Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach

Powódź, która we wrześniu nie oszczędziła Podbeskidzia, dotknęła również mieszkańców terenów położonych nad Olzą oraz w zlewni Małej i Górnej Wisły. Skutki wielkiej wody szczególnie odczuli mieszkańcy powiatów bielskiego i cieszyńskiego. Sytuacja na tych terenach stała się przedmiotem piątkowego spotkania, które odbyło się 20 grudnia br. w Czechowicach-Dziedzicach. O tym jak ograniczyć ryzyko przyszłych powodzi, jakimi narzędziami i z wykorzystaniem jakich rozwiązań skutecznie przeciwdziałać konsekwencjom żywiołu, a przede wszystkim – jakie działania inwestycyjne podjąć, by osiągnąć maksymalne bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, rozmawiali w obecności m.in. Przemysława Koperskiego - Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Mateusza Balcerowicza - Zastępcy Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ds. Ochrony przed Powodzią i Suszą, Marcina Jarzyńskiego – Dyrektora PGW Wody Polskie w Gliwicach oraz gospodarza spotkania, Mariana Błachuta – Burmistrza Czechowic-Dziedzic, przedstawiciele PGW Wody Polskie oraz lokalnego samorządu. 

Jak zauważył Przemysław Koperski – Wiceminister Infrastruktury:

- Skala potrzeb inwestycyjnych, aby spełnić oczekiwania przeciwpowodziowe jest ogromna, jednak dysponując ograniczonym budżetem powinniśmy wypracować rozwiązania uwzględniające optymalne efekty, a także nowoczesne – służące w jak najpełniejszym wymiarze mieszkańcom. Dziś, na przykładzie Zbiornika Racibórz Dolny, który doskonale sprawdził się w czasie tegorocznej powodzi, widzimy, że inwestycje infrastrukturalne są nieodzowne. Zarazem chcemy zacieśnić współpracę transgraniczną z Republiką Czeską, aby zabezpieczyć jak najlepiej Cieszyn i m.in. zlewnię Olzy.

Do złożonego tematu przyszłych inwestycji, zadań obecnie realizowanych, polegających na usuwaniu skutków wrześniowej powodzi oraz w tym kontekście priorytetów Wód Polskich odniósł się Mateusz Balcerowicz - Zastępca Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ds. Ochrony przed Powodzią i Suszą:

- Realizując zadania usuwania skutków powodzi oraz chcąc zabezpieczyć narażone obszary sięgamy po finasowanie z różnych źródeł. 1 mld 200 tys. PLN to wartość zadań popowodziowych, zidentyfikowanych do realizacji. Znając potrzeby terenowe oraz przepływy i charakterystykę cieków zadania podzielono na III etapy w ramach usuwania skutków powodzi. Będą one realizowane z podziałem na III priorytety.

Mateusz Balcerowicz przedstawił także obecne zaawansowanie w realizacji usuwania skutków powodzi. Zaznaczył również, że gminy z terenu Dolnego Śląska zawarły z PGW WP porozumienia partycypacji w ramach usuwania skutków powodzi, przy czym udział gminy nie musi być finansowy.

Wariantując poszczególne planowane inwestycje dużą wagę przywiązano do montażu finansowego oraz możliwości pozyskania środków współfinansowania ze źródeł zewnętrznych, takich jak Bank Światowy czy Bank Rozwoju Rady Europy.

Uczestniczący w spotkaniu Janusz Zaleski - Dyrektor Biura Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły, wskazał że działania długookresowe stanowią III etap budowania odporności na zjawiska powodziowe. Duże inwestycje wymagają zarazem przygotowania od strony technicznej i zapewnienia finansowania. Dyrektor BKP POPDOiW zaznaczył także, że przystępując do planowania inwestycji uwzględnia się aspekty środowiskowe i naturalne tereny zalewowe.

W trakcie roboczego spotkania Marcin Jarzyński – Dyrektor PGW Wody Polskie w Gliwicach oraz Jan Grygier – Zastępca Dyrektora ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą zreferowali zakres planowanych do realizacji inwestycji. Rozpatrywano przede wszystkim zadania dotyczące koniecznej przebudowy oraz nadbudowy obwałowań rzeki Iłownicy (prawo i lewobrzeżnych). Podwyższenie wałów przeciwpowodziowych tego cieku jest zasadne m.in. na wysokości ul. Księża Grobel w samych Czechowicach-Dziedzicach. Zakres planowanego zadania obejmuje także m.in. odcinkowy remont koryta rzeki. W jego ramach wyprofilowane i ubezpieczone zostaną brzegi, udrożnione zostaną stopnie wodne na ujściowym odcinku Iłownicy. Z kolei w sołectwie Ligota przebudowane zostaną 4 odcinki wałów wraz z budowlami towarzyszącymi, takimi jak przepusty czy przejazdy wałowe. W ramach prac zostaną wykonane ubezpieczenia koryta rzeki Iłownicy i ujścia potoku Czechowickiego oraz przebudowa istniejących śluz wałowych i wylotów do koryta Iłownicy. Obwałowania na odcinku objętym inwestycją są zniekształcone i uszkodzone w wyniku wieloletniej eksploatacji oraz powodzi z 2010 roku i  tegorocznej. Ich dalsza erozja może zagrażać zarówno terenom zamieszkałym, jak i rolniczym. Dlatego też wysokość wałów zostanie podniesiona, a ich trasa ze względu na dostosowanie do warunków lokalnych częściowo zmieniona. Realizacja zadania będzie się wiązać z częściową przebudową gazociągu, wodociągu, czy linii energetycznych. Sieci te zostaną przebudowane w miejscach, w których występuje kolizja z przewidzianymi zabezpieczeniami przeciwpowodziowymi.

Dużą uwagę przywiązano także do podobnych zadań zaplanowanych w obrębie rzeki Jasienicy, a  polegających na przebudowie jej dotychczasowych obwałowań, czy rzece Biała, w odniesieniu do której zaplanowano m.in. przebudowę progów wodnych. W trakcie spotkania powrócono również do założeń koncepcyjnych proponowanych rozwiązań w ramach Programu działań nietechnicznych i retencyjnych i stanowiących element zarządzania ryzykiem powodziowym w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Wisły (zlewnia powyżej Krakowa), z uwzględnieniem ochrony przed powodzią miasta Krakowa POPDWiO, Zadanie 5.7.1), wśród których znalazły się m.in. budowa suchego zbiornika Wieszczęta oraz rozsunięcie prawego wału rzeki Burzej, a także budowy lewobrzeżnego polderu Iłownicy o nazwie Zabrzeg.

Marcin Jarzyński – Dyrektor PGW Wody Polskie w Gliwicach przedstawił również założenia co do harmonogramu realizacji zadań oraz ich kosztów.

- Powodzie nie znają granic administracjach gmin. Dlatego chciałbym, żebyśmy wypracowali rozwiązania, które będą ograniczać przyszłe powodzie i ich skutki – przyznał Marian Błachut – Burmistrz Czechowic-Dziedzic, dziękując za liczny udział w spotkaniu.