Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu

Woda to nie tylko źródło życia, ale także fundament rozwoju gospodarczego i społecznego. Dostęp do czystej wody pitnej jest podstawowym prawem człowieka, a jednocześnie warunkiem koniecznym do osiągnięcia wielu Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Z okazji Światowego Dnia Wody życzymy wszystkim naszym pracownikom dużo sił do pracy i satysfakcji z podejmowanych działań. Działania na rzecz wody to działania na rzecz pokoju. A dziś jest to potrzebne bardziej niż kiedykolwiek.

Porzucanie śmieci nad wodą w Polsce stało się plagą. Niejednokrotnie w okolicy cieków lub akwenów napotkać można dzikie wysypiska. Dlatego nasi pracownicy chętnie angażują się w wydarzenia cykliczne organizowane przez samorządy i organizacje społeczne. Co roku organizujemy dziesiątki akcji sprzątania terenów nadwodnych. Jednak niezależnie od tego, jak duże siły angażujemy i jakie środki przeznaczamy na wywóz śmieci, problem stale powraca, a nowe odpady pojawiają się tuż po uprzątnięciu terenu. Dlatego w Światowy Dzień Wody zwracamy się do wszystkich osób aktywnie wypoczywających nad wodą oraz użytkowników wód: nie pozostawiajcie śmieci nad wodą, nie zatruwajcie jej. Przekonujcie do tego innych – swoich sąsiadów i znajomych. Uczcie swoje dzieci, że śmieci ze spaceru czy pikniku zabiera się ze sobą i wyrzuca do kosza lub kontenera. Wszystkim marzy się odpoczynek na łonie natury i podziwianie jej piękna. Można to osiągnąć, pozostawiając naturę w takim stanie, w jakim ją zastajemy. Wystarczy – tylko i aż – nie śmiecić!

16 marca pracownicy Zarządu Zlewni w Legnicy posprzątali brzegi rzeki Nysy Szalonej w dolnośląskim Gniewkowie niedaleko Legnicy. W wydarzeniu wzięli udział też członkowie Stowarzyszenia Straż Ochrony Przyrody w Polsce, uczniowie Szkoły Podstawowej w Gniewkowie oraz Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza. Zebrano prawie 3 metry sześcienne śmieci, czyli kilkaset kilogramów odpadów. Wśród nich były między innymi plastikowe i szklane opakowania oraz butelki, części samochodowe, a także worki foliowe. Po akcji sprzątania odbyło się spotkanie z uczestnikami. Nie zabrakło okazji do propagowania wodnej edukacji ekologicznej z kołem fortuny.

21 marca odbyła się akcja sprzątania Zbiornika Wodnego Otmuchów. Dzięki zaangażowaniu blisko 200 osób ze Szkoły Podstawowej w Otmuchowie, Urzędu Miasta i Gminy Otmuchów, PZW Opole, PZW Otmuchów oraz pracowników Wód Polskich, udało zebrać się ponad 100 worków śmieci.

Przykładem świecą również szkoły uczestniczące w programie edukacyjnym Wód Polski „Aktywni Błękitni – szkoła przyjazna wodzie”. Uczniowie angażują się w sprzątanie najbliższego otoczenia nieopodal swoich szkół oraz okolicznych stawów, oczek wodnych, jezior i brzegów rzek. Biorąc bezpośredni udział w takich wydarzeniach, młodzi ludzie mają szansę zobaczyć na własne oczy skutki braku poszanowania wobec środowiska naturalnego. To bardzo ważna lekcja poszanowania środowiska. Formowanie właściwej postawy rozpoczęte od najmłodszych lat przyniesie owoce w przyszłości, bowiem świadomość człowieka kształtuje się przez całe życie.

Przypominamy też, że wszelkie przypadki zaśmiecania rzek i skupiska odpadów można zgłaszać pod adresem e-mail rzekibezsmieci@wody.gov.pl.

Lasy ograniczają spływ wód opadowych i przekształcają go w podziemny obieg biologiczny. Gleby leśne gromadzą wodę w okresach jej nadmiaru i oddają terenom położonym w niższych częściach zlewni w okresach niedoboru, dlatego angażowanie się w sadzenie lasów jest tak ważne. Wspieranie rozwoju retencji, także na terenach leśnych, w sąsiedztwie rzek i akwenów, to jedno z kluczowych działań aktywnie realizowanych przez pracowników Wód Polskich. 

Tego typu akcje są organizowane w porozumieniu z Lasami Państwowymi na obszarze RZGW we Wrocławiu cyklicznie od 2018 roku. Pomagaliśmy w sadzeniach na terenach Zarządów Zlewni w Legnicy, Lesznie, Lwówku Śląskim, Nysie, Zielonej Górze, Zgorzelcu czy we Wrocławiu. W części tych inicjatyw brali również udział pracownicy naszego gospodarstwa wraz ze swoimi rodzinami. 

W tym roku wiosenne nasadzenia rozpoczęliśmy 16 marca we współpracy z leśnikami. Grupa pracowników Zarządu Zlewni w Lesznie przeprowadziła akcję sadzenia drzew w sąsiedztwie rzeki Baryczy. Łącznie posadzono 1200 sztuk buka jednorocznego na terenie wskazanym przez nadleśniczego, o powierzchni ok. 0,2 ha. Wspólna akcja była również okazją do wymiany spostrzeżeń, pomysłów i uwag dotyczących gospodarki wodnej oraz leśnej. Kolejne akcje są w planach wiosną tego roku.

Edukacja jest jednym z istotnych elementów działalności Wód Polskich. W dobie postępujących zmian klimatycznych edukacja wodna pozwala kształtować poprawne nawyki i odpowiedzialne postawy proekologiczne. To od umiejętności racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi i dbałości o środowisko naturalne zależeć będzie przyszłość naszej planety. Dlatego w ramach programu Aktywni Błękitni mają możliwość zwiedzenia infrastruktury hydrotechnicznej w ramach terenowych zajęć edukacyjnych. W ciągu ostatnich kilku miesięcy uczniowie mieli okazję sprawdzić od kuchni, jak funkcjonuje m.in. stopień wodny Opatowice, stopień wodny Bartoszowice, stopień wodny Malczyce, zbiornik Rydzyna czy zbiornik Mietków. 

Udział w programie Aktywni Błękitni to również okazja do uczestnictwa w pokazach, prelekcjach lub szkoleniach ratownictwa wodnego. Dzięki współpracy z funkcjonariuszami Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu, Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej, Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego czy Wodnej Służby Ratowniczej mają okazję przypomnieć sobie najważniejsze zasady bezpiecznego i aktywnego spędzania czasu nad wodą, a także obcować ze specjalistycznym sprzętem ratowniczym.

Na początku roku odbył się konkurs fotograficzny pn. "Stany skupienia wody". Celem konkursu było przybliżenie uczniom szkół podstawowych znaczenia wody w życiu człowieka, podniesienie świadomości o roli wody w przyrodzie oraz pobudzenie wyobraźni twórczej, rozwijanie umiejętności obserwacji świata wokół nas, zaszczepianie i rozwijanie pasji fotograficznej, zachęcanie do zimowych spacerów i aktywności ruchowej na świeżym powietrzu. Wpłynęło do nas aż 161 wspaniałych dzieł ze szkół podstawowych z województw dolnośląskiego, lubuskiego, wielkopolskiego oraz opolskiego. Mamy nadzieję, że dzieci wciąż będą rozwijać swoją fotograficzną pasję. Z niekrytą radością podziwialiśmy wodę w trzech stanach skupienia, ujętą w kadrze przez młodych uczestników.

Zajęcia prowadzimy także wśród młodszych dzieci. 22 marca pracownicy Zarządu Zlewni w Legnicy odwiedzili Przedszkole Jana Pawła II w Raszówce. W czasie pogadanki dzieci dowiedziały się o roli i zadaniach Wód Polskich, a także poznały właściwości i znaczenie wody w życiu człowieka. Na koniec przyszła pora na pytania z koła fortuny, z którymi przedszkolaki poradziły sobie celująco! Znały nazwy ryb, zasady bezpiecznej kąpieli na basenie i kąpieliskach oraz najdłuższe rzeki w Polsce.

W styczniu 2024 roku w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie rozpoczęto wdrażanie standardów uwzględniających dobre praktyki w planowaniu i wykonaniu zadań utrzymaniowych oraz inwestycyjnych. 

Plany utrzymania wód zawierać będą pakiet niezbędnych prac utrzymaniowych o jak najmniejszej ingerencji w środowisko, z uwzględnieniem rozwiązań i zaleceń określonych w publikacjach: "Katalog dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wraz z ustaleniem zasad ich wdrażania" (MGGP, 2018), "Dobre praktyki utrzymania rzek" (WWF Polska, 2018) oraz "Renaturyzacja wód – podręcznik dobrych praktyk renaturyzacji wód powierzchniowych" (Multiconsult, 2020).

Przedmiotowe opracowania, zgodnie z poleceniem Zastępcy Prezesa Wód Polskich ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą z 26 stycznia 2024 roku, są także obligatoryjnie uwzględniane przez PGW Wody Polskie w trakcie planowania i realizacji zadań utrzymaniowych i inwestycyjnych, jako wskazujące dobre praktyki dla działań realizowanych na rzekach, jeziorach i urządzeniach wodnych.

Woda ma wpływ na nas wszystkich, dlatego wszyscy musimy niezwłocznie podjąć działania, aby powstrzymać kryzys wodny i postępujące zmiany klimatyczne. Wszyscy to znaczy – Ty, Twoja rodzina, szkoła i społeczność. Każdy z nas może mieć pozytywny wpływ na stan środowiska naturalnego, choćby poprzez niewielką zmianę w sposobie, w jaki na co dzień korzysta z zasobów wodnych. Coraz częstsze tragiczne w skutkach ekstremalne zjawiska pogodowe to ostatni sygnał ostrzegawczy, przypominający nam, że zmiany naszych nawyków nie możemy odkładać na później. 

Zapraszamy do pobierania tematycznych ulotek, broszur i poradników informacyjnych i edukacyjnych kierowanych do uczniów, studentów, rolników, leśników, wodniaków, wędkarzy, samorządów, a także każdego z nas. Polecamy również serie programów edukacyjnych, w których w przystępny sposób wyjaśniamy zagadnienia związane z gospodarką wodną.