejącego ryzyka i występującego nadmiaru wody na wyznaczonych obszarach.