Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach

Historia Zbiornika Racibórz Dolny:

Nad koncepcją zbiornika zaczęto zastanawiać się ponad 100 lat temu, po przejściu katastrofalnej powodzi w 1880 r. Pierwsze, powstałe do lat 60-tych XX wieku, opracowania zakładały budowę wielozadaniowego zbiornika o objętościach od 290 mln m3 do 695 mln m3. Zakładały one zalanie doliny Odry od Raciborza do Bohumina, na obszarze od 71 km2 do 102 km2. Jednakże skala tych inwestycji okazała się zbyt wielka, aby ją sfinansować w normalnych cyklach realizacyjnych. Dlatego w połowie lat 70-tych, opracowano kolejną wersję rozwiązania przestrzennego i technicznego, która jest obecnie realizowana. Opiera się ona na skojarzeniu etapowej budowy zbiornika z sukcesywnym wyeksploatowaniem kruszywa w obrębie jego przyszłej czaszy. Dzięki takiemu postępowaniu, mającemu znamiona rekultywacji terenów zdewastowanych eksploatacją kruszywa, można maksymalizować pojemność zbiornika równolegle z prowadzeniem pełnej rewaloryzacji terenów rolnych, leśnych i zasiedlonych na jego obrzeżach.

Koncepcja ta zakładała budowę dwuczęściowego zbiornika, przystosowanego do żeglugi śródlądowej, w klasie odpowiadającej Kanałowi Odra-Dunaj. Docelowa pojemność całego kompleksu miała osiągnąć 350 mln m3, a kształt i pojemność wynikać z powierzchni terenu przeznaczonego pod zbiornik oraz zakresu eksploatacji kruszywa i wykorzystania nadkładu. Wykonane opracowania zakładały budowę wielozadaniowego zbiornika, który miał służyć ochronie przeciwpowodziowej, poprawie warunków żeglugowych, zaopatrzeniu w wodę, energetycznemu wykorzystaniu stopnia piętrzącego i rekreacji.

Dopiero po 1997 r. zrewidowano założenia budowy zbiornika Racibórz, uznając za najważniejszą jego rolę w ochronie przeciwpowodziowej Doliny Odry od Raciborza do Wrocławia. Temu celowi podporządkowana jest obecna koncepcja, zakładająca następujące etapowanie budowy:

Etap I - zrealizowana budowa polderu „Buków” o powierzchni około 8 km2 i pojemności maksymalnej 50 mln m3. Wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nastąpiło z końcem 2000 roku, natomiast trwały jeszcze roboty budowlane które zakończono w IV kwartale 2001r. Polder zapewnia redukcję najwyższych fal powodziowych o 10 - 14%. Polder spełnił planowane zadanie przejmując w 2010 roku ponad 50 mln.m3 wód powodziowych płynących rzeką Odrą, ograniczając w ten sposób wielkość fali powodziowej.

Etap II - budowa suchego zbiornika p. powodziowego „Racibórz Dolny” o pojemności 185 mln m3 przy aktualnej topografii terenu. Zbiornik zapewnia redukcję fali powodziowej z 1997r. Q=3120 m3/sek. do wielkości 1538 m3/sek. przy dysponowaniu 48 godzinną prognozą dopływu lub do wielkości około 1800 m3/sek. przy 24 godzinnej prognozie dopływu do zbiornika.

Zakłada się, że Zbiornik Racibórz Dolny zapewni skuteczną ochronę poprzez zapewnienie retencji powodziowej, która umożliwi znaczne obniżenie przepływów poniżej, a tym samym zwiększy się skuteczność istniejącego systemu ochrony przeciwpowodziowej (możliwość spłaszczenia fali powodziowej), jak również przez opóźnienie momentu dojścia kulminacji fali odrzańskiej do Nysy Kłodzkiej, a przez to zmniejszenie prawdopodobieństwa nałożenia się dwóch kumulacji fal.

Lokalizacja Projektu:
Zbiornik Racibórz Dolny mieści się w granicach województwa śląskiego, na terenach należących do miasta Raciborza oraz gmin Krzyżanowice, Kornowac, Lubomia i Gorzyce. Obiekt ten zajmie powierzchnię 2626 ha, na której znajdować będzie się czasza zbiornika, obwałowania, kanał zrzutowy oraz obiekty melioracyjne regulujące stosunki wodne na przyległym terenie. Zbiornik Racibórz Dolny zajmuje tereny od mostu drogowego w Krzyżanowicach, aż za rozgałęzienie rzeki Odry na Odrę Miejską i Kanał Ulgi w Raciborzu. Na obszarze tym znajdują się użytki rolne, lasy, użytki kopalne oraz byłe tereny osiedlowe wysiedlanych wsi - Nieboczowów i Ligoty Tworkowskiej zamieszkałych wcześniej przez ok. 240 rodzin.

Cel Projektu:
Głównym celem budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego (polderu) na Odrze było zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej dla ponad 1,3 mln ludności zamieszkującej na terenie województw śląskiego, opolskiego i dolnośląskiego. Inwestycja umożliwiła również realizację jednego z celów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2007 r. (Dyrektywy 2007/60/WE), w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, którym jest minimalizowanie ryzyka powodziowego i ograniczanie skutków powodzi.

Spodziewane efekty inwestycji:
Wezbrania do wielkości Q = 1 210 m3/s (przepływ dozwolony ze względów ekologicznych, o prawdopodobieństwie 5% , czyli woda zdarzająca się średnio co dwadzieścia lat) będą przepuszczane przez zbiornik bezpośrednio, bez spiętrzenia. Poza wezbraniami zbiornik nie będzie napełniony (poza akwenami wyrobisk i samej Odry). Redukcji będą podlegały jedynie fale powodziowe o kulminacjach wyższych niż przepływ dozwolony Q = 1 210 m3/s ustalony w raporcie o oddziaływaniu na środowisko dla odcinka Odry poniżej Raciborza. Fale o kulminacji do 2 400 m3/s (jest to przepływ o prawdopodobieństwie przewyższenia 0,2% - zbliżony do miarodajnego) będą przez zbiornik redukowane do poziomu przepływu dozwolonego Q = 1 210 m3/s. Większe fale jak np. fala powodziowa zbliżona do katastrofalnej z roku 1997, szacowanej na 3 120 m3/s, będzie redukowana do 1 538 m3/s.

Finansowanie Projektu:
Źródłami finansowania inwestycji były:
- pożyczka Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) (umowa pożyczki zawarta pomiędzy Rządem RP, a Bankiem z 11.05.2007 roku) - kwota dofinansowania wynosi 283,6 mln PLN;
- kredyt Banku Rozwoju Rady Europy (umowa kredytu zawarta pomiędzy Rządem RP, a Bankiem z 11.05.2007 roku) - kwota dofinansowania wynosi 489,84 mln PLN;
- środki towarzyszące  Budżetu Państwa - kwota dofinansowania wynosi 117,2 mln PLN;
- środki Unii Europejskiej (umowa o dofinansowanie zawarta pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Gliwicach z dnia 29.06.2016r. dotycząca dofinansowanie Projektu „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze w województwie śląskim (polder)” w ramach działania 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska oś priorytetowa II Ochrona Środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 - kwota dofinansowania wynosi 667,04 mln PLN  
- środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - kwota dofinansowania wynosi 41,6 mln PLN.
- współfinansowanie (BPUE) - 280,64 mln PLN;
- RP rezerwa celowa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych - 3 mln PLN;
- PdO2006 - 9,28 mln PLN;
- RP pozostałe - 6,36 mln PLN

Parametry techniczne:
Elementy budowlane polderu:
Obiekt nr 1 - zapora czołowa wraz z budowlą przelewowo-spustową, umożliwiającą właściwe sterowanie przepływami wód powodziowych przez zbiornik oraz Upust do Odry miejskiej, kanał dopływowy i odpływowy.
Obiekt nr 2 - zapora lewobrzeżna wraz z urządzeniami towarzyszącymi, przełożonym korytem rzeki Psiny poza czasze zbiornika, Rów Tworkowski, rozdział wód rzeki Psiny.
Obiekt nr 3 - zapora prawobrzeżna wraz z urządzeniami towarzyszącymi, zbiornikami: Syrynka, Pogrzebień, Lubomia, Buków oraz przepompowniami Lubomia i Buków.
Obiekt nr 4 - zaplecze eksploatacyjne zbiornika
Obiekt nr 5 – czasza zbiornika z wyspami i kompensacją przyrodniczą.

Podstawowe parametry techniczne zbiornika:
- poziom korony zapory 197,50m n.p.m
- maksymalny poziom piętrzenia – 195,20m n.p.m,
- objętość wody przy maksymalnym piętrzeniu – 185,0mln m3
- maksymalna powierzchnia zwierciadła wody - 26,3km,
- długość całkowita zapór ziemnych – 22,4km,
- maksymalna wysokość zapór ziemnych – 11,1m.

Zbiornik został ukształtowany przez wybudowanie zapory czołowej oraz zapór bocznych lewobrzeżnej i prawobrzeżnej, tworzących czaszę zbiornika. W zaporze głównej znajduje się Budowla Przelewowo-Spustowa z zamknięciami regulacyjnymi jak również budowla upustowa do Odry Miejskiej. Wyprowadzony z dolnego stanowiska Budowli Przelewowo-Spustowej kanał zrzutowy – odpływowy włączony został do Kanału Ulgi, będącego pasem Odry prowadzącym wody po wschodnich obrzeżach miasta Raciborza.

Podstawy prawne realizacji projektu:
Celem rozpoczęcia realizacji inwestycji, koniecznym było uzyskanie wymaganych prawem decyzji administracyjnych:
- decyzja Ministra Środowiska z dn. 9.11.1999r. Akceptacja Koncepcji Programowo Przestrzennej budowy zb. Racibórz (znak ZWiu-211-XIX-ll/99).
- decyzja Ministra Środowiska z dnia 1.07.2002. Akceptacja dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (znak DG/Kdgi/AS/489-1034).3.
- decyzja Wojewody Śląskiego z dnia 5.07.2004r. w sprawie ustalenia lokalizacji zbiornika Racibórz na rzece Odrze w woj. śląskim z rygorem natychmiastowej wykonalności znak (RR-B . I I / I D / 7 1 1 1 / 9 3 / 0 4 r).
- decyzja Ministra Infrastruktury z dnia 21.09.2004r. utrzymująca w mocy, decyzję Wojewody Śląskiego o ustaleniu lokalizacji zbiornika Racibórz, zaskarżoną przez mieszkańców wsi Nieboczowy, reprezentowanych przez Społeczny Komitet (znak BP5k 025-120/04/2173).5.
- wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 8.02.2006r. oddalający skargę mieszkańców wsi Nieboczowy na decyzję Ministra Infrastruktury w przedmiocie lokalizacji inwestycji celu publicznego —zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz (sygn. akt IV S.A./Wa 926/04).
- decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji z dnia 7.09.2010r.
- decyzja Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nr DOOŚ -oa.4204.1.2011 z dnia 30.06.2011r.
- decyzja dotycząca pozwolenia wodnoprawnego nr 74/D/NN/12, wydana przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z marca 2012 r.
- decyzja Wojewody Śląskiego o pozwoleniu na realizację inwestycji nr 1/2012 z dnia 26 listopada 2012 r. stała się ostateczna z dniem 12 stycznia 2013 r.

Realizacja budowy:
18 czerwca 2013 r. pomiędzy Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Gliwicach a Firmą Dragados SA z siedzibą w Hiszpanii została zawarta Umowa na budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny. Prace w ramach tej umowy realizowane były do października 2016 r. Umowa na dokończenie budowy zbiornika pomiędzy PGW Wody Polskie a konsorcjum firm BUDIMEX S.A. (Polska) oraz Ferrovial Agroman S.A. (Hiszpania) została zawarta 30 listopada 2017r., Polecenie Rozpoczęcia Robót wydano natomiast 8 stycznia 2018. Wykonawca miał 740 dni na realizację robót. Od 3 września 2016r., funkcję Inżyniera Kontraktu pełniła firma AECOM.

Zakończenie budowy oraz otwarcie zbiornika:
Prace budowlane na zbiorniku Racibórz Dolny trwały do końca maja 2020 roku, ale powstający polder osiągnął swoją funkcjonalność już z końcem stycznia 2020 roku. Obiekt zapewnia realizację swojego podstawowego celu, jakim jest ochrona przeciwpowodziowa dla blisko 2,5 mln mieszkańców trzech nadodrzańskich województw: śląskiego, opolskiego i dolnośląskiego. Dnia 30 czerwca nastąpiło uroczyste otwarcie zbiornika Racibórz Dolny. W uroczystości odbioru polderu udział wzięli: Marek Gróbarczyk - Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Przemysław Daca - Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie oraz przedstawiciele Rządu RP, władz samorządowych, Banku Światowego i innych organizacji i firm zaangażowanych w budowę obiektu, w tym główny wykonawca – firma Budimex. Po tym wydarzeniu w sali Zamku Piastowskiego w Raciborzu kontynuowano spotkanie, które stało się okazją do wspólnych podsumowań.


Zasady funkcjonowania zbiornika Racibórz Dolny:
Jak działa zbiornik Racibórz Dolny - link do artykułu


Kalendarium historii koncepcji i przygotowań do realizacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze:

• Lata 1880 – 1906. Pierwsze koncepcje budowy dużego zbiornika przeciwpowodziowego w górnym biegu rz. Odry.
• Po 1945 r. Powstaje kilka dalszych koncepcji zbiornika Racibórz o piętrzeniach sięgających granicznego odcinka Odry i ujściowego odcinka Olzy.
• 1959 r. Rozpoczęcie polsko-czechosłowackich rozmów i uzgodnień w sprawie budowy zbiornika Racibórz w ramach rokowań Pełnomocników Rządu ds. gospodarki wodnej na wodach granicznych.
• 1961 r. Rząd Czechosłowackiej Republiki Federacyjnej podejmuje uchwałę Nr 403/61, wyrażającą wstępną zgodę na budowę zapory na rzece Odrze koło Raciborza przy założeniu, że piętrzenie użytkowe nie przekroczy rzędnej 194,50 m, zaś najwyższe piętrzenie rzędnej 195,50m n.p. Adriatyku (protokół z III rokowań Pełnomocników).
• Lata 1976-1980. Prace koncepcyjne budowy wielozadaniowego zbiornika (Zbiornik Racibórz Górny i Zbiornik Racibórz Dolny) z sukcesywną eksploatacją kruszyw, zalegających w czaszy planowanego zbiornika. Budowa dwuczęściowego zbiornika miała być przystosowana do żeglugi śródlądowej i budowy Kanału Odra-Dunaj.
• 1980r. Z inicjatywy Urzędu Wojewódzkiego powstaje koncepcja techniczna eksploatacji kruszyw i budowy dwuczęściowego zbiornika Racibórz. Koncepcja zostaje uszczegółowiona przez zespół specjalistów wrocławskiego „Hydroprojektu” i krakowskiego „Biprokruszu”.
• 25.06.1984r. Postanowienie nr 35/84 Prezydium Rządu, obligujące Resort Gospodarki Wodnej, Resort Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz Górnictwa i Energetyki, powiązania budowy zbiornika Racibórz z prowadzoną eksploatacją kruszywa, w czaszy projektowanego zbiornika.
• 25.01.1985r. Zawarcie ramowego porozumienia pomiędzy Ministrem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Ministrem Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w sprawie skojarzenia eksploatacji kruszyw naturalnych z budową zbiorników wodnych w dolinach rzek, w których imiennie wymieniono zbiornik Racibórz.
• 06.06.1986r. Wydanie przez Zespół Specjalistów ds. Oceny Projektów Inwestycji przy Ministerstwie Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych pozytywnej opinii dla koncepcji programowej zbiornika Racibórz, która przewiduje realizację zbiornika w dwóch etapach. Etap I- Polder Buków, etap II- zbiornik retencyjny.
• 15.01.1987r. Decyzja Wojewody Katowickiego o ustaleniu lokalizacji inwestycji polderu przeciwpowodziowego Buków na rzece Odrze.
• 1987r. Opracowanie przez Biuro Planowania Przestrzennego w Katowicach „Studium przedprojektowe zagospodarowania przestrzennego obszaru projektowanego zbiornika Racibórz” jako podstawy do urbanistycznej koordynacji działalności podmiotów gospodarczych na tym obszarze.
• 27.09.1988r. Postanowienie nr 296/88 Dyrektora Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach określające warunki w zakresie ochrony środowiska dla planu realizacyjnego budowy polderu Buków. Uzupełnione później dodatkowym postanowieniem nr 128/89 z dnia 20.04.1989 r.
• 29.11.1988r. Opracowanie przez Hydroprojekt Wrocław założeń techniczno-ekonomiczne polderu Buków na Odrze w skojarzeniu z eksploatacją kruszywa w 15-letnim cyklu inwestycyjnym.
• 07.07.1989r. Decyzja nr PWZW-221/IV/4/89 Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych zatwierdzająca założenia techniczno-ekonomiczne polderu Buków.
• 29.05.1989r. Decyzja Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach zatwierdzająca plan realizacji polderu Buków jako pierwszego etapu budowy zbiornika wodnego Racibórz.
• 15.09.1989r. Decyzja Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach wydająca pozwolenie wodno-prawne na wykonanie polderu Buków.
• III kw. 1989r. Uzyskanie pozwoleń na budowę dla poszczególnych obiektów wchodzących w skład inwestycji polderu Buków.
• III kw. 1989r.- III kw. 2002 r. Rozpoczęcie robót inwestycyjnych na polderze Buków.
• 09. 07. 1997r. Wystąpienie największej z notowanych powodzi w dolinie rz. Odry. Zalany został obszar o wielkości 650 km2 w trzech województwach: śląskim, opolskim i dolnośląskim. Uszkodzonych zostało 37 000 budynków, 866 mostów i ponad 2 000 km dróg. Szacowane straty powstałe na tym obszarze wyniosły 8,5 mld zł. Powódź spowodowała śmierć 54 osób (ok. 110 000 ludzi ewakuowano), zalanych zostało ok. 700 000 domów.
• Po powodzi 1997r. Opracowanie w ramach Międzynarodowej Komisji ds. Odry w której skład wchodziła Polska, Niemcy, Czechy oraz UE, programu działań dla zapobiegania powodziom w dolinie rz. Odry.
• 25.08.1997r. Wystąpienie RZGW Gliwice do Ministra Środowiska o środki w wysokości 20 mln. zł na wykup nieruchomości zalanych podczas powodzi i wydanie decyzji na budowę zbiornika Racibórz. Po powodzi 1997 r. zostaje przeprowadzona ankietyzacja wśród mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska zalanych podczas powodzi. Na 178 gospodarstw, pełnego wywiadu udzieliło 168 gospodarstw z czego 91,9% ankietowanych mieszkańców obu wsi wyraziło formalną akceptację przesiedleń poza planowany zbiornik Racibórz.
• 24.09.1997r. Odmowa Ministra Finansów przyznania środków na wykup nieruchomości oraz realizację budowy zbiornika. Uzasadnienie odmowy to brak środków w rezerwie celowej budżetu Państwa na 1997 r., oraz wymogi Decyzji Rady Ministrów o włączeniu inwestycji do spisu zadań.
• 09.1998r. Opracowanie przez Hydroprojekt Wrocław „Generalnej Strategii ochrony przed powodzią dorzecza Górnej i Środkowej Odry po wielkiej powodzi lipcowej 1997 r.” Zasadniczym postulatem, wypływającym z opracowanej Strategii to konieczność budowy przeciwpowodziowego zbiornika Racibórz na Odrze i Kamieniec Ząbkowicki na Nysie Kłodzkiej oraz przeprowadzenie zmian w gospodarce wodnej istniejących zbiorników wielofunkcyjnych Nysa i Otmuchów na Nysie.
• Grudzień 1998r. Opracowanie przez Hydroprojekt Warszawa, Koncepcji programowo-przestrzennej budowy zbiornika Racibórz Dolny na rzece Odrze w woj. śląskim.
• 09.11.1999r. Decyzja Ministra Środowiska Nr Zwie-211-XiX-11/99, zatwierdzająca Koncepcję programowo-przestrzenną budowy zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze w woj. śląskim.
• 2000r. Powstanie Komitetu na rzecz Obrony Nieboczów i Ligoty Tworkowskiej. W marcu 2002 r. Stowarzyszenie zostaje zarejestrowane jako Stowarzyszenie Zwykłe na Rzecz Obrony Wsi Nieboczowy przed Wysiedleniem. Przeprowadzona ponownie ankieta w 2002 r. po powstaniu Stowarzyszenia, wykazała 42,2% mieszkańców wyrażających zgodę na przesiedlenie.
• 06.07.2001r. Ustanowienie wieloletniego programu rządowego – „Program dla Odry 2006”, którego głównym elementem jest budowa zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny (Ustawa z dnia 06.07.2001 r. Dz. U. Nr. 98/2001).
• 09.2002r. Przekazanie w użytkowanie Polderu Buków. Polder zrealizowany został ze środków EBI, NFOŚ oraz Budżetu kosztem 172 mln zł. Ma pojemność ok. 50 mln m3, pow. 830 ha., zapewnia redukcję najwyższych fal powodziowych o 10-14%. Rozwiązanie techniczne polderu nie koliduje z rozwiązaniami technicznymi przyszłego zbiornika Racibórz Dolny.
• 01.07.2002r. Decyzja Ministra Środowiska DG/Kogi/AS/489-1034, akceptująca dokumentację geologiczno-inżynierską złoża kruszyw naturalnych Racibórz-Zbiornik Dolny z oceną jakości glin nadkładu wykonana przez Przedsiębiorstwo Geologiczne S.A. w Krakowie.
• 08.2003r. Opracowanie „Studium Wykonalności dla zbiornika Racibórz Dolny na rzece Odrze”, przez Konsorcjum „Jacobs GIBB/GIBB Polska/Hydroprojekt Warszawa”. W Studium Wykonalności rozpatrywano trzy warianty rozwiązań zbiornika: I wariant- bez zbiornika, II wariant- podstawowy wg. Koncepcji Hydroprojektu Warszawa i III wariant-zaproponowany przez grupę mieszkańców zrzeszonych w Stowarzyszeniu na rzecz obrony przed Wysiedleniem Wsi Nieboczowy. Studium stworzyło podstawy do analizy i oceny projektu przez Rząd Polski oraz potencjalne instytucje finansujące.
• 23.10.2003r. Wystąpienie RZGW Gliwice do Wójta Gminy Lubomia z wnioskiem o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego- budowy zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny. Odmowa wydania przez Wójta decyzji pismami z dnia 27.04.2004 r. i 11.05.2004 r. Nr PB-7332/P/5/03/04, z uwagi na złożenie wniosku według koncepcji podstawowej w której konieczne jest przesiedlenie wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska, nieakceptowanej przez mieszkańców wsi i gminę Lubomia.
• W 2003r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 3.500.000,00 zł .W ramach tych środków wykupiono: 10 budynków, Przetwórnie Drobiu oraz 5,1050 ha gruntów.
• 05.01.2004r. Wskazanie przez Komitet Sterujący przy Ministrze Środowiska projektu zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny do finansowania z Funduszu Spójności.
• 05.07.2004r. Złożenie pierwszego wniosku o dofinansowanie na kwotę 152 mln euro z Funduszu Spójności budowy zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny. Wniosek opracowany został w oparciu o Studium Wykonalności i obejmował dofinansowanie całego projektu.
• 05.07.2004r. Decyzja Wojewody Śląskiego znak RR-AB.II/ID/7111/93/04 o ustaleniu lokalizacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze, woj. śląskie. z klauzulą natychmiastowej wykonalności.
• 21.09.2004r. Decyzja Ministra Infrastruktury BP 5 k 025-120/04/2173, utrzymująca w mocy decyzję Wojewody Śląskiego o ustaleniu lokalizacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze, woj. śląskie. Złożona do NSA skarga kasacyjna na rozprawie w dniu 27.04.2007 r., została odrzucona i utrzymano w mocy decyzję lokalizacyjną Wojewody Śląskiego z dnia 05.07.2004 r.
• W 2004r. na przygotowanie zbiornika Racibórz wydatkowano kwotę 7.000.000,00. W ramach tych środków wykupiono: 23 budynki oraz 44,6253 ha gruntów.
• 24.10.2005r. Decyzja Wojewody Śląskiego znak ŚR-I-6811/52/05 o udzieleniu pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie zbiornika przeciwpowodziowy Racibórz Dolny (polder) na rzece Odrze w woj. śląskim.
• 31.08.2005r. Opracowanie przez konsorcjum JacobsGIBB Ltd. oraz JacobsGIBB Polska, Raportu „Planu Działań: Zmiana Miejsca Zamieszkania” (RAP) dla zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze.
• 31.08.2005r. Opracowanie Studium Ogólne Oddziaływania Na Środowisko, Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Doliny Odry przez Reitse K.Koopmans, Marek Krukowski i Włodzimierz Czamara.
• 31.08.2005r. Decyzja Wojewody Śląskiego ŚR-VII.3-6810/7410/15/05, o ustaleniu warunków prowadzenia robót dla przedsięwzięcia budowa zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze. Minister Środowiska Decyzją DLOPiK-op/n/4140-13/9161/06/mz z dnia 28.06.2006 r. na skargę pozarządowych organizacji ekologicznych, uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Z uwagi na zmianę Ustawy Ochrony Środowiska, RZGW Gliwice wycofał wniosek o wydanie przedmiotowej decyzji. Po uzyskaniu decyzji środowiskowej, RZGW Gliwice wystąpi z nowym wnioskiem o wydanie przedmiotowej decyzji.
• 27.09.2005r. Decyzja Wojewody Śląskiego znak ŚR-VII.7/6632/Natura2000/61/2/05, zezwalająca na realizację przedsięwzięcia pn. „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze w km 46+300”, cofnięta decyzją Ministra Środowiska z uwagi na odwołanie organizacji pozarządowych. Według obecnie obowiązującego Prawa ochrony środowiska nie jest wymagana.
• 07.10.2005r. Złożenie drugiego wniosku o dofinansowanie na kwotę 130 mln euro do NFOŚiGW w Warszawie, obejmującego pierwszy etap budowy zbiornika do rzędnej zapory 194,50 m n.p.m. (docelowo 197,50 m n.p.m.), Wniosek został zarejestrowany w Komisji Europejskiej w dniu 24.11.2005 r. i nadano mu numer 2005/Ph/16/C/PE/020. Z uwagi na nowe wymagania prawne, wymagane jest złożenie nowego wniosku uwzględniającego inżynierię finansową projektu wynikającą z umowy kredytowej zawartej z Bankiem Światowym w 2007 r.
• 30.11.2005r. Projekt budowlany opracowany przez Hydroprojekt Sp. z o. o. Warszawa dla przedsięwzięcia „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny (polder) na rzece Odrze”.
• 2005r. Przekazanie przez Agencje Nieruchomości Rolnych, Oddział Terenowy w Opolu w trwały zarząd nieruchomości pod obiekty zbiornika Racibórz w ilości 236,2484 ha.
• W 2005r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 25.473.100,00 zł. W ramach tych środków wykupiono: 26 budynków, Ośrodek dla bezdomnych, 160,7563 ha gruntów oraz wykonano
• Projekt Budowlany dla przedsięwzięcia „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny (polder) na rzece Odrze”.
• 23.10.2006r. Postanowienie Wojewody Śląskiego SR-III-6613/RA/191/5/06 o zakresie raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięciu polegającego na „Budowie zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz” dla uzyskania decyzji środowiskowej.
• W 2006r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 6.659.728,17 zł i w ramach tych środków wykupiono: 11 budynki oraz 68,2710 ha gruntów.
• 11.05.2007r. Podpisanie przez Rząd Polski umów kredytowych z Bankiem Światowym oraz Bankiem Rozwoju Rady Europy (CEB) na częściowe sfinansowanie „Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Doliny Odry” w tym na realizację zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na kwotę 109 mln euro.
• 2007r. Przekazanie przez Agencje Nieruchomości Rolnych, Oddział Terenowy w Opolu w trwały zarząd, nieruchomości pod obiekty zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny w ilości 190,73 ha.
• 2007r. W 2007 r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 600.000 zł i w ramach tych środków wykupiono: 1 budynek wraz z gruntem o pow. 0,2043 ha gruntów. W ramach 3 decyzji wywłaszczeniowych przejęto grunt o pow. 1.3108 ha za kwotę 3.883.766 zł.
• 10.04.2008r. Decyzją BBFph-033-28(1)/2008 projekt uzyskał środki na realizację w 2008 r. Komponentu A2 Koszty przesiedlenia „Budowy suchego Zbiornika w Raciborzu”
• 2008r. Zarządzeniem Dyrektora Nr 8/2007 z dnia 28.06.2007 r. zostało powołane Biuro Wdrażania Projektu – Zbiornik Racibórz Dolny w Raciborzu (BWP)”, jako jednostka organizacyjna RZGW w Gliwicach. Zarządzeniem Dyrektora Nr 6/2008 z dnia 20.06.2008 r. zostaje wprowadzony Regulamin Organizacyjny Biura Wdrażania Projektu – Zbiornika Racibórz”.
• 11.2012r. – Uzyskano Pozwolenie Na Realizację Inwestycji
• 06.2013r. – Podpisano umowę na realizację inwestycji z Wykonawcą – firmą Dragados S.A.
• 10.2016r. – Odstąpiono od umowy z Wykonawcą – Dragados S.A.
• 11.2016r.- 10.2017r. – Na placu budowy powstającego zbiornika przeciwpowodziowego wykonane zostały prace konieczne i zabezpieczające
• 2017r. – Całkowita likwidacja znajdujących się na terenie czaszy powstającego zbiornika wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska
• 11.2017r. – Zawarcie umowy na dokończenie budowy zbiornika z konsorcjum Budimex S.A.
• 2019r. - Ukończenie budowy nowej wsi Nieboczowy, relokowanej z czaszy zbiornika
• 10.2019r. – Ukończenie Budowli Przelewowo-Spustowej, stanowiącej kluczowy dla funkcjonowania zbiornika Racibórz Dolny obiekt hydrotechniczny
• 01.2020r. – Zbiornik osiąga swoją funkcjonalność, będąc gotowym do pracy w razie wystąpienia wiosennych wezbrań
• 05.2020r. – Wydanie pozwolenia na użytkowanie obiektu
• 30.06.2020r. – Oficjalny odbiór zbiornika Racibórz Dolny