Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach

Wrześniowa powódź w minionym roku potwierdziła potrzebę realizacji zadań inwestycyjnych w obszarze rzek administrowanych przez Wody Polskie w Gliwicach na terenie m.in. Czechowic-Dziedzic i sołectw wchodzących w skład gminy, w tym Ligoty. Ich szacunkowa wartość to blisko 90 mln zł.

Planowane inwestycje odpowiedzią na potrzeby mieszkańców

Aby ograniczyć ryzyko podtopień na terenach sąsiadujących z rzekami Iłownica, Jasienica i Biała Wody Polskie w Gliwicach planują realizację zadań inwestycyjnych, polegających przede wszystkim na podniesieniu obwałowań oraz odbudowie koryt:

• Przebudowa oraz nadbudowa obwałowań cieku Iłownica, gm. Czechowice – Dziedzice, zakładany koszt zadania: 40 700 000 zł,
• Odbudowa koryta cieku Jasienicki w km 7+179 - 6+748 w m. Międzyrzecze Górne i w km 14+425-14+663 w m. Jasienica, gm. Jasienica, pow. Bielski, zakładany koszt zadania: 4 960 000 zł,
• Odbudowa i modernizacja koryta cieku Wapienicki w km 8+200 - 9+930 w m. Bielsko-Biała, gm. Bielsko-Biała i w m. Międzyrzecze Górne gm. Jasienica (8+200-8+721, 8+910-9+930), zakładany koszt zadania: 5 934 000 zł,
• Przebudowa obwałowań cieku Jasienica, gm. Czechowice – Dziedzice, zakładany koszt zadania: 37 000 000 zł.

Rozpatrywane są przede wszystkim inwestycje dotyczące koniecznej przebudowy oraz nadbudowy obwałowań rzeki Iłownicy (prawo i lewobrzeżnych). Podwyższenie wałów przeciwpowodziowych tego cieku jest zasadne m.in. na wysokości ul. Księża Grobel w samych Czechowicach-Dziedzicach. Zakres planowanego zadania obejmuje także m.in. odcinkowy remont koryta rzeki. W jego ramach wyprofilowane i ubezpieczone zostaną brzegi, udrożnione będą stopnie wodne na ujściowym odcinku Iłownicy. Dla zadania przebudowy oraz nadbudowy obwałowań rzeki Iłownicy w gminie Czechowice-Dziedzice zaktualizowano operat wodnoprawny. Zarazem trwa uzyskanie prawomocnej decyzji ustalającej linię brzegową między gruntem pokrytym wodami, a gruntem przyległym do wód. Z kolei w sołectwie Ligota przebudowane zostaną 4 odcinki wałów wraz z budowlami towarzyszącymi, takimi jak przepusty czy przejazdy wałowe. W ramach prac zostaną wykonane ubezpieczenia koryta rzeki Iłownicy i ujścia potoku Czechowickiego oraz przebudowa istniejących śluz wałowych i wylotów do koryta Iłownicy. Obwałowania na odcinku objętym planowaną inwestycją są zniekształcone i uszkodzone w wyniku wieloletniej eksploatacji oraz powodzi z 2010 roku i ubiegłorocznej. Ich dalsza erozja może zagrażać zarówno terenom zamieszkałym, jak i rolniczym. Dlatego też Wody Polskie w Gliwicach przygotowują się do podniesienia wysokości wałów i dostosowania ich trasy do warunków lokalnych, a co za tym idzie - częściowej zmiany biegu obwałowań. Realizacja zadania będzie się wiązać z częściową przebudową gazociągu, wodociągu, czy linii energetycznych. Sieci te zostaną przebudowane w miejscach, w których występuje kolizja z przewidzianymi zabezpieczeniami przeciwpowodziowymi. Dużą uwagę Wody Polskie w Gliwicach przywiązują także do podobnych zadań zaplanowanych w obrębie rzeki Jasienicy, a polegających na przebudowie jej dotychczasowych obwałowań, czy rzece Biała, w odniesieniu do której zaplanowano m.in. przebudowę progów wodnych.

Bieżące prace konserwacyjne i drożność koryt rzek warunkiem prawidłowego spływu wód wysokich

Poza zadaniami inwestycyjnymi w sytuacjach wysokich stanów wód i konieczności ich prowadzenia korytem rzeki niezmiennie ważny pozostaje jego stan. Dlatego też Wody Polskie w Gliwicach prowadzą bieżące prace konserwacyjne, utrzymaniowe i interwencyjne na rzece Iłownicy, Jasienicy i Białej, a także na mniejszych potokach w regionie, będących dopływami do nich. Zadania te są realizowane przy uwzględnieniu odpowiednich priorytetów oraz w ramach przeznaczonych środków finansowych Gospodarstwa, przez zewnętrznych wykonawców a także przez własne zespoły – Grupy Wsparcia Technicznego. Dodatkowo w bieżącym roku kosztem 40 tys. zł wykonana zostanie Ocena stanu technicznego, stopnia bezpieczeństwa i przydatności do użytkowania wraz z kontrolą 5-letnią wałów przeciwpowodziowych klasy  IV  cieku Jasienickiego na łącznej dł. 5,140 km w m.Ligota, gm.Czechowice-Dziedzice.

Wody Polskie w Gliwicach aktywne w terenie przed wrześniową powodzią oraz po niej

Przed nadejściem niżu genueńskiego, który przyniósł intensywne opady deszczu we wrześniu 2024r. Wody Polskie w Gliwicach Nadzór Wodny w Bielsku-Białej m.in. wykosił wały rzek Wapienica, Jasienica, Kanału Ligockiego oraz rzeki Małej Wisły. Oczyszczono przepusty wałowe, na bieżąco usuwano zatory z koryt. Po przejściu powodzi w czerwcu 2024r. udrożniono przepusty wałowe z naniesionych przez wodę zanieczyszczeń oraz wykonano zabudowę wyrwy w wale przeciwpowodziowym na rzece Wapienica w Ligocie w rejonie ul Wodnej w gm. Czechowice-Dziedzice. Usunięto także kładkę z przyczółkami z koryta rzeki Wapienicy przy stacji wodowskazowej IMGW, zlikwidowano zatory przy moście w ciągu ul. Wodnej oraz z wałów i międzywala do ul. Ligockiej. Podobnie, zatory usunięto z rzeki Iłownica oraz zabudowano narzutem kamiennym wyrwę w tym rejonie. Analogiczne czynności wykonano na lewym brzegu rzeki Białej przy moście w ciągu ulicy Bestwińskiej w Czechowicach-Dziedzicach.

Z kolei po wrześniowej powodzi Wody Polskie w Gliwicach prowadziły sukcesywną popowodziową ocenę stanu technicznego budowli i urządzeń wodnych na ciekach, inwentaryzowały szkody wyrządzone przez wody powodziowe w zabudowie i ubezpieczeniach rzek, prowadziły prace porządkowe w korytach ceków, usuwając zatory i inne ograniczenia. Przeszkodą w spływie wód wysokich w Czechowicach-Dziedzicach we wrześniu 2024r. była również kładka pieszo-rowerowa w rejonie ulicy Burzej w Ligocie, na której osiadały i blokowały się odpady niesione przez wezbraną wodę rzeki, tamując jej przepływ. Obiekt ten nie jest w zarządzie PGW WP RZGW w Gliwicach ale w przypadku rzeczowego rozpoczęcia przebudowy i nadbudowy obwałowań rzeki Iłownicy konieczne będą uzgodnienia z zarządcą przedmiotowej kładki.

Wariantowanie koncepcji dla bezpieczeństwa przeciwpowodziowego

Z niemniejszą uwagą Wody Polskie w Gliwicach podchodzą również do założeń koncepcyjnych proponowanych rozwiązań w ramach Programu działań nietechnicznych i retencyjnych i stanowiących element zarządzania ryzykiem powodziowym w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Wisły (zlewnia powyżej Krakowa), z uwzględnieniem ochrony przed powodzią miasta Krakowa POPDWiO, Zadanie 5.7.1), wśród których znalazły się m.in. budowa suchego zbiornika Wieszczęta oraz rozsunięcie prawego wału rzeki Burzej, a także budowy lewobrzeżnego polderu Iłownicy o nazwie Zabrzeg.