Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu

Bezpośrednim efektem prac w cofce stopnia wodnego Malczyce na Odrze, które Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu rozpoczął w 2024 roku, będzie zwiększenie ochrony przed powodzią dla kilku tysięcy mieszkańców Brzegu Dolnego, Pyszącej, Pogalewa Małego i Wielkiego, Grodzanowa oraz Głoski, Zakrzowa i Rzeczycy w województwie dolnośląskim. Rozbudowane i zmodernizowane wały przeciwpowodziowe Odry pomiędzy stopniami wodnymi Brzeg Dolny i Malczyce to jednak nie wszystko.

Renaturyzacyjne prace

Inwestycja, która została podzielona na podzadania, ma istotny wymiar środowiskowy, polegający między innymi na renaturyzacji fragmentu rzeki Barłożna i sąsiedniego rowu czy budowie nowych korytarzy migracyjnych dla zwierząt. W ramach kontraktu już powstały przejścia i przepusty dla fauny na prawym i lewym brzegu rzeki Odra. Trzy z takich przepraw utworzono na rowie Żabka w rejonie Witosławia i Prawikowa na prawym brzegu Odry, natomiast pozostałe na kanale Zakrzów-Rzeczyca na lewym brzegu rzeki.

Jednocześnie intensywnie prowadzone są prace polegające na renaturyzacji ujściowego odcinka rzeki Barłożnej wraz z połączonym z nią rowem, gdzie powstaje między innymi przepust bobrowy. Z kolei przy przeciwnym, lewym brzegu Odry, istniejące stare koryto rzeki jest łączone z głównym, a powstała w tej lokalizacji wyspa będzie siedliskiem przyrodniczym. W tym rejonie na nowo ukształtowane zostaną również brzegi Odry.

Wzmocnienie obwałowań

Docelowo w ramach całej inwestycji, na prawym brzegu rzeki pomiędzy miejscowościami Grodzanów oraz Brzeg Dolny, zainstalowana zostanie sieć piezometrów. Przebudowę przechodzi też próg przeciwerozyjny na dolnym stanowisku stopnia wodnego Malczyce. Z kolei na wysokości przepompowni w Rzeczycy wykonywana jest specjalna przesłona przeciwfiltracyjna lewego wału przeciwpowodziowego. 

Modernizację i przebudowę czeka także też lewobrzeżny wał przeciwpowodziowy Odry od miejscowości Kobylniki w stronę Głoski i dalej do mostu kolejowego w Brzegu Dolnym. Wreszcie modernizację i przebudowę przejdzie prawobrzeżny wał przeciwpowodziowy Odry na odcinku blisko 4 kilometrów pomiędzy miejscowościami Pogalewo Wielkie i Pysząca w stronę Brzegu Dolnego. 

Wykonawcą prac, które mają potrwać do końca czerwca 2026 roku, jest firma PORR S.A. z Warszawy za kwotę około 154 mln złotych. Aktualne zaawansowanie stanu robót jest oceniane na blisko 30 procent i pokrywa się z harmonogramem. Przypomnijmy, że pod koniec 2023 roku Wody Polskie RZGW we Wrocławiu zakończyły też inną inwestycję na rzecz środowiska naturalnego, polegającą na nawadnianiu nadodrzańskich lasów łęgowych w okolicy miejscowości Prawików.

Dokarmianie rzeki

Należy podkreślić, że zakładane do 2026 roku zakończenie prac wypełni postanowienia decyzji środowiskowej z 2009 roku o „Środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pod nazwą: budowa stopnia wodnego Malczyce na rzece Odrze w km 300 w rejonie wsi Rzeczyca, gmina Środa Śląska, Wołów i Brzeg Dolny”, z wyłączeniem tak zwanego dokarmiania rzeki, czyli trwałego utrzymania poziomu dna poniżej stopnia przez sztuczne dostarczanie rumowiska, które zostało objęte odrębnym działaniem. To będzie finalny element całego projektu.

Ten aspekt, na podstawie zapisów decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, powinien zostać wdrożony najpóźniej w momencie końcowego oddania do użytkowania stopnia wodnego Malczyce, a to nastąpi po zakończeniu wszystkich obecnie trwających prac w jego cofce i ostatecznym uzyskaniu zgody na piętrzenie wód Odry w tej lokalizacji.