Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie

Zbiornik wodny "Ruda" posiada powierzchnię 57,75 ha. Powstał w 1976 roku w wyniku spiętrzenia wody w rzece Mławce w km 30+060 poprzez przegrodzenie jej zaporą ziemną. Celem jego było zwiększenie retencji wodnej i bezpieczeństwa powodziowego obszarów położonych poniżej zapory oraz zapobieganie suszy na terenach przyległych. Zbiornik jest także użytkowany w celach rekreacyjnych, m.in. jako łowisko specjalne oraz w okresie letnim jako kąpielisko miejskie. Pojemność zbiornika przy maksymalnej wysokości piętrzenia wynosi 761 tys. m³.

Na koronie zapory znajduje się wieża piętrząco-upustowa składająca się z dwóch kwadratowych żelbetowych studni wyposażonych w zamknięcie typu klapowego i typu upust denny (zasuwa) oraz ogrodzony barierkami i oświetlony ciąg komunikacyjny. W centralnej części zbiornika usytuowana jest ostroga z ciągiem dla pieszych. W latach 2022 – 2023, podczas inwestycji odtworzono pierwotną pojemność zbiornika i jednocześnie jego zdolność retencyjną, zrealizowano również roboty budowlane poprawiające stan zapory i ostrogi, oraz wykonano budowę przepławki. Poprzez odmulenie i budowę przepławki poprawiono warunki tlenowe w zbiorniku i umożliwiono migrację organizmów wodnych.

Zachodnia część zbiornika wodnego "Ruda" zlokalizowana na terenie gm. Lipowiec Kościelny znajduje się w obrębie Zieluńsko-Rzęgnowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Ponadto w niedalekich odległościach od zbiornika jest usytuowanych wiele form ochrony przyrody, m.in.: ok. 127 m-Pomnik przyrody-Dąb Władysław (Dąb szypułkowy-Quercus robur), ok. 2 km-Rezerwat przyrody i obszar Natura 2000 (specjalny obszar ochrony siedlisk) "Góra Dębowa koło Mławy", ok. 3,2 km – obszar Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony ptaków) "Doliny Wkry i Mławki".

 

Natura 2000 "Doliny Wkry i Mławki" obejmuje jednokilometrowy odcinek rzeki Wkry wraz z przyległymi terenami leśnymi oraz rzeką Mławką. W zasięgu tego chronionego obszaru znalazły się cenne, doskonale zachowane łęgi i grądy zboczowe porastające strome stoki wysoczyzny. Okalają je mady, torfy niskie oraz ziemie czarne. Ostoję zamieszkują dwa gatunki ssaków cenne w skali europejskiej: bóbr i wydra. W ostoi stwierdzono także występowanie co najmniej 24 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Ponadto 10 gatunków zostało zamieszczonych na liście zagrożonych ptaków w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Ostoja jest jednym z 10 najważniejszych w Polsce lęgowisk błotniaka łąkowego. 

W pobliżu zbiornika przebiega linia umocnień schronów żelbetowych. Niebezpieczeństwo wybuchu wojny w 1939 r. było duże, a plany ewentualnego ataku Rzeszy na Polskę nie kryły wielu niespodzianek. Można było przewidzieć, że jednym z ważnych strategicznie punktów będzie południowa granica Prus Wschodnich, oddalona zaledwie 120 km od Warszawy. Przewidywać natarcie z tego kierunku polskie władze wojskowe podjęły decyzję o stworzeniu linii umocnień na północ od Mławy. Składały się na nią schrony żelbetowe i drewniano-ziemne, sieć okopów, pola minowe i stanowiska artyleryjskie. Armia "Modlin" bohatersko broniła tych pozycji w pierwszych czterech dniach po napaści niemieckiej. Do dziś, na obszarze między Turzą, Lewiczynem, Mławką, Dźwierznią i Windykami zachowało się ponad 50 obiektów żelbetowych i nieliczne pozostałości umocnień ziemnych. Przy drodze krajowej nr 7, w pobliżu Uniszek znajduje się pomnik i jeden ze schronów zaadaptowany na mauzoleum. Stosunkowo łatwo jest dotrzeć do kilku schronów położonych nad zalewem Ruda (zbiornikiem wodnym "Ruda"), wzdłuż drogi przy południowym brzegu zbiornika.

W lesie za Mławką w pobliżu zalewu Ruda (zbiornika wodnego "Ruda"), znajduje się duży, starannie utrzymany cmentarz żołnierzy niemieckich. Trafimy tu bez trudu, skręcając z drogi wojewódzkiej nr 544 w miejscu oznaczonym drogowskazem. To jedna z kilkunastu wojennych nekropolii na ziemiach polskich założona w ostatnich latach przez Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge (Ludowy Niemiecki Związek Opieki nad Grobami Wojennymi).