Zbiornik Wodny Sulejów
15.12.2023
Z końcem 2023 r. mija dokładnie 50 lat od oficjalnego oddania do użytkowania Zalewu Sulejowskiego. Jego projektowanie oraz budowa trwała 6 lat. W chwili otwarcia w roku 1973 Zalew Sulejowski był największym akwenem w centralnej Polsce.
O budowie zbiornika na Pilicy zaczęto myśleć w połowie lat 60. ubiegłego stulecia, gdy istniejące ujęcie wody przestało zaspakajać potrzeby mieszkańców Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego. Wstępny projekt budowy zbiornika powstał w 1967 roku. Dwa lata później przystąpiono do prac.
Zalew powstał w wyniku przegrzania doliny rzeki Pilicy w km 137+135 jej biegu
w okolicy m. Smardzewice, gm. Tomaszów Mazowiecki na granicy ówczesnych województw łódzkiego
i kieleckiego. W Smardzewicach powstała betonowo-ziemna zapora o długości ca 1210 mb.,i wysokości 16,0 m. Przyczyniło się to do powstania zbiornika wodnego o pow. 2330 ha przy Max. P.P. (168,00 m n. p. m.).
Zespół budowli hydrotechnicznych (ZBH) zbiornika Sulejów obejmuje:
- zaporę czołową, przegradzającą koryto rzeki Pilicy w km 137+135 jej biegu
(Właściciel – PGW Wody Polskie); - trzyprzęsłowy jaz żelbetowy z zamknięciami klapowymi i zespołem spustów dennych (Właściciel – PGW Wody Polskie);
- nieckę zbiornika (Właściciel – PGW Wody Polskie);
- a także obiekty funkcjonalnie związane ze zbiornikiem:
- dolne stanowisko jazu wraz z uregulowanym korytem rzeki Pilicy o długości 1 km poniżej osi zapory oraz progiem stałym ze ścianek Larssena, utrzymującym stały poziom wody w dolnym stanowisku (Właściciel – PGW Wody Polskie);
- obwałowanie miasta Sulejowa (Właściciel – PGW Wody Polskie);
- pompownie P2 i P3, odprowadzające wody z zawala wraz z systemem rowów odwadniających (Właściciel – PGW Wody Polskie);
- zaporę boczną, pełniącą funkcję obwałowania terenów Podklasztorza (obecnie dzielnica Sulejowa), leżących w strefie "cofki" zbiornika (Właściciel – PGW Wody Polskie);
- pompownię "Podklasztorze" wraz z systemem rowów odwadniających
(Właściciel – PGW Wody Polskie); - molo (Właściciel – PGW Wody Polskie).
Oprócz ww. urządzeń wodnych, ze zbiornikiem Sulejów związane są jeszcze inne obiekty, które wynikają z jego gospodarczego i sportowo-rekreacyjnego wykorzystania. Należą do nich:
- elektrownia wodna, wbudowana w prawy przyczółek jazu Sulejów, dla której wydano pozwolenie wodnoprawne należąca do PGE Energia Odnawialna S.A.;
- ujęcie wody powierzchniowej "Brzustówka" w Tomaszowie Mazowieckim, będące w eksploatacji Zakładu Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Łodzi. Właścicielem urządzenia jest natomiast Łódzka Spółka Infrastrukturalna sp. z o.o. w Łodzi.
- stacja badawczo-edukacyjna w Treście;
- przystanie i ośrodki rekreacyjno-sportowe (w tym pomosty, mające odrębnych Właścicieli i odrębne pozwolenia wodnoprawne),
- Mała Elektrownia wodna w km 136+655 rz. Pilicy.
Piętrzenie i retencjonowanie wód zbiornika Sulejów realizowane jest obecnie zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym z dnia 01.08.2011 r. (decyzja RO.VI.7322.1.36.2011.MC wydana przez Marszałka Województwa Łódzkiego).
W latach 2022-2023 r. przeprowadzono inwestycję pn. "Rozwój gospodarki turystycznej w oparciu o wykorzystanie walorów krajobrazowych w celu zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego terenu nad Zalewem Sulejowskim w miejscowości Smardzewice – Gmina Tomaszów Mazowiecki". W zadaniu uwzględniono przebudowę nabrzeża i wykonanie na nim ciągu pieszego oraz rewitalizacje mola w Smardzewicach w celu nadania obiektowi molo nowych funkcji turystycznych oraz podniesienie walorów rekreacyjnych. Zakres inwestycji objął: Wykonanie dokumentacji projektowej oraz robót budowlanych związanych z remontem wejścia i powierzchni molo, montażem balustrad, budową infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej oraz utwardzonych ciągów komunikacyjnych nad Zalewem Sulejowskim oraz odtworzeniem i nadbudową nabrzeża, konstrukcją deptaka, narzutem kamienia i odnowieniem plaży piaszczystej.
Głównym celem projektu było wykorzystanie i rozwój potencjału endogenicznego regionu łódzkiego opartego na walorach przyrodniczo-kulturowych, szczególnie w aspekcie tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi gospodarki turystycznej, w tym powstawania nowych miejsc pracy. Realizacja projektu przyczyni się do ożywienia społeczno-gospodarczego gminy Tomaszów Mazowiecki, jak i wpłynie na podniesienie jakości i atrakcyjności życia mieszkańców województwa łódzkiego.